رابطه رژیم غذایی مادران باردار و دندان کودکان (۲)
در دوران بارداری از مصرف کافئین، قرص های خواب آور، سیگار و الکل خودداری شود و برای استفاده از هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. چرا که داروها به ویژه در سه ماه اول بارداری اثرات نامطلوبی بر جنین دارند.
نی نی بان: مواد غذایی که جنین از مادر دریافت می نماید نقش موثری در تشکیل و تکامل ساختار دندان ها در مرحله قبل از رویش آنها دارد تکامل دندان های شیری در ماه دوم و سوم جنینی آغاز می شود و معدنی شدن آنها در ماه چهارم جنینی تا دهه اول زندگی فرد ادامه دارد. لذا تغذیه در تکامل دندان ها در زمان معدنی شدن عاج و مینا دندان در ۴ تا ۶ ماهگی دوران جنینی (حاملگی مادر) موثر است. لذا تغذیه مادر باردار در این زمان مهم است. این مقاله توسط دکتر علی آقازاده درباره اهمیت رژیم غذایی زنان باردار و سلامت دندان تنظیم شده است. در مطلب قبل درباره اهمیت ویتامین D، کلسیم و فسفر در دوران بارداری مطالبی آورده شد، در ادامه به ویتامین های ضروری دیگر در دوران بارداری می پردازیم:
در دوران بارداری از مصرف کافئین، قرص های خواب آور، سیگار و الکل خودداری شود و برای استفاده از هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. چرا که داروها به ویژه در سه ماه اول بارداری اثرات نامطلوبی بر جنین دارند. به عنوان مثال مصرف داروی تتراسایکلین به خصوص در اواخر دوران بارداری با اثر مستقیم بر ساختمان مینای دندان در حال تشکیل جنین باعث تغییر رنگ و لکه لکه شدن آن شده و دندان را مستعد پوسیدگی پس از رویش می کند.
به این نکته توجه کنید: با اینکه مصرف سیستمیک کلسیم و ویتامین ها درافزایش مقاومت دندانها در برابر پوسیدگی موثر است ولی تاثیر موضعی مواد قندی بر روی دندان ها در بروز پوسیدگی نقش جدی تری دارد.
طی یک سال اول تولد جدی ترین اثرات تغذیه مناسب بر رشد و نمو دندان ها قابل مشاهده است. باید بدانید معمولا تغذیه بعد از سن ۱۲ سالگی نقش زیادی روی تاج دندان ندارد.
برخی می گویند با وجود اینکه خیلی به دندان های خود می رسند و از مسواک زدن غافل نمی شوند دندان های آنها به سرعت دچار پوسیدگی می شوند. کارشناسان بر این عقیده اند که جدا از نقش ژنتیک، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در رژیم غذایی دوران جنینی و سال های اول زندگی ضریب پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.
کمبود ویتامین A قبل از رویش دندان ها موجب ناهنجاری در ساختمان مینای دندان می شود. کمبود ویتامین A موجب تورم لثه، کاهش محتوای مواد معدنی استخوان فک و شل شدن دندان ها می شود. ویتامین A در کلاژن سازی فعالیت دارد. کلاژن پروتئین اصلی داربست لیفی بافت ها از جمله بافت لثه است. این ویتامین لثه را در برابر نفوذ باکتری ها مقاوم می کند.
ویتامین A به فرم اصلی اش فقط در مواد غذایی حیوانی موجود است. ویتامین A به مقدار زیاد در جگر وجود دارد. در تخم مرغ میزان محدودی از آن یافت می شود و شیر و لبنیات منابع خوب ویتامین A هستند. پیش سازهای ویتامین A یعنی کاروتنوئید ها که در بدن به ویتامین A تبدیل می شوند، که در سبزیجات با رنگ سبز تیره مثل سبزی خوردن و اسفناج، در سبزیجات نارنجی رنگ مثل هویج و کدو حلوایی و میوه های به رنگ نارنجی مثل پرتقال و گرمک وجود دارد.
