درمان سوگ در کودکان، چگونه با آنها رفتار کنیم؟
در جهان کودک سوگ می‌تواند به مجموعه ای از تجارب گفته شود، که طیف آن می‌تواند از خراب شدن یک اسباب بازی تا طلاق والدین یا مرگ یک مادر بزرگ یا پدربزرگ باشد.
ماهنامه کودک: در جهان کودک سوگ می تواند به مجموعه ای از تجارب گفته شود، که طیف آن می تواند از خراب شدن یک اسباب بازی تا طلاق والدین یا مرگ یک مادر بزرگ یا پدربزرگ باشد. در همین خصوص والدین و سایر مراقبین و پرستاران کودک به مجموعه ای از توانائی ها و دانش جهت کمک به کودک برای مقابله و کنار آمدن با سوگ نیاز دارند.
برای کودکان از دست دادن پرنده خانگی اش می تواند به اندازه از دست دادن یک مادربزرگ محبوب ناراحت کنند باشد.
کودک مانند بزرگسالان سوگواری نمی کنند. آنها مانند بزرگسالان توانائی های شناخت و کلامی برای بیان احساسات خود ندارند. آنها بیشتر تمایل دارند که با حرکات بدنی و بازی احساسات خود را ابراز کنند.
کودکان در تفکرات خود ظاهری فکر می کنند. باید به آنها در مورد مرگ توضیحات ساده و صادقانه داده شود، برای مثال این که: "گاهی افراد صدمه های شدیدی می بینند یا بسیار مریض می شوند. آن قدر که دکترها و پرستارها نمی توانند به آنها کمک کنند، بدن آنها از کار می افتد، آنها دیگر نفس نمی کشند، قلب آنها کار نمی کند، آنها احساس گرسنگی و خستگی نمی کنند، آنها مرده اند".
درک کودکان از کلمات جزئی بهتر از توصیفات کلی است. بنابراین بهتر است از کلمات مرده و مرگ استفاده کنیم.
گفتن این که ما پدر بزرگ را از دست داده ایم یا او از پیش ما رفته است برای کودکان بسیار گیچ کننده و مبهم است.
کودکان سوگواری را تکرار می کنند. آنها ممکن است سئوالات تکراری را بارها و بارها بپرسند. آنها ممکن است بخواهند داستان مرگ فرد مورد علاقه شان را بارها بشنوند.
باید کودک را به عنوان جزئی از خانواده در فرآیند سوگواری و تصمیم گیری های بعدی که به تبع آن به وجود می آید شرکت داد.
واکنش های احتمالی کودکان در مقابل سوگ
ناراحتی و احساس تنهائی
انکار:
کودکان گمان می کنند که او دوباره بر می گردد.
مشکلات بدنی:
تنگی نفس، از دست دادن اشتها، خستگی، دل درد، مشکلات خواب و سردرد. بعضی کودکان ممکن است نگران باشند و ابراز کنند که همان بیماری یا مشکلی را که فرد از دست رفته داشته، دارند.
خشم:
یک واکنش طبیعی به سوگ می باشد. لازم است که خشم در مسیر مناسب ابراز شود. گاهی خشم به فردی که از بین رفته بر می گردد؛ او چرا مرد؟ یا به دیگران راننده پدرم را کشت یا به خداوند یا خود او.
احساس گناه:
کودکان در سنین پائین یاد می گیرند که چیزهای بد زمانی رخ می دهد که او شیطنت کند.
بعضی کودکان ممکن است فکر کنند که آنها باعث مرگ فرد محبوب خود شده اند چون شیطنت یا بدرفتاری کرده بودند. باید به آنها اطمینان داد که مقصر نبوده اند.
احساس بی همدلی، تنهائی، و بی یاور ماندن
احساس ترس:
این اتفاق ممکن است برای من هم رخ دهد. من هم مانند او شده ام.
اضطراب:
نگرانی از اینکه افراد دیگر را هم از دست بدهد.
وحشت:
چه کسی ازمن مراقبت خواهد کرد. چه کسی بهما پول خواهد داد.
مشکلات تحصیلی:
برخی بدرفتاری ها در مدرسه یا گوشه گیری و انزوا ممکن است رخ دهد.
بازگشت به سال های قبل با رفتارهائی مانند انگشت مکیدن یا شب ادراری.
درک کودکان از مفهوم مرگ
نوزادی تا ۲ سالگی
هیچ دری از مرگ ندارد اما به جدا شدن از مراقبین واکنش نشان می دهد و ممکن است بی قراری کند.
کودکان ۲ تا ۵ سال
تصور می کنند مرگ بازگشت پذیر است. افراد می میرند و دوباره به زندگی بر می گردند.
