چرا نوزادم کم شیر میخورد؟

پرسش: پسرم امروز وارد ۴ ماه می شه و شیر خشک میخوره الان ۷ روزه که نسبت به خوردن شیر بی میل شده و فقط تو خواب شیر میخوره من و پدرش خیلی نگرانیم و شیر نمیخوره همش سرشو اینور اونور میکنه و یا با زبانش سر شیشه را بیرون می زند و یا با دستش شیشه را کنار میزند وگاهی موقع خوردن نق می زند وزن تولدش ۴و ۱۰۰ بود والان ۷و ۵۰۰ می باشد و ۱۲۰ میلی لیتر شیر را در ۱ ساعت طول میدهد تا بخورد لطفا مرا راهنمایی کنید اگه در این مورد تجربه ای دارید ممنون میشم در اختیارمان بگذارید.

پاسخ: دوست عزیز باید با کودکتان مدارا کنید. در حال حاضر ضروری ترین کار برای شما شیردهی است پس حوصله کنید. نوزاد شما کوچک است و آرواره های ضعیفی دارد و حق دارد که شیر خوردن او طول بکشد.
شیر مادر بهترین و ضروری ترین غذا در ۶ ماه اول زندگی طفل است. درمورد فواید شیر مادر و دلایل برتری آن به شیر فورمولا(شیرخشک) صحبت کردیم و گفتیم که در شیر مادر بیش از ۳۰۰ نوع عامل ضد بیماری موجود است.

در این دوره ی زندگی، رشد بسیار سریع است و کودک با مصرف غذای خوب، رشد کافی می کند. نوزاد سالمی که با کفایت بالای مواد مغذی تغذیه می شود، انرژی کافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرک های محیط را دارد.

در اولین روزهای زندگی کودک یعنی در هفته اول، وزن شیرخوار کم می شود ولی از روز هفتم کودک به وزن اولیه باز می گردد. دلیل این کم شدن وزن ، خروج کودک از محیط مایع رحم است. با رشد مناسب و تغذیه خوب در پایان ۶ ماهگی، وزن کودک دو برابر وزن هنگام تولدش می شود. تغذیه کودک در ۶ ماه اول، تغذیه انحصاری با شیرمادر است. کودک به هیچ ماده غذایی دیگری نیاز ندارد. حتی آب هم نیاز ندارد. اگر به دفعات کافی و مقدار مناسب شیر بخورد، کلیه نیازهایش تأمین می شود. دادن آب قند، جوشانده ها و داروهای خودسرانه یک اشتباه بزرگ است و موجب حساسیت غذایی و غیرغذایی کودک در سنین بالاتر و افزایش احتمال آلودگی به میکروب اسهال می شود.

بهترین روش برای شیر دادن به کودک
آیا کودک به میزان کافی شیر مصرف می کند؟
اطلاع از اینکه آیا نوزاد شیر کافی مصرف می کند مشکل است، چون شیرمکیده شده از سینه را نمی توان اندازه گرفت از اینرو با روشهای زیر از کفایت مصرف شیر توسط کودک مطلع می شویم.

* افزایش وزن مطلوب شیرخوار بر اساس منحنی رشد که نیم کیلوگرم در ماه است.

* حدود ۶ تا ۸ بار دفع ادرار بصورت پوشک کاملاً خیس در ۲۴ ساعت در صورتی که شیرخوار با شیر مادر تغذیه شود. ادرار پس از چند روز اول تولد باید کاملاً شفاف باشد و در غیراینصورت باید با پزشک کودک مشورت کنید.

* ۵-۲ بار دفع مدفوع در روز. در روزهای اول تولد حرکت روده ی کودک بدلیل دفع مکونیوم زیاد است و مدفوع کودک تیره رنگ است. از روز پنجم تولد حرکات روده نرمال شده و مدفوع آبکی یا خمیری و خردلی رنگ است و معمولاً بوی کمی دارد. تغییر رنگ مدفوع نشان دهنده بروز مشکل نیست، ولی اگر مدفوع کودک مثل روزهای نخستین همچنان تیره بود و یا تعداد دفعات مدفوع در ۵ تا ۲۱ روزگی ، کمتر از یکبار در روز شد، حتماً با پزشک مشورت کنید.

با افزایش سن کودک دفعات مدفوع کم شده و این نشانه یبوست یا بیماری نیست. بطور کامل مدفوع کم و نامنظم کودک نشانه کمبود مصرف شیر است.

