موسیقی با کودکان اوتیسم چه می کند؟(۱)

برای بسیاری از افراد دچار اوتیسم، موسیقی قلمرویی از لذت های خاص است و موسیقی درمانی راهکار مشهوری برای درمان خردسالان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم به شمار می رود. متاسفانه تعداد بسیار کمی از مربیان موسیقی برای کار با افراد دارای اختلال های ناشی از اوتیسم تربیت شده اند. بنابراین یافتن مربی ای که علاقه و توان آموزش صحیح خواندن یا نواختن را به کودکان مبتلا به اوتیسم علاقه مند به موسیقی داشته باشد، دشوار است؛ دشوارتر از آن، یافتن مربی برای نوجوان یا فرد بزرگسال دچار اوتیسم است.

مزایای آموزش موسیقی به کودکان اوتیسمی بسیار زیاد است؛ در حدی که امروزه برخی از کارشناسان معتقدند آموزش موسیقی می تواند توانایی های شناختی و حرکتی این کودکان را تقویت کند. خواندن یا نواختن در یک گروه موسیقی نیز می تواند باعث تقویت مهارت های اجتماعی و ارتباطی، اعتماد به نفس، دوستی و احترام به خود و دیگران شود.


پسر من بیش از ۷ سال درس هایی با ساز کلارینت گرفت و ۴ سال هم پیانو نواخت. تمام مربیانش نقطه مشترکی داشتند؛ هیچ کدام هرگز با شخص دچار اوتیسم کار نکرده بودند. هرچند همه آنها میل به تلاش در این زمینه داشتند. با گذشت زمان، تام از مرحله فروکردن اسباب بازی هایش در انتهای شیپوری کلارینت و اجرای قطعه «نان شیرینی مخصوص عید پاک» روی پیانو تا حضور در گروه موسیقی جاز پیشرفته و گروه موسیقی کمپ تابستانی و نواختن قطعات مشهوری از بتهوون رشد کرد.

شاید بپرسید معلمان تام چگونه موفق شدند او را به این درجه از مهارت در موسیقی برسانند؟ مانند تمام معلم های خوب، آنها از مجموعه متنوعی از وسایل، بردباری زیاد، شوخ طبعی و میزان قابل توجهی انعطاف استفاده کردند. اما این تکنیک ها هم بسیار موثر بودند:

آموزش چندحسی
به نظر می رسد ترکیبی از تکنیک های آموزشی «چندحسی» [درگیر کردن حواس مختلف در یک زمان] به خوبی عمل کند. ضربه های ریتمیک، دست زدن های ریتمیک، استفاده از لوازم کمکی بصری برای آموزش ارزش زمانی نتها، حتی حرکت دور اتاق برای انجام حرکات موزون با نت های سیاه و سفید و چنگ می تواند موثر باشد.

هوش شنوایی
از آنجا که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب توان شنوایی موسیقی کامل را دارند، اگر کودکتان توانایی غیرعادی در نامیدن نت ها بدون ارجاع به مرجع صوتی دارد، بسیار ارزش دارد و باید این مورد را بررسی کنید. همچنین بسیاری از کودکان دچار اوتیسم توانایی اجرا براساس گوش را دارند. معلمان تام از قابلیت نواختن با گوش استفاده و او را وادار به تکرار عبارت های موسیقی می کردند بدون آنکه نگران باشند که کدام نت در حال نواخته شدن است.

تاکید بر علاقه
انتخاب قطعات براساس علاقه هنرجو روشی عالی برای پیشرفت است. پسر ما عاشق هر آن چیزی بود که در فیلم «فانتزی» یا حتی در مجموعه کارتون کودکان «اینشتین کوچک» می شنید.

حس آمیزی
برخی از افراد مبتلا به اوتیسم دارای حس آمیزی یا سینستزی هستند؛ توانایی ای در مرتبط کردن نت های موسیقی با رنگ ها، شکل ها و... خوب است که از شاگردتان بپرسید چه رنگ ها و اَشکالی را در تصور خود با شنیدن نت های مشخص می بیند. پسر ما نت ها را مانند رنگ های درون طیف رنگین کمان می بیند (قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش) بنابراین نت «دو»: قرمز، نت «ر»: نارنجی و...

همراهی نت و صدا
همراه کردن نام نت ها با صداها می تواند شروع بهتری نسبت به همراه کردن نام نت ها و نشانه های نوشتاری آنها باشد. هنگامی که هنرجو نت ها و نام هایشان را بداند، راحت تر می تواند نت خوانی [از روی کاغذ] خود را ارتقا دهد.

توجه به استعدادها
برای معلمان مهم است که بدانند کودکان مبتلا به اوتیسم، حتی با اختلال های کلامی، ممکن است استعداد قابل توجهی داشته باشند و ترس از صحنه شان کم باشد یا اصلا ترس از صحنه نداشته باشند. معلمان باید جدی به آماده سازی کودکان مبتلا برای اجرای رسیتال توجه کنند. با وجود این، نه فقط تمرین موسیقی، بلکه فرآیند اعلام برنامه، به صحنه رفتن، اجرای قطعه موسیقی و نهایتا ترک مناسب صحنه دارای اهمیت است.

ادامه دارد...