۵۲۴۲۰
۱۰ نظر
۶۵۷۲۰
۱۰ نظر
۶۵۷۲۰
پ

کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

کوچکی جمجمه می‌تواند مسئله‌ای ارثی باشد، اما در ماه‌های نخست تولد بهتر است با مراجعه به متخصص اطفال اندازه دور سر بررسی شود.

سوال مخاطب نی نی بان : کودک ۲ ساله ای دارم که در مقایسه با سایر کودکان هم سن و سالش سر و صورت کوچکتری دارد .آیا این به آن معنی است که هوش پایین تری هم خواهد داشت؟

پاسخ دکتر ا کبر کوشانفر متخصص کودکان و استاد دانشگاه شهید بهشتی:

اندازه طبیعی دور سر در تمام نوزادان رسیده هنگام تولد ۳۵ سانتی‌متر است، اما در نوزادان نارس یا نوزادانی که چند هفته زودتر سزارین می‌شوند، طبیعتا کمتر است. گاهی رشد جمجمه به صورت ژنتیکی ۲-۱ سانتی‌متر بیشتر یا کمتر است. در این کودکان دور سر پدر یا مادر نیز چند سانتی‌متر بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از حد طبیعی است. با وجود این کوچک یا بزرگ بودن، رشد مغز طبیعی است و از نظر هوشی کودک مشکلی ندارد.

اما برخی بیماری‌ها می‌تواند باعث شود حجم جمجمه زودتر استخوانی شود و دور جمجمه رشد نکند. این کودکان دچار میکروسفالی هستند. در این کودکان ستورهای مابین استخوان‌های جمجمه زودتر بسته می‌شود و بسته شدن این ستورها و سفت شدن استخوان‌های جمجمه باعث عدم رشد مغزی نوزاد خواهد شد.

در صورتی که اندازه‌گیری دور جمجمه در ماه‌های نخست توسط پزشک انجام شود و پزشک متوجه این مساله باشد، با تشخیص زودرس می‌توان با انجام عمل جراحی، ستورها را باز کرد. اگر جمجمه کوچک بماند ممکن است رشد مغز کامل نشود و کودک دچار عقب‌ماندگی ذهنی شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
میکروسفالی (Microcephaly) چیست و چه علایمی دارد؟ چگونه می‌توان از ایجاد شدن چنین عارضه‌ای در نوزاد جلوگیری کرد و اگر نوزاد به میکروسفالی دچار شد چه کاری برایش می‌توان انجام داد؟ در این مقاله به این پرسش‌ها و سایر ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ داده می‌شود.


کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟
میکروسفالی چیست؟
میکروسفالی (Microcephaly) را یک نوع اختلال رشدی عصبی می‌دانند که در آن سر (مغز) بیمار کوچک است.
نوزادان مبتلا به این اختلال مغزشان رشد کافی نمی‌کند و همین منجر به بروز معلولیت گسترده و ناتوانی‌های فراوان می‌شود. در واقع در این اختلال بافت مغز به طور غیرعادی کوچک می‌شود. این بیماری نادر است و در هر ۶۲۰۰ تا ۸۵۰۰ تولد ۱ مورد اتفاق می‌افتد.