فکر می کنند بدون مرده هنوز می تواند ببیند، فکر کند و احساس کند.
به معجزه و جادو فکر می کنند مثلاً آنها می توانند آرزو کنند که او برگردد و او باز می گردد.
ممکن است رفتار پرخاشگرانه نشان دهند.
ممکن است سئوالاتی را بارها و بارها تکرار کنند.
مرگ را ممکن است به عنوان یک تنبیه برای خود تلقی کنند و احساس مسئولیت داشته باشند.
مواظب استفاده از لغات باشید. به خواب رفته یعنی او به رختخواب رفته و او گم شده یعنی او را پیدا نمی کنیم. از لغات مرگو مرده استفاده کنید.
کودکان ۶ تا ۸ ساله
کم کم می فهمند که مرگ پایان است.
نمی توانند بفهمند که مرگ برای همه پیش می آید.
در مورد مرگ احساس گیجی می کنند و نمی فهمند چه اتفاقی می افتد.
شخصیت هائی مانند عزرائیل ممکن است باعث شوند کودک فکر کند مرگ یک فرد است.
ممکن است پرخاشگری و بدرفتاری نشان دهد.
ممکن است جزئیات مرگ را سئوال کند.
ممکن است در مورد سلامتی احساس نگرانی کند. اغلب نگران است که خود او یا والدینش در معرض خطر باشند.
این کودکان احساسات خود را بیشتر، ابراز می کنند به جای اینکه آن را پنهان کنند.
کودکان سنین ۸ تا ۱۲ سال
در مورد اینکه برای بدن مرده چه اتفاقی می افتد و همین طور در مورد فرایند مرگ کنجکاوی نشان می دهند.
در تعامل با همسالان دچار مشکل می شوند. ممکن است احساس کنند که چرا این اتفاق برای منافتاده و چرا من مانند دیگران نیستم. در این موارد مهم است که راه هائی پیدا کنیم که اعتماد به نفس آنها خدشه دار نشود.
شوکه شدن، انکار و خشم از عوارض شایع است.
رفتار بازگشتی با چسبیدن بش از حد به بزرگسالان ممکن است دیده شود.
بیان شدید احساسات ممکن است در کودکان این سن ایجاد شود.
بهتر است به آنها گوش دهیم؛ از آنها پذیرش داشته باشیم و حمایت کنیم.
ممکن است به نظر برسد مرگ بر آنها هیچ تأثیری نداشته در نظر آنها هیچ اتفاقی نیفتاده است.
نوجوانان
بهتر می فهمند که مرگ پایان زندگی است.
به این که روزی نوبت او هم می رسد فکر می کنند.
در مورد آینده احساس ناامنی می کنند. ممکن است به مفهوم زندگی شک کنند.
ممکن است احساسات بدخود را در سایر مشکلات نشان دهند.
اغلب سعی می کنند احساسات خود را پنهان کنند تا دوستانشان آنها را غیر طبیعی ندانند.
ممکن است نتوانند به راحتی بادوستان و خانواده صحبت کنند. نمی دانند باید به چه کسی رجوع کنند
سئوالات مذهبی یا فلسفی می پرسند. در مود روح سئوال می کنند.
عواملی که سوگواری را تحت تأثیر قرار می دهند.
سن فردی که مرده و سن کودک
چرا و چه وقت مرگ اتفاق افتاد. آیا مورد انتظار بود یا غیر منتظره، طبیعی بوده یا در اثر سوانح و بیماری ها
ارتباط عاطفی کودک با فرد از دست رفته
حمایت هائی که هم اکنون وجود دارد و یا افرادی که برای او باقی مانده اند.
آنچه که به دنبال مرگ برای او اتفاق می افتد مانند عوض شدن خانه یا مدرسه یا مشکلات اقتصادی مسائل قانونی مانند بردن کودک به دادگاه یا گرفتن سرپرستی او و سپردن آن به مراکز نگهداری کودکان
چطور به کودک سوگوار کمک کنیم
کودک را در مراسم خاکسپاری و یاد بود شرکت دهید.
اجازه بدهید کودک تصمیم بگیرد که چگونه می خواهد در مراسم سوگواری شرکت کند.به کودک فرصت بدهید تا کارهائی را انجام دهد مثلاً لباسی را انتخاب کند و گل بخرد.
در مورد آنچه کودک در آنجا خواهد دید و آنچه اتفاق می افتد به او اطلاعاتی بدهید. و او را آماده کنید.
فراموش نکنید که کودک نمی تواند ساعت ها جائی بنشیند و ماجرا را تماشا کند. کودکان را در محلی قرار دهید که بتوانند بدوندو سرو صدا و بازی کنند.
احساسات خود را با هم در میان بگذارید
در مورد خاطرات خوب و بد فردی که از دست رفته با هم صحبت کنید.
