رابطه زناشویی در بارداری، امکان دارد؟

برخی باورها آنقدر در ذهن و فکرمان ریشه دوانده که گاهی شنیدن اینکه اشتباه است، شوکه‌مان می‌کند! بارها شنیده‌ایم که در دوران بارداری رابطه جنسی نداشته باشید، فلان داروی گیاهی را برای افزایش میل جنسی بخورید، با فرزندان‌تان در رابطه با مسائل جنسی صحبت نکنید و. . . جالب است بدانید که بسیاری از شنیده‌های ما در رابطه با این مسائل، علمی نیستند و کارشناسان این حوزه آن را تکذیب می‌کنند. دکتر سیدعلی آذین، متخصص پزشکی اجتماعی و فلوشیپ سلامت جنسی به شما می‌گوید که بسیاری از این باورها اشتباه هستند.

رابطه جنسی، به ظاهر ساده اما در باطن بسیار پیچیده است

بسیاری از زوج‌ها بعد از اولین رابطه‌شان در آغاز زندگی، وقتی با چیزی که همیشه تصور می‌کردند مواجه نمی‌شوند دچار سرخوردگی جنسی یا حتی نگرانی می‌شوند و شاید این ضرب‌المثل به ذهن‌شان بیاید که سالی که نکوست از بهارش پیداست! اما این تصور کاملا اشتباه است؛ چراکه برقراری ارتباط جنسی اگرچه به ظاهر ممکن است مساله‌ای ساده به نظر برسد اما بسیار پیچیده است.

ارتباط جنسی نیازمند مهارت، توانایی، دانش و سلامت روان حتی به شکل نسبی است. به همین خاطر مثل بسیاری از مسائل مهارتی دیگر اصلا توقع نداشته باشید که اولین رابطه جنسی‌تان پس از ازدواج، بهترین هم باشد. مثل این می‌ماند که بخواهید برای اولین بار پشت ماشین بنشینید و رانندگی کنید. حتی اگر به صورت تئوری و عملی رانندگی با ماشین را بلد باشید اما در طی ساعات اولیه که اقدام به رانندگی می‌کنید باز هم دچار دغدغه و اضطراب هستید که نکند چیزی را فراموش کنید.

درحالی‌که ممکن است ۵ سال بعد از اینکه گواهینامه گرفتید با اعتمادبه‌نفس سوار خودرو بشوید، رانندگی کنید و در طول مسیر هم لذت ببرید و موسیقی گوش کنید. در ضمن وجود تجربه قبلی نه می‌تواند الزاما به‌نفع رابطه باشد و نه به ضرر آن. حتی افرادی که سابقه ازدواج دارند و تجربه جنسی داشته‌اند در ازدواج مجدد با فردی با خصوصیات متفاوت مواجه می‌شوند؛ مثل این است که با یک دستگاه جدید که مشخصات و طرز کار خاص خودش را دارد روبه‌رو می‌شوند.

زن و شوهر زمانی که متعهدانه زیر یک سقف رفتند، باید بپذیرند که با یک دستگاه جدید به لحاظ جنسینگی (Sexuality) روبه‌رو هستند که باید مهارت کار کردن با آن را یاد بگیرند و شناخت کافی نسبت به آن پیدا کنند. ترجیحات انتظارات، پاسخ‌ها و مدل نیازهای جنسی کاملا خاص هستند؛ بنابراین حتی فردی که ۳ بار ازدواج کرده، در ازدواج چهارم با تجربه‌ای جدید مواجه می‌شود. ویژگی‌های جنسی انسان‌ها تقریبا به پیچیدگی اثرانگشت است، با این تفاوت که اثرانگشت آدم‌ها را عموما ژنتیک آنها مشخص می‌کند و خصوصیات‌ مربوط به جنسیت‌شان را عوامل مختلف ژنتیکی، محیطی، تربیتی، اجتماعی و روان‌شناختی به‌مراتب موضوع را پیچیده‌تر می‌کند؛ بنابراین روابط جنسی اولیه در بسیاری از مواقع بهترین تجارب جنسی زوجین نخواهد بود و به‌تدریج با شناخت و یادگیری، تجربه‌های بهتری در آینده در انتظارشان است.

روابط جنسی در دوران بارداری به‌طور معمول بلامانع است

خیلی از زوج‌ها بدون آنکه پزشک به آنها توصیه‌ای کرده باشد، متاسفانه این رابطه را در دوران بارداری کنار می‌گذارند. البته در این دوران در خانم و آقا تغییراتی در میل و عملکرد جنسی ایجاد می‌شود که در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری این تغییرات متفاوت و کاملا طبیعی هستند؛ اما نباید باعث شوند که زن و شوهر زندگی جنسی خود را کنار بگذارند. تقریبا اگر با بارداری پرخطر مواجه نباشیم و از طرف متخصص زنان ممنوعیتی در نظر گرفته نشده باشد، زن و شوهر می‌توانند تا آخرین هفته بارداری با هم ارتباط جنسی داشته باشند.

