در چه شرایطی می توانم طبیعی زایمان کنم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: دکترم من را هفته ۳۵ معاینه لگن کرد و گفت لگن تنگی داری و نمی‌ توانی طبیعی زایمان کنی. در حالی که من شنیدم معاینه لگن تو هفته ۳۸ و ۳۹ بارداری انجام می شود و زایمان طبیعی تنها به لگن بستگی ندارد و به طرز قرار گرفتن سر بچه و میزان فشار دهانه رحم بستگی دارد. می خواستم بدانم آیا با وجود فعالیت و ورزش و پیاده روی که دارم زایمان طبیعی برای من امکان پذیر است؟

پاسخ دکتر فرشته دانشمند، جراح و متخصص زنان و زایمان:
بعضی لگن ها خیلی تنگ هستند و واقعا نمی شود کاری جز زایمان سزارین برای مادر انجام داد. ولی به طور کلی همانطور که خودتان هم گفتید ما در هفته ۳۵ تنگی لگن را معاینه نمی کنیم. معمولا این معاینه در هفته ۳۹ و حتی ۴۰ انجام می شود. یعنی نیاز نیست عجله بکنیم و به این زودی تصمیم بگیریم.

ولی در نهایت لگن یک مسئله نسبی است. گاهی خانمی لگن تنگی دارد ولی جنین آنقدر ریز است که می تواند از آن رد شود و مشکلی هم برای مادر و نوزاد پیش نیاید. گاهی هم یک لگن فراخ نمی تواند یک جنین درشت را رد کند. یعنی علاوه بر در نظر گرفتن اندازه لگن ما اندازه جنین را هم برای تعیین نوع زایمان و انتخاب میان سزارین و طبیعی در نظر می گیریم.

شاید جنین شما خیلی درشت است که دکترتان چنین نظری داشته اند. به هر حال باید بین اندازه جنین و اندازه لگن تناسب وجود داشته باشد تا امکان زایمان طبیعی فراهم شود. اگر جنین درشت باشد و لگن هم تنگ، مسلما زایمان طبیعی برای شما امکان پذیر نیست.

ولی پزشک در هفته ۳۵ نمی تواند نظر قطعی بدهد. باید صبر کنید در هفته ۳۹ با در نظر گرفتن اندازه و وضعیت جنین و اندازه لگن تصمیم بگیرید زایمان طبیعی باشد یا سزارین. شما حتما از پزشک بپرسید که آیا اندازه لگن با بچه تناسب دارد یا خیر. اگر جنین خیلی درشت باشد حق با پزشک شماست.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
بارداری از نقطه آغاز (آبستنی) تا پایان (وضع حمل) مسیری است که تصمیم‌ها و انتخاب‌های شخصی مهمی باید طی آن اتخاذ شود.
هنگامی که زمان به دنیا آمدن نوزاد فرا می‌رسد، اگر تمایل به وضع حمل در بیمارستان نداشته باشید یا بخواهید بدون مصرف دارو یا با دریافت حداقل دارو زایمان کنید، راه‌ حل مناسب زایمان طبیعی خواهد بود.
اما زایمان طبیعی دقیقاً چیست و شرایط متقاضی مناسب آن کدام است. در ادامه با ما همراه باشید تا از مزایا و عوارض زایمان طبیعی آگاه شوید و تصمیمی آگاهانه درباره زایمان اتخاذ نمایید.

زایمان طبیعی احتمالاً در شرایط زیر مناسب نخواهد بود
- چندقلو باردار بودن
-عدم تحمل درد شدید
-زودرس بودن یا کمتر از ۳۷ هفته باردار بودن در زمان زایمان
-اضافه وزن داشتن یا افزایش وزن شدید در زمان بارداری
-تحمل دیگر عوارض بارداری مانند دیابت بارداری یا مسمومیت بارداری
-عفونت با استرپتوکوک گروه B
-قرار داشتن جنین در وضعیت بریچ یا نشسته در زمان وضع حمل، در این حالت بهتر است برای ایمنی مادر و نوزاد سزارین انجام شود.

زایمان طبیعی چیست؟
در زایمان طبیعی یا واژینال مداخله‌ای صورت نمی‌گیرد یا میزان آن حداقل است. انتخاب‌های مرتبط با زایمان طبیعی موارد متعددی از انتخاب پزشک تا نوع مسکن مصرفی را دربر می‌گیرد.