- شادابی پوست، هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار.
افزایش حجم شیر مادر
بهترین راه برای افزایش شیر، افزایش دفعات شیردهی است. مثلاً اگر کودک را هر ۲ ساعت یکبار شیر می دادید، فواصل شیردهی را به یکساعت و نیم کاهش دهید. برای راحت تر شدن و اطمینان بیشتر، در چند روز اول، دفعات و مدت شیردهی را یادداشت کنید. مدت معمول شیرخوردن کودکان ۱۵ دقیقه است. افزایش دفعات شیردهی سیستم هورمونی بدن را بیشتر تحریک کرده و تولید شیر افزایش می یابد.
از جمله غذاها و مواد غذایی که موجب افزایش شیرمادر می شوند:

مواد غنی از نشاسته مثل ماکارونی، به علاوه میوه هایی چون بادام، انگور، همچنین هویج، شوید، آب لیموی تازه، سیب زمینی ترشی موجب افزایش شیرمادر می شوند. در طب گیاهی آمده، خوردن عرق زیره ، برگ ترب سیاه پخته شده و 2 گرم تخم ترب در طول شبانه روز موجب افزایش شیرمادر خواهد شد.

مادران شاغل چگونه باید فرزند خود را شیر بدهند؟
این سئوال برای خیلی از مادران مطرح است، زیرا با مشغولیتی که خارج از منزل دارند نمی توانند بطور منظم به کودک شیر بدهند. این مادران باید در مدتی که در منزل هستند شیر خود را بوسیله شیردوش یا در فنجان بدوشند و در یخچال نگه داری کنند. در ساعت کاری پرستار بچه، فنجان شیر را در آب گرم گذاشته و وقتی شیر ولرم شد با قاشق کوچک به شیرخوار بدهند. در مواردی که امکان نگه داری شیرخوار در منزل فراهم نیست، بهتر است مادر، کودک را در مهد کودکی نزدیک محل کارش بگذارد تا بتواند در طول ساعت کاری چند مرتبه به کودک شیر بدهد.

سعی کنید تا حد امکان سراغ شیر خشک نروید.
زمان شروع مکمل های ویتامین و املاح برای شیرخوار
کودکی که زودتر از موعد بدنیا می آید و یا با وزن کمتر از ۵/۱ کیلو بدنیا می آید، نیاز به ویتامین ها و املاح زیادی دارد تا رشدش جبران شود. از اینرو دادن مکمل های ویتامین و املاح که برای نوزادان و بر اساس نیازهای آنها تنظیم شده، مفید است.

در مورد کودکان سالم، شروع قطره آهن از ۶ ماهگی الزامی است و طبق تحقیقات قطره ویتامینD هم بسیار مفید است و از بروز بیماری راشیتیسم شیرخواران یا همان نرمی استخوان جلوگیری می کند.

تغذیه مادر شیرده
* غذای مادر شیرده باید به 5 وعده تقسیم شود: صبحانه، ناهار، عصرانه، شام و وعده قبل خواب. در بعد از ظهر و شب بهتر است لبنیات کم چرب و میوه مصرف کند.

* رژیم متعادلی داشته باشید. یک مادر شیرده 500 کالری بیشتر از حد معمول نیاز دارد.

* باید روزانه 8 لیوان آب و مایعات بنوشد.

* مصرف ذرت، روغن زیتون و آجیل برای تامین اسیدهای چربی که برای ساخت سیستم عصبی به کار می روند، بسیار مهم است.

* زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، دچار کمبود ویتامین B9 (اسید فولیک) می شوند.

گاهی کمبود این ویتامین، به علت کمبود ویتامین B6 رخ می دهد. لذا این مادران باید منابع این ویتامین ها را مصرف کنند.

اسید فولیک در کلم، ذرت، نخود، اسفناج، گندم و آب پرتقال موجود است.

* مکمل روی و کلسیم برای مادران باردار و شیرده لازم است.

* مادر باید از نیکوتین (سیگار) جدا خودداری کند. نیکوتین مستقیما وارد شیر مادر می گردد و باعث تهوع، اسهال و آرام و بی قراری نوزاد و کاهش تولید شیر مادر می شود.

* مادر باید از نوشیدن الکل نیز خودداری کند. الکل در کمتر از 1 ساعت وارد شیر مادر می شود و منجر به عقب افتادگی ذهنی و کاهش رشد نوزاد می شود.

* برخی از مردمان بر این عقیده اند که سیر موجب افزایش ساخت و ترشح شیر می شود، اما هنوز این عقیده به اثبات نرسیده است.

* مادری که تغذیه ی مناسبی ندارد، شاید نوزاد سالمی را بزرگ کند، اما سلامتی خود را به خطر می اندازد، درست مانند مادر بارداری که با تغذیه نادرست، ضعیف می گردد، زیرا جنین مواد غذایی مورد نیاز خود را از بدن مادر تامین می کند.

" شیرمادر یکی از بهترین غذاها برای نوزاد است. بیایید با هم این غذا را ترویج کنیم تا دچار بیماری های ناشناخته و مختلف نشویم."