شواهد پژوهشی نشان می‌دهند که رابطه جنسی تا هفته ۳۸، باعث زایمان زودرس نمی‌شود اگرچه رابطه جنسی در دوران بارداری مثل سایر مواقع، نیازی نیست به صورت مقاربت انجام شود؛ بنابراین اگر پزشک متخصص زنان هم ممنوعیتی اعلام کرد باید حدود آن مشخص شود. بسیاری از تعاملات جنسی حتی زمانی که ممنوعیت برای مقاربت وجود دارد، مجاز است و زوج‌ها نباید در طول این ۹ ماه کاملا تعامل جنسی خود را کنار بگذارند.

داروهای گیاهی هم عوارض دارند

یکی از باورهای غلطی که نه‌تنها در مورد مسائل جنسی بلکه اصولا در موضوع سلامت مطرح است، پذیرفتن چشم بسته توصیه‌ها و درمان‌های گیاهی یا سنتی است. باوری که در بین مردم هم رایج است، بی‌خطر بودن مصرف محصولات با منشاء گیاهی و تاثیر شگرف آنهاست. عموما هم در رسانه‌های مختلفی مثل شبکه‌های مجازی، ماهواره و. . . با شعارهایی مثل داروی پیشنهادی ما صددرصد گیاهی و بدون عوارض است مواجه می‌شویم. و اصلا تصور درستی نیست که داروی گیاهی بدون عارضه است.

البته این را هم در نظر داشته باشید که هر داروی گیاهی یا دارویی که در آزمایشگاه با روش‌های شیمیایی تولید شده، می‌تواند مفید باشد و در عین حال یک سری اثرات ناخواسته هم داشته باشد. شاید از یکی از مواد شیمیایی موجود در گیاه بهره ببرید درحالی‌که از طریق ۵۰ ماده دیگری که در این گیاه وجود دارد، مواد زیان‌باری را وارد بدن‌تان می‌کنید. دارویی قابل تجویز و استفاده است که مراحل کارآزمایی بالینی را طی کرده باشد و بی‌خطری یا به‌صرفه بودن منافع آن به نسبت عوارضی که ایجاد می‌کند تایید شده و مجوز داشته باشد. مراقب این باورها باشید؛ چراکه گاهی هم جیب‌تان خالی می‌شود و هم خدای ناکرده سلامت‌تان به خطر می‌افتد.

آموزش به‌موقع، نوجوانان را برای شروع فعالیت‌های جنسی حریص‌تر نمی‌کند

یکی دیگر از باورها و دغدغه‌های اشتباهی که مردم دارند این است که آموزش و تربیت جنسی باعث می‌شود نوجوانان به لحاظ جنسی زودتر فعال شوند. دو مساله در اینجا قابل بحث است؛ اول اینکه آموزش جنسی مفهومی نیست که برای سنین مختلف معنای یکسانی داشته باشد؛ بنابراین آموزش جنسی برای یک کودک پیش‌دبستانی شامل مواردی می‌شود که هیچ ربطی به آموزش جنسی در یک فرد بزرگسال ندارد.

مثلا یک کودک باید نقاط خصوصی بدن خودش را بشناسد و بداند چه کسانی حق دارند به بدن او دست بزنند. به این ترتیب از اینکه خدای ناکرده کودک دچار آزار و اذیت جنسی شود، پیشگیری می‌شود. قرار نیست برای کودک زیر سن مدرسه، در رابطه با روابط جنسی زن و مرد توضیحی داده شود؛ فقط کافی است خیالش را راحت کنید که پسرها و دخترها تفاوت‌هایی به لحاظ بدنی دارند. در دوران دبستان که کنجکاوی‌های بچه‌ها بیشتر است این آموزش‌ها باید کمی وسیع‌تر شود و به سوالات آنها به موقع پاسخ داده شود.

در دوران بلوغ هم که تغییرات اساسی در بیولوژی بدن و ادراکات روان‌شناختی ایجاد می‌شود، آموزش‌ها باید یک سطح کامل‌تر شده و به مسائل خاص همین دوران پرداخته شود. در سنی هم که جوان آمادگی ازدواج را دارد در قالب کلاس‌های پیش از ازدواج یا در دوران دانشگاه و. . . باید آموزش‌های لازم داده شود تا در آینده زندگی زناشویی موفقی را تجربه کند؛ البته نباید فراموش شود که همه افراد ازدواج‌نکرده الزاما به لحاظ جنسی فعال نیستند لذا نمی‌توان از آسیب‌شناسی رفتار جنسی آنها به سادگی گذشت و آنها را مشمول آموزش ندانست.

برای هر سنی متناسب با نیازهای آن باید آموزش‌های متناسبی وجود داشته باشد. گاهی این نگرانی وجود دارد که شاید جوان‌ها تشویق بشوند به این سمت که زودتر فعالیت‌های جنسی را تجربه کنند. تقریبا تمام مطالعاتی که در کشورها، فرهنگ‌ها، قومیت، نژاد و سطوح اقتصادی - اجتماعی مختلف انجام شده، نشان می‌دهند که آموزش به‌موقع نه‌تنها نوجوانان و جوانان را تشویق به کنجکاوی‌های جنسی نمی‌کند بلکه چون از پیامدهای نامناسب آگاه‌شان می‌کند، باعث می‌شود خویشتن‌داری بیشتری داشته باشند. در مطالعات مختلف مشخص شده نوجوانانی که از این پیامدها آگاهی دارند، شروع رابطه جنسی را به تعویق می‌اندازند.