متداول‌ترین روش‌های زایمان طبیعی
-زایمان به جای بیمارستان در زایشگاه یا خانه انجام می‌شود، البته می‌توانید در بیمارستان نیز زایمان بدون دارو انجام دهید.
-ماما یا متخصص زنان و زایمان با همکاری مامای همراه روش مناسب را برای حداقل مداخله تعیین می‌کند.
-می‌توان به جای دراز کشیدن روی تخت در وضعیت‌های دیگری مانند چهار دست و پا، چمباتمه، زانو زده یا تکیه دادن به چیزی (صندلی یا همسر) قرار گرفت.
-در صورت تمایل می‌توانید در وان آب گرم وضع حمل کنید.
-از دیگر روش‌های زایمان بدون دارو می‌توان به آب درمانی، هیپنوتیزم، ماساژ، تکنیک‌های آرام‌سازی (ریلکسیشن)، مدیتیشن و تکنیک‌های ذهن آگاهی، تمرین‌های تنفسی و فشار درمانی اشاره کرد.
-قرار دادن نوزاد بلافاصله پس از تولد روی شکم مادر برای ایجاد تماس پوستی مستقیم و شیردهی
-سرم، القاء زایمان ، اپیزیوتومی یا برش در ناحیه پرینه (که خوشبختانه در تمام موارد نادر است)، تحت نظر داشتن -مداوم جنین، استفاده از ابزاری مانند فورسپس، خروج مکشی و سزارین ضرورتی ندارد؛ مگر آن که یکی از این مداخله‌ها به عنوان آخرین راه‌حل اجتناب ناپذیر گردد.

مزایا
از آنجایی که مادر در روش‌های زایمان طبیعی به بدن و غرایز خود اتکا دارد و امور را به مداخله پزشکی محول نمی‌کند، در تمام مراحل زایمان قدرت بیشتری حس می‌کند و اختیار کامل دارد.
بعضی از مزایای زایمان طبیعی عبارت است از:
-پیوند بین فرزند و والدین از همان ابتدا شکل می‌گیرد.
-موفقیت بیشتر در شیردهی
-قادر به حرکت بودن مادر
-موثرتر بودن فشار دادن
-مادر سریع‌تر توانایی راه رفتن را پیدا می‌کند.
-مادر از به دنیا آوردن نوزاد احساس غرور می‌کند.

شرایط زایمان طبیعی
حتماً درباره روش‌های مختلف زایمان طبیعی به تفصیل با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید و از ایمنی آن با توجه به شرایط خود اطمینان حاصل کنید. در شرایط زیر متقاضی مناسب زایمان طبیعی محسوب می‌شوید:

چند قلو باردار نبودن
-حمایت اعضاء خانواده و دوستان در زمان وضع حمل که قوت قلب مضاعفی به مادر می‌دهد.
-کامل شدن دوره بارداری یا پشت سر گذاشتن حداقل ۳۷ هفته
-عدم ابتلا به بیماری‌های مزمن و عدم بروز عوارض و مشکلات خاص دوران بارداری
-نگهداشتن وزن در بازه مناسب و سالم در طول بارداری، ورزش کردن منظم و تغذیه مناسب
از آنجایی که در بعضی موارد احتمال بروز عوارض در زمان وضع حمل وجود دارد، پزشک دستور انجام مداخله بیشتر را می‌دهد تا ایمنی زایمان تضمین شود.

آمادگی زایمان طبیعی
بهترین روش آمادگی برای زایمان طبیعی چیست؟ نخست آن که سعی کنید اطلاعات خود را افزایش دهید. در زیر با مراحل آمادگی زایمان طبیعی آشنا می‌شوید تا با آگاهی بیشتر و اعتماد به نفس بالاتری این تجربه را پشت سر بگذارید:
مشاوره با متخصص زنان وزایمان: مطمئن شوید که گروه درمانی از تصمیمتان حمایت می‌کنند.
اگر متخصص زنان و زایمان مردد است، اما دلیل موجهی، مانند موارد اشاره شده را مبنی بر ایمن نبودن زایمان طبیعی ارائه نداده است، بهتر است به متخصص دیگر یا یک ماما مراجعه کنید.
استخدام مامای همراه: درحالی که وظیفه متخصص زنان و زایمان به دنیا آوردن نوزاد سالم به روشی ایمن است، مامای همراه تقویت کننده روحیه مادر در زمان دشوار وضع حمل است.
هنگامی که فشار دادن بیشتر لازم می‌شود، مادر قطعاً به حمایت بیشتری نیاز خواهد داشت. به علاوه مامای همراه در دوران بارداری با مادر درباره برنامه زایمان صحبت می‌کند تا بتواند تمام موارد درخواستی را در زمان وضع حمل اجرا کند.
آموزش دیدن: همان‌طور که قبل از هر امتحانی باید مطالعه کرد، پیش از زایمان طبیعی نیز باید از طریق مطالعه و صحبت با دوستان و اعضاء خانواده دارای تجربه در این زمینه آگاهی خود را افزایش داد.
شرکت در کلاس‌های آموزشی و تمرین تکنیک‌های مختلف کمک می‌کند تا وضع حمل تجربه راحت‌تری شود.
فراگیری تکنیک‌های مدیریت درد طبیعی: تمرین، تمرین و باز هم تمرین. سعی کنید در هفته‌های پیش از زایمان طبیعی روش‌های مختلف مدیریت بدون داروی درد (مانند ماساژ، رفلکسولوژی یا بازتاب درمانی، تمرین‌های تنفسی و آرام‌سازی و عطردرمانی) را همراه با همسرتان امتحان کنید.
این تمرین‌ها با تکرار کردن ملکه ذهن و طبیعت ثانوی می‌شود و در زمان نیاز به کمکتان می‌آید. به علاوه با تمرین کردن می‌توانید بهترین روش را برای روز بزرگ بیابید.