کمبود ویتامین E نیز قبل از رویش دندان ها باعث کوچک ماندن سلول های عاج ساز می شود و به این ترتیب عاج دندان را دچار مشکل می کند.
بهترین منابع غذایی ویتامین E شامل: روغن های گیاهی مثل روغن آفتاب گردان، زیتون، ذرت، بادام، آجیل تازه (فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا وسیب زمینی دارای مقادیری از این ویتامین می باشند.همچنین روغن سبوس گندم غنی ترین ماده غذایی از لحاظ ویتامین ای می باشد. در میوه هایی مثل هلو ویا مارچوبه نیز به طور نسبی این ویتامین یافت می شود.چون این ویتامین محلول در چربی است ودر بدن تجمع می یابد باید نسبت به مصرف بیش از حد آن احتیاط نمود. در مورد ویتامین E با توجه به اینکه تخلیه ذخایر بدن از این ویتامین نیاز به مدت زمان طولانی دارد، هیچ گونه علایم بالینی کمبود ویتامین E در افراد سالم دیده نمی شود. متخصصین اطفال جهت رشد و نمو اطفال قطره آهن از حدود 4 ماهگی تا 24 ماهگی برای آنها تجویز می کنند.
آهن در ساختمان بعضی از آنزیم های مهم نقش داشته وبیشترین مقدار آهن در گلبولهای قرمز است که اکسیژن را به بافتهای بدن می رساند. کمبود آهن باعث کم خونی و به دنبال آن اختلالات رشدی، ضعف سیستم ایمنی، کاهش ضریب هوشی، رنگ پریدگی و خستگی مفرط می شود.
جهت جلوگیری از (staning) رنگ گرفتگی دندان ها وبه اصطلاح مردم سیاه شدن دندانها به خصوص دندان های قدامی فک بالا در کودکان باید کودک دهانش را کامل باز کرده وقطره آهن در خلف زبان ریخته شود. پس از دادن قطره کمی به کودک آب بدهید تا محیط دندان تمیزشود ودندان کودک بعد از مصرف با پارچه یا گاز نم دار تمیز شود.
بعضی از مادران باردار سوال می کنند که خوردن فلوراید آیا در استحکام دندان های کودک موثراست؟ هر چند فلوراید از راه جفت به جنین منتقل می شود ولی تاثیر این فلوراید بر دندان های جنین بسیار اندک است و به طور کلی صاحب نظران علم دندان پزشکی براین عقیده اند که مصرف فلوراید توسط زنان باردار فایده ای برای دندان نوزاد وحداقل درمورد دندان های دائمی در برنخواهد داشت و از طرفی مصرف مکمل های فلوراید توسط اداره غذا و داروی آمریکا برای مادران باردار ممنوع اعلام شده است.
در دوران بارداری از مصرف کافئین، قرص های خواب آور، سیگار و الکل خودداری شود و برای استفاده از هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. چرا که داروها به ویژه در سه ماه اول بارداری اثرات نامطلوبی بر جنین دارند. به عنوان مثال مصرف داروی تتراسایکلین به خصوص در اواخر دوران بارداری با اثر مستقیم بر ساختمان مینای دندان در حال تشکیل جنین باعث تغییر رنگ و لکه لکه شدن آن شده و دندان را مستعد پوسیدگی پس از رویش می کند.
به این نکته توجه کنید: با اینکه مصرف سیستمیک کلسیم و ویتامین ها درافزایش مقاومت دندانها در برابر پوسیدگی موثر است ولی تاثیر موضعی مواد قندی بر روی دندان ها در بروز پوسیدگی نقش جدی تری دارد.
طی یک سال اول تولد جدی ترین اثرات تغذیه مناسب بر رشد و نمو دندان ها قابل مشاهده است. باید بدانید معمولا تغذیه بعد از سن ۱۲ سالگی نقش زیادی روی تاج دندان ندارد.
برخی می گویند با وجود اینکه خیلی به دندان های خود می رسند و از مسواک زدن غافل نمی شوند دندان های آنها به سرعت دچار پوسیدگی می شوند. کارشناسان بر این عقیده اند که جدا از نقش ژنتیک، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در رژیم غذایی دوران جنینی و سال های اول زندگی ضریب پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.