چه چیزی باعث بزرگ بودن دور سر نوزاد می شود؟
در اینجا چند دلیل ذکر شده است که به سبب آنها یک نوزاد ممکن است یک سر بزرگ داشته باشد:
- هیدروسفالی: یک بیماری است که باعث ایجاد مایع مغزی نخاعی بیش از حد، در داخل فضاهای مغز (بطن ها) می شود. این یکی از شایع ترین اختلالات مغزی در بین نوزادان است و در آن مایع اضافی، جمجمه را تحت تاثیر قرار می دهد.
هیدروسفالی به خودی خود می تواند به دلایل متعددی از هیدروسفالی مادرزادی تا آسیب یا عفونت رخ دهد.
- عفونت های سیستم عصبی: این نیز می تواند مغز و جمجمه را تحریک کند. نمونه های شناخته شده آن مننژیت، عفونت غشای مغز، انسفالیت و التهاب شدید بافت مغزی است. عفونت ها می توانند به علت بیماری زا هایی نظیر باکتری و ویروس ایجاد شوند.
- راشیتیسم: این بیماری به علت کمبود ویتامین D در بدن ایجاد شده و باعث اختلالات سیستم اسکلتی از جمله استخوان جمجمه می شود. جمجمه می تواند به اندازه ای بزرگ شود که باعث شود سر بزرگتر از حالت نرمال به نظر برسد.
- اختلالات مغزی: مشکلات مغز مانند تومور، ممکن است باعث ایجاد سر بزرگ در نوزادان شود. برخی از ناهنجاری های مادرزادی مغز که می توانند باعث ایجاد ماکروسفالی شوند، عبارتند از: هیدراننسفالی (فقدان نیم کره های مغز) و مگالنسفالی (فزایش غیر طبیعی در ماده مغز).
- اختلالات ژنتیکی: ژنهای معیوب میتوانند باعث ایجاد ماکروسفالی شوند. یکی از قابل توجه ترین آن ها سندروم سوتوس است. این یک اختلال ژنتیکی است که بر روی اسکلت اثر می گذارد و منجر به مشکالت بسیاری از جمله ایجاد یک سر بزرگ و غیر عادی می شود.
نوزادانی که مبتلا به اوتیسم هستند نیز ممکن است در کودکی به ماکروسفالی مبتلا شوند.
- آسیبها: ضربه خوردن به سر می تواند باعث بروز خونریزی داخلی و تورم مغز شده و به طور موقت ماکروسفالی ایجاد کند.
برخی شرایط وجود دارد که در آن بروز ماکروسفالی اتفاقی عادی است و در این موارد کودک علائم مربوط به بیماری خاصی را نشان نداده و به طور طبیعی رشد می کند.
در چنین شرایطی نگران نباشید، اما اگر با این وجود فکر می کنید که جمجمه نوزاد از نظر شکل نامتناسب است، درنگ نکنید و او را نزد دکتر ببرید.


کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟
علائم میکروسفالی نوزاد
مهمترین علامت میکروسفالی کوچک بودن سر نوزاد است که از طریق اندازه‌گیری دور سر و مقایسه اندازه دور سر نوزاد با اندازه دور سر مربوط به نمودار رشدش مشخص می‌شود.
اگرچه بعضی از نوزادان با سر کوچک متولد می‌شوند، اما اندازه‌ی سر کودکان مبتلا به این بیماری بسیار کوچک‌تر از حد متوسط است و حتی ممکن است کوچکتر از اولین صدک یک گروه سنی باشد. علائم شایع دیگری که در مبتلایان به این بیماری دیده شده عبارتند از:
- پیشانی با شیب وارونه که نشان دهنده نوع شدید آن است.
- گریه با صدای بلند، تغذیه ضعیف، تشنج ، افزایش حرکت دست‌ها وپا‌ها (اسپاستیسیتی)، فعالیت بیش از حد، تاخیر تکاملی و عقب ماندگی ذهنی.
- کودکان مبتلا به میکروسفالی با افزایش سن صورتشان رشد می‌کند، ولی جمجمه‌شان رشد نمی‌کند. همین این بیماری باعث می‌شود صورت بزرگ و نامتناسب و پیشانی عقب رفته‌ای داشته باشند.
- به همین ترتیب ممکن است سایر قسمت‌های بدن نیز کوچکتر از حد معمول باشند.

تشخیص میکروسفالی
این بیماری در شکم مادر هم قابل تشخیص است به شرط اینکه تفاوت سر جنین با اندازه‌ای که باید داشته باشد زیاد باشد. البته اکثر مواقع این مشکل زودتر از سونوگرافی سه ماهه سوم مشخص نمی‌شود.
در اکثر موارد بیماری را بعد از تولد تشخیص می‌دهند. گاهی بیماری حتی پس از گذشتن مدتی پس از تولد نوزاد خودش را نشان می‌دهد.
روند تشخیص میکروسفالی به این صورت است که پس از آزمایش فیزیکی و ارزیابی محیط دور سر، سابقه پزشکی خانوادگی و اندازه سر والدین را می‌سنجند و نمودار رشد سر در طول زمان را تهیه می‌کنند.
پزشکان نیز می‌توانند برای ارزیابی وجود یا دلیل تاخیر در رشد از سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)، MRI (تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی) یا آزمایش خون استفاده نمایند.
سی تی اسکن و MRI نیز اطلاعاتی در خصوص وجود عفونت در رحم که ممکن است باعث تغییرات ساختاری مغز شده باشد، در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