توصیه‌هایی برای زایمان طبیعی
توصیه‌های زیر را رعایت کنید تا شانس موفقیت خود را در اتاق زایمان افزایش دهید:
مدیریت دقیقه به دقیقه: هر موج انقباض حدود یک دقیقه طول می‌کشد و پس از آن آرام می‌شود.
بنابراین اگر سعی کنید امور را دقیقه به دقیقه مدیریت کنید و به پایان رویایی این سفر نه ماهه فکر کنید، بهتر می‌توانید وضع حمل را بدون مصرف مسکن پشت سر بگذارید.
درباره وضع حملی موفقیت‌آمیز رویاپردازی کنید: بسیاری از برندگان المپیک مسابقه را پیش از شروع رقابت‌ها تصور می‌کنند. شما نیز همین روش را اجرا کنید، تجسم کنید که نوزاد به راحتی از بدن شما خارج می‌شود.
نتیجه موفقیت‌آمیزی را که به آن ایمان دارید تصور کنید و آن را هنگام وضع حمل و تحمل درد به خاطر بیاورید. قدرت مثبت‌اندیشی را باور کنید و به خود تلقین کنید که آن‌قدر قوی هستید که مراحل وضع حمل را پشت سر بگذارید و فرزندتان را در آغوش بگیرید.
تعداد افراد حاضر در اتاق زایمان را به حداقل برسانید: شاید در وهله نخست به نظر بیاید که هر چه تعداد اعضاء خانواده و دوستان صمیمی در کنارتان بیشتر باشد، قوت قلب بیشتری خواهید داشت، اما ازدحام به جای این که کمک کند، فقط حواس‌تان را پرت می‌کند.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده هر چه تعداد افراد بیشتری در اتاق زایمان حضور داشته باشد، وضع حمل آهسته‌تر می‌شود و امکان بدون دارو پشت سرگذاشتن زایمان دشوارتر می‌شود.
به خاطر داشته باشید که زایمان طبیعی داشتن به این معنا نیست که مجبورید برای بهره‌مندی از مزایای آن تمام مراحل را به صورت طبیعی و بدون کمک گرفتن از علم پزشکی تحمل کنید و می‌توانید هر زمان که خواستید بدون سرزنش کردن خود مسکن درخواست کنید.
هر زایمانی با دیگری متفاوت است و میزان تحمل درد همه یکسان نیست. مهم نیست زایمان به چه روشی انجام می‌شود، مهم این است که به زودی ثمره زندگی خود را در آغوش خواهید گرفت.

هزینه زایمان طبیعی
هزینه زایمان طبیعی به محل سکونت و زایشگاه یا بیمارستان محل زایمان بستگی دارد. هزینه وضع حمل در زایشگاه تقریباً نصف هزینه زایمان واژینال طبیعی در بیمارستان است، البته هزینه در شهرهای مختلف متغیر است.
بیمه هزینه زایمان را پوشش می‌دهد، چنانچه فرانشیز بیمه بالایی داشته باشید، هزینه نهایی پس از کسر مبلغ قابل پرداخت توسط سازمان در زایشگاه کمتر از بیمارستان خواهد بود.

عوارض زایمان طبیعی
زایمان طبیعی نیز مانند هر عمل دیگری عوارضی به همراه دارد که بهتر است قبل از تصمیم‌گیری از آنها آگاهی داشته باشید. عوارض مهم زایمان طبیعی عبارت است از:
-مادر همه چیز را حس می‌کند.
-ممکن است بیهوشی عمومی لازم شود.
-پارگی پرینه یا میان دوراه
-آسیب‌دیدن کف لگن
-افتادگی لگن
-درد مداوم فرج یا میان‌دوراه
-پایین افتادگی بند ناف
-وجود خطرهای احتمالی برای نوزاد
-سخت‌زایی شانه
-دریافت نکردن اکسیژن کافی
-آسیب‌دیدگی‌های حین زایمان