گریه کردن خوب است. اجازه بدهید کودک به راحتی گریه شما را ببیند و گریه کند.
بهتر است که ابراز کنید که عصبانی هستید سعی کنید راه های مناسبی را برای ابراز خشم خود پیدا کنید.
به آنها بگوئید که نگران شما نباشند. به آنها بگوئید که مراقبت از شما وظیفه آنها نیست.
مهمتر از همه در مورد احساسات خود صحبت کنید و اجازه دهید کودکان درباره احساساتشان صحبت کنند. در مورد احساسات کودک قضاوت و اظهار نظر نکنید.
به کودکان به خوبی گوش دهید.
صادقانه برخورد کنید
برای او اطلاعات را فراهم کنید. هر چه کودک کوچکتر باشد توضیحات باید ساده تر باشد.
توضیح خودکشی و قتل برای کودکان بسیار مشکل خواهد بود. بهتر است در این زمینه با متخصصین روانشناسی کودک مشورت کنید.
اجازه سوگواری دهید.
دقت کنید که محدوده زمانی وجود ندارد. سوگواری فرآیندی است که به انتها نمی رسد.
درک کنید که فردی که از دست رفته همیشه بخشی از زندگی شما و کودک شما خواهد بود.
کودکان در طول بازی ممکن است سوگواری کنند. با آنها بازی و کنار آنها بمانید.
یک محیط امن را فراهم کنید.
کودکان باید بدانند که به خوبی از آنها مراقبت به عمل خواهد آمد. کودکان زمانی احساس امنیت می کنند که برنامه های روزانه و آنچه که قبلاً اتفاق می افتاده کماکان دست نخورده باقی بماند.
از مجادله و مقابله با کودکان تا آنجا که ممکن است اجتناب کنید.
بدون قضاوت یا بحث کردن به کودکان گوش دهید. احساسات او را تأیید کنید.
یاد بود
روزها و تاریخ های مهم را به خاطر داشته باشید. برای مثال سالگرد وفات و ازدواج فرد از دست رفته.
برای فرد از دست رفته و به احترام او یک شمع روشن کنید، یک درخت بکاریم و به نام او به محرومان کمک کنید.
یک آلبوم عکس با یک دفترچه خاطرات برای او تشکیل دهید.
روی آرامگاه او گل ها و شمع ها را قرار دهید.
به کودک اجازه دهید برای او نامه بنویسد و آنها را روی قبر فرد از دست رفته بیاندازد.
مراقب باشید که مرگ اتفاق مهمی در زندگی کودک می باشد، نباید طوری برخورد کنید که انگار همه چیز عادی است و هیچ اتفاقی نیفتاده است. کودک باید این را لمس کند که مسئله برای ما هم بسیار اهمیت دارد.
از خودتان مراقبت کنید
درک کنید که خود شما هم نیازهائی دارید. اجازه دهید که احساسات شما بروز کند.
برای خودتان وقت بگذارید فراموش نکنید که اگر مواظب خودتان نباشید نمی توانید از کودکتان مراقبت کنید.
مراقب تغذیه خودتان باشید.
اگر نیاز به کمک دارید آن را در خواست کنید. از یک دوست یا یکی از افراد خانواده بخواهید که برای شما غذا تهیه کند.
کودک سوگوار و مدرسه
هرچه زودتر به مدرسه دهید.
وقتی کودک شما هر سال به مدرسه جدیدی می رود اجازه که مسئولان مدرسه در مورد فوت والدین او اطلاع داشته باشند.
زمانی که کودک شما خارج از مدرسه است.اجازه دهید که با دوستان و مدرسه اش در ارتباط باشد.
اگر دوستان و همکلاسی هایش برای او کارت های یادگاری و یاد بود بفرستند بسیار مفید است.
از معلم خواهش کنید که به کلاس بگوید چرا کودک شما غائب است و برای آنها توضیح دهد که با او چگونه برخورد کنند.
بهتر است مدارس کتاب هائی در مورد سوگ و مرگ در مدرسه داشته باشند تا کودکان در ساعت هائی آنها را مطالعه کنند.
بازگشت به مدرسه
اجازه دهید که کودک شما تصمیم بگیرد که چه زمانی آمادگی رفتن به مدرسه را دارد. یا در آن تصمیم گیری شرکت کند.
فراموش نکنید که یادگیری و درس خواندن در این موقعیت برای کودک شما مشکل است.
دل دردها و سردردها گاهی زبان کودک برای بیان این مطلب است که من ناراحتم یا احساس تنهائی می کنم.
به کودک بگوئید زمانی که او در مدرسه است شما ممکن است کجا بروید آنها بیشتر از معمول نگران شما خواهند بود.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