درمان میکروسفالی
متاسفانه در حال حاضر درمان یا دارویی برای این بیماری وجود ندارد و پزشکان بیشتر در تلاش هستند از تاثیرات کوچک بودن جمجمه و رشد نکردن مغز بر زندگی کودک بکاهند و بیماری یا عوارض توام با آن مثل تشنج را کنترل کنند.
اگر نوزاد، مبتلا به میکروسفالی خفیف باشد، معمولا به آزمایش‌های معمولی نیاز دارد. اما مواردی که به نوع وخیم‌تر این بیماری دچار هستند، نیازمند کمک پزشکی بیشتری هستند تا توانایی‌های جسمی و فکری شان مانند گفتار تقویت شود و فیزیوتراپی و کار درمانی در بالا‌ترین سطح انجام شود.
عارضه‌ای به نام کرانیوسینوستوز هم وجود دارد که می‌تواند باعث میکروسفالی شود.
در این بیماری، مفاصل بین استخوان‌های جمجمه کودک پیش از موعد مقرر به هم جوش می‌خورد و از رشد مناسب مغز جلوگیری می‌کند، اما این عارضه معمولا با عمل جراحی قابل تغییر است و به شکل گیری مجدد جمجمه کمک می‌کند.

عوارض میکروسفالی
میکروسفالی اکثر اوقات با درجاتی از عقب ماندگی ذهنی همراه است البته در ۱۵ درصد موارد کودک هوش طبیعی دارد. در حقیقت این کودکان با احتمال بیشتری، تأخیر رشد و اختلالات یادگیری را تجربه می‌کنند.
آمار‌ها نشان می‌دهند حدود ۴۰ درصد کودکان مبتلا به این اختلال دچار بیماری صرع، ۲۰ درصد آن‌ها دچار فلج مغزی ، ۵۰ درصد دچار افت ذهنی و ۲۰ تا ۵۰ درصد دچار مشکلات بینایی و شنوایی هستند.
به جز این‌ها از دیگر عوارض این بیماری می‌توان تشنج، بیش فعالی، نابهنجاری در چهره، اختلالات تعادلی و حرکتی، کوتاهی قد و مشکلات تغذیه‌ای را نام برد.

عوامل موثر در ایجاد میکروسفالی و پیشگیری
- این بیماری در بسیاری از موارد ژنتیکی است. این مساله خصوصا در ازدواج‌های فامیلی در خانواده‌هایی که بیمار مبتلا به میکروسفالی داشته‌اند نمود پیدا می‌کند. پس اولین اقدام پیشگیرانه در مورد ازدواج‌های فامیلی مشاوره ژنتیکی است.
البته در صورت بارداری پس از ۳۵ سالگی و سابقه سقط جنین هم بهتر است مشاوره صورت بگیرد. این اقدام خصوصا در صورتی که والدین قبلا صاحب یک فرزند مبتلا به میکروسفالی شده‌اند حیاتی است و چنین والدینی حتما باید پیگیری دقیق انجام دهند.

میکروسفالی چیست؟
- در موارد غیر ژنتیکی، زمانی که نوزاد هنوز در شکم مادر است، عواملی، چون عفونت‌های ویروسی ناشی از سرخجه، آبله مرغان و یا ویروس زیکا (ویروسی که از طریق پشه خاصی منتقل می‌شود) و عفونت‌های انگلی مانند سیتومگالو یا توکسوپلاسموز را در بروز میکروسفالی موثر دانسته‌اند.
پس بهتر است مادر در دوران بارداری از خودش به خوبی مراقبت کرده و بهداشت را رعایت کند تا به این ویروس‌ها و عفونت‌ها دچار نشود.
- وجود موادی مانند سرب، الکل و دارو‌های خاص در رژیم غذایی مادر نیز به ایجاد این عارضه دامن می‌زند. حتی عدم دریافت مواد غذایی کافی در شکم مادر خطرناک است و می‌تواند زمینه ساز میکروسفالی باشد.
پس مادر باید در رژیم غذایی خود دقت کند و در مصرف دارو‌ها هم بدون مشورت پزشک عمل نکند.
- حتی پس از تولد نوزاد سکته نوزاد، خونریزی مغزی نوزاد، بروز اختلالات مغزی و نخاعی و هر آسیب به مغز نوزاد پس از تولد، احتمال ابتلا کودک به این بیماری را بالا می‌برد. پس باید از نوزاد بسیار دقیق مراقبت کرد.
- از دیگر عوامل موثر در ایجاد میکروسفالی که کمتر قابل کنترل هستند کم اکسیژنی مغزی (کاهش انتقال اکسیژن به مغز جنین) و فنیل کتونوری کنترل نشده‌ی مادر (PKU) است که به موجب این نقص مادرزادی، بدن نوزاد نمی‌تواند آمینواسید خاصی را تفکیک کند.


کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟
در صورتی که میکروسفالی در نوزاد شما تشخیص داده شد، چه کاری باید انجام دهید؟
اگر پزشک تشخیص داد که نوزاد شما به میکروسفالی مبتلا شده است، در وهله ی اول شما نیاز به حمایت خواهید داشت. یک پزشک مناسب و یا یک تیم مراقبی مناسب پیدا کنید تا در اتخاذ تصمیمات اساسی به شما کمک کنند.
در صورت نیاز با سایر والدینی که دچار این چالش هستند ملاقات کنید. گروه های حمایتی و انجمن های مجازی می تواند در پیدا کردن راه حل های مناسب کمک کننده باشد.

آیا می توان از میکروسفالی جلوگیری کرد؟
اگر میکروسفالی به علت مشکلات ژنتیکی باشد، قابل جلوگیری کردن نخواهد بود. درصورتی که یکی از فرزندان شما دچار میکروسفالی است، حتماً قبل از اقدام برای فرزند بعدی با متخصص ژنتیک مشورت کنید.
مراقبت های مناسب در دوران بارداری، اجتناب از الکل و مواد اعتیاد آور و بررسی ابتلا به بیماری هایی مانند فنیل کتونوری و رعایت رژیم مربوطه، در طی بارداری، می تواند از میکروسفال شدن جنین جلوگیری کند.

سخن آخر
همیشه پیشگیری عواقب و عوارض کمتری دارد تا درمان! والدینی که در خانواده‌شان سابقه چنین عارضه‌ای هست بهتر است بدون مشورت با متخصص دست به اقدام خودسرانه نزنند.
والدینی که زمینه ژنتیکی ندارند و ازین بابت خیالشان راحت است باید تلاش کنند بیشترین مراقبت را در زمان بارداری اعمال کنند و مادر از تمامی عوامل موثر دور نگه داشته شود.
خیلی از خانواده‌ها ابتلا مادران باردار به عفونت ویروسی را ساده می‌گیرند و آن را یک مریضی ساده می‌نامند در حالیکه حتی اگر بدن مادر بتواند به خوبی از پس مریضی بر بیاید این نوزاد ظریف و کوچک باید عواقب بی‌دقتی و ساده انگاری دیگران را تا آخر عمر پس بدهد.

پ

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

مشاوره ویدیویی

    • اخبار داغ
    • جدیدترین
    • پربیننده ترین
    • گوناگون
    • مطالب مرتبط

    نظر کاربران

    • افشین
      درباره کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

      با سلام
      خانم بنده 7 ماهه بارداره دیروز موقع سنوگرافی متوجه شدیم سر بچه دو هفته از بقیه بدنش غقبه البنه از لحاض حجمی دکتر گفت ممکنه طبیعی باشه ولی باید دو هفته دیگه جهت بررسی سنوگرافی مجدد بشه
      سوال بنده اینه که آیا اگر بچه دچار مشکل عدم رشد بموقع جمجمه باشه همین عمل رو که در بالا اشاره کردید رو میشه روی بچه انجام داد و همچنین آیا عمل فوق توی ایران امکان پذیره؟

      پاسخ ها

      • مدیر پایگاه

        سلام و ممنون از توجهتونبرای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنیدhttps://niniban.com/fa/forms/1 

    • بدون نام
      درباره کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

      آيا درمانى براى كوجك بودن سروصورت هستش باسخ سئوالم را از كجا بيكيرى كنم

      پاسخ ها

      • مدیر پایگاه

        سلام و ممنون از توجهتون
        برای طرح سوال و گرفتن پاسخ
        فقط از لینک زیر استفاده کنید

        https://niniban.com/fa/forms/1

    • امین
      درباره کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

      سلام دختر یک ساله دارم تا9ماهگی دورسرش طبیعی بودولی از9تا12ماهگی دورسرش روی 43سانتی متر ثابت مانده است آیا مشکلی دارد؟؟؟

      پاسخ ها

      • مدیر پایگاه

        سلام و ممنون از توجهتون
        برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنید
        https://moshavere.niniban.com

    • سحر
      درباره کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

      سلام من شونزده سالمه سرم کوچیکه و مثل بچه ها می مونه .آیا این میکروسفالی هست ودرمانی داره؟

      پاسخ ها

      • مدیر پایگاه

        همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
        https://bit.ly/31AMOqp

    • مامان اراد
      درباره کوچکی سر به معنی IQ پایین تر است؟

      باسلام وخسته نباشي من خانم بارداري هستم 29ساله هفته 20بارداري رفتم سونوبهم گفته همه چيزبچه طبيعيه حتي رشدمغزش اماسرش ي كم كوچك تره چيكاربايدكنم راهنماييم كنيدلطفا

      پاسخ ها

      • مدیر پایگاه

        همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
        https://bit.ly/31AMOqp

    برای ارسال نظر کلیک کنید

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «نی نی بان» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.