کمبود ویتامین A قبل از رویش دندان ها موجب ناهنجاری در ساختمان مینای دندان می شود. کمبود ویتامین A موجب تورم لثه، کاهش محتوای مواد معدنی استخوان فک و شل شدن دندان ها می شود. ویتامین A در کلاژن سازی فعالیت دارد. کلاژن پروتئین اصلی داربست لیفی بافت ها از جمله بافت لثه است. این ویتامین لثه را در برابر نفوذ باکتری ها مقاوم می کند.
ویتامین A به فرم اصلی اش فقط در مواد غذایی حیوانی موجود است. ویتامین A به مقدار زیاد در جگر وجود دارد. در تخم مرغ میزان محدودی از آن یافت می شود و شیر و لبنیات منابع خوب ویتامین A هستند. پیش سازهای ویتامین A یعنی کاروتنوئید ها که در بدن به ویتامین A تبدیل می شوند، که در سبزیجات با رنگ سبز تیره مثل سبزی خوردن و اسفناج، در سبزیجات نارنجی رنگ مثل هویج و کدو حلوایی و میوه های به رنگ نارنجی مثل پرتقال و گرمک وجود دارد.
کمبود ویتامین E نیز قبل از رویش دندان ها باعث کوچک ماندن سلول های عاج ساز می شود و به این ترتیب عاج دندان را دچار مشکل می کند.
بهترین منابع غذایی ویتامین E شامل: روغن های گیاهی مثل روغن آفتاب گردان، زیتون، ذرت، بادام، آجیل تازه (فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا وسیب زمینی دارای مقادیری از این ویتامین می باشند.همچنین روغن سبوس گندم غنی ترین ماده غذایی از لحاظ ویتامین ای می باشد. در میوه هایی مثل هلو ویا مارچوبه نیز به طور نسبی این ویتامین یافت می شود.چون این ویتامین محلول در چربی است ودر بدن تجمع می یابد باید نسبت به مصرف بیش از حد آن احتیاط نمود. در مورد ویتامین E با توجه به اینکه تخلیه ذخایر بدن از این ویتامین نیاز به مدت زمان طولانی دارد، هیچ گونه علایم بالینی کمبود ویتامین E در افراد سالم دیده نمی شود. متخصصین اطفال جهت رشد و نمو اطفال قطره آهن از حدود 4 ماهگی تا 24 ماهگی برای آنها تجویز می کنند.
آهن در ساختمان بعضی از آنزیم های مهم نقش داشته وبیشترین مقدار آهن در گلبولهای قرمز است که اکسیژن را به بافتهای بدن می رساند. کمبود آهن باعث کم خونی و به دنبال آن اختلالات رشدی، ضعف سیستم ایمنی، کاهش ضریب هوشی، رنگ پریدگی و خستگی مفرط می شود.
جهت جلوگیری از (staning) رنگ گرفتگی دندان ها وبه اصطلاح مردم سیاه شدن دندانها به خصوص دندان های قدامی فک بالا در کودکان باید کودک دهانش را کامل باز کرده وقطره آهن در خلف زبان ریخته شود. پس از دادن قطره کمی به کودک آب بدهید تا محیط دندان تمیزشود ودندان کودک بعد از مصرف با پارچه یا گاز نم دار تمیز شود.
بعضی از مادران باردار سوال می کنند که خوردن فلوراید آیا در استحکام دندان های کودک موثراست؟ هر چند فلوراید از راه جفت به جنین منتقل می شود ولی تاثیر این فلوراید بر دندان های جنین بسیار اندک است و به طور کلی صاحب نظران علم دندان پزشکی براین عقیده اند که مصرف فلوراید توسط زنان باردار فایده ای برای دندان نوزاد وحداقل درمورد دندان های دائمی در برنخواهد داشت و از طرفی مصرف مکمل های فلوراید توسط اداره غذا و داروی آمریکا برای مادران باردار ممنوع اعلام شده است.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