رابطه جنسی شما را لاغر نمی‌کند!

باور اشتباه دیگر این است که فعالیت‌های جنسی بسیار انرژی‌بر هستند و فرد باید به لحاظ سلامتی در وضعیت بسیار خوبی قرار داشته باشد. اصولا رابطه جنسی نیازی به صرف کالری بالا ندارد؛ یک رابطه جنسی به شکل نزدیکی به‌طور معمول بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلوکالری انرژی نیاز دارد. در نظر بگیرید که یک بستنی کوچک لیوانی حدود ۳۵۰ کیلوکالری انرژی دارد. این باور غلط باید تصحیح شود.

آن چیزی که از طرف زوج‌ها در کلینیک بیان می‌شود این است که چرا بعد از یک رابطه جنسی آنقدر احساس خواب‌آلودگی و خستگی می‌کنیم. دلیل این موضوع کالری زیادی که مصرف‌شده نیست؛ بلکه مواد شیمیایی‌ای است که متعاقب روابط جنسی ترشح می‌شود. مثل این می‌ماند که فرد مورفین مصرف کند؛ چون موادی شبیه مورفین توسط بدن ترشح می‌شود که باعث می‌شود فرد احساس رخوت و خواب‌آلودگی کند. این احساس به خاطر خستگی ناشی از فعالیت بدنی شدید نیست، بلکه ناشی از همان مواد شیمیایی است که در بدن ترشح شده است.

بنابراین برای فعالیت‌های جنسی به هیچ عنوان به قدرت بدنی خاصی نیاز نیست، به رژیم غذایی پرکالری هم احتیاجی نیست. چند دهه پیش ممکن بود برای ورزشکاران حرفه‌ای در رابطه با فعالیت جنسی محدودیت‌هایی را در نظر بگیرند و تا نزدیک مسابقات برای حفظ بنیه، روابط جنسی نداشته باشند. ولی این موضوع امروزه اصلا پذیرفته نیست. حتی مصرف کالری هنگام روابط جنسی آنقدر بالا نیست که به‌فرض تعدد رابطه، منجر به لاغری شود.

سطح نیاز جنسی ربطی به جنسیت ندارد

تصوری وجود دارد که چون میزان تستوسترون در آقایان بسیار بیشتر از خانم‌هاست، به همین خاطر طبیعی است که تمایلات جنسی آقایان چندین و چند برابر خانم‌ها باشد. این باور هم نادرست است و تمایل جنسی موضوعی پیچیده است که عوامل مختلف زیست‌شناختی، روان‌شناختی، تربیتی، همچنین تعامل زن و شوهر و رضایت آنها از آنچه در روابط جنسی اتفاق می‌افتد بر آن اثرگذار است.

زندگی جنسی باکیفیت، شاخص امید به زندگی را افزایش می‌دهد

یکی دیگر از باورهای نادرست این است که هر کسی پا به سن گذاشت، دیگر خیلی دغدغه مسائل جنسی ندارد، حتی تمایلی هم ندارد که از نظر جنسی فعال باشد و به آن فکر هم نمی‌کند. دو تا مساله وجود دارد؛ یکی اینکه برخورداری از رضایت و سلامت جنسی، جزء حقوق جنسی افراد است بنابراین هر فردی تا زمانی که زنده است حق دارد روابط جنسی فعال و رضایت‌بخشی داشته باشد. در درجه بعد مطالعات متفاوت در کشورهای مختلف نشان داده که درواقع اغلب سالمندان (افراد بالای ۶۵ سال) چه خانم و چه آقا تمایل دارند که به لحاظ جنسی فعال باشند.

عموم مردم فکر می‌کنند که چون افراد سالمند کمتر راجع به این موضوع صحبت می‌کنند، احتمالا نیازی وجود ندارد که این باور اشتباهی است. نکته دیگر اینکه خوشبختانه پیشرفت در حوزه روانشناسی و پزشکی باعث شده که بتوان بالقوه رضایتمندی جنسی را تا سنین بالا حفظ کرد. پس حتی اگر در گذشته‌ای نه‌چندان دور در برابر محدودیت‌های طبیعی کار زیادی از ما بر نمی‌آمد، الان برخورداری از خدمات سلامت جنسی کمک می‌کند که زوج‌ها کماکان سال‌های سال روابط جنسی خوشایندی را تجربه کنند. حتی مردان سالمندی که به لحاظ جنسی فعال باقی مانده‌اند، شاخص امید به زندگی‌شان هم بیشتر شده است. همین شاخص در زنانی که از روابط جنسی رضایت‌بخشی برخوردار بوده‌اند افزایش نشان می‌دهد.