چگونه از دفع پروتئین در بارداری جلوگیری کنیم؟

معمولا آزمایش ادرار برای تشخیص عفونت یا بررسی میزان گلوکز خون یا عفونت موجود در آن توصیه می‌شود. در دوران بارداری پزشکان آزمایش ادرار را برای بررسی میزان پروتئین در ادرار پیشنهاد می‌کنند. از نظر پزشکی وجود پروتئین در ادرار را پروتئینوری می‌گویند. پروتئین بالا در ادرار نشان دهنده عملکرد ناقص کلیه است که می‌تواند منجر به مشکلاتی برای مادران باردار شود. در ادامه بیشتر درباره این مشکل می‌خوانید.

دفع پروتئین در بارداری
دفع پروتئین در بارداری ممکن است برای هر خانمی اتفاق بیفتد. در حالی که این اتفاق اغلب در اولین بارداری رخ می‌دهد ممکن است در بارداری‌های بعدی نیز بروز کند. دفع پروتئین معمولا با فشار خون بالا تشخیص داده می‌شود که برای اولین بار در اواسط بارداری رخ می‌دهد. این بیماری معمولا با مقادیر زیاد پروتئین در ادرار یا کاهش پلاکت خون، مشکلات کلیوی و کبدی، وجود مایع در ریه‌ها و علائمی مانند سردرد شدید یا اختلالات بینایی تشخیص داده می‌شود.
وقتی باردار می‌شوید پزشک معمولا فشار خون شما را چک می‌کند تا اطمینان پیدا کند که بالا نیست. یک نمونه ادرار نیز معمولا برای سالم بودن کلیه‌ها می‌گیرد. هر مقدار پروتئین اضافی که در یک نمونه ادرار یافت شود به عنوان پروتئینوری شناخته می‌شود و ممکن است در بیماران پره اکلامپسی دیده شود یا نه.

سطح پروتئین طبیعی ادرار در بارداری چقدر است؟
معمولا ادرار حاوی مقدار مشخصی پروتئین است. میزان دفع استاندارد پروتئین در بارداری ۳۰۰ میلی‌گرم در روز است که در زنان غیرباردار این مقدار ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است. این مقدار دفع پروتئین به دلیل افزایش حجم خون در دوران بارداری است که باعث افزایش استرس روی کلیه‌ها می‌شود.

آزمایش دفع پروتئین در ادرار چگونه است؟
طی معاینه منظم قبل از تولد، پزشک از شما نمونه ادرار می‌گیرد. دو نوع آزمایش روی نمونه ادرار برای تشخیص پروتئینوری انجام می‌شود:
آزمایش قطره‌ای: یک نوار شیمیایی با سوراخ‌هایی است که نمونه ادرار وارد آن می‌شود. در صورت وجود پروتئین در ادرار رنگ این نوار تغییر خواهد کرد. سطح پروتئین ادرار می‌تواند از 1+ تا 4+ که از سطح بسیار پایین تا بالاست باشد. سطح بالای پروتئین نشان دهنده پره اکلامپسی یا آسیب کلیوی است. در حالی که سطح پروتئین پروتئین نشان دهنده UTI است.
آزمایش پروتئین ادرار ۲۴ ساعته: این آزمایش میزان پروتئین ادرار را در شرایط خاص بررسی می‌کند. نمونه ادرار طی یک دوره ۲۴ ساعته در ظروف جداگانه جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل گرفته می‌شود. ادرار اول صبح مورد توجه قرار نمی‌گیرد. اگر میزان پروتئین بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز در ۲۴ ساعت باشد این نشانه پره اکلامپسی است.

دلایل دفع پروتئین در ادرار هنگام بارداری
سطح پایین پروتئین در ادرار طبیعی بوده یا نشان دهنده یک عفونت جزئی است. اما سطوح بالای پروتئین در ادرار نشانگر مشکلات جدی است که در ادامه می‌خوانید:
پره اکلامپسی: این بیماری با فشار خون بالا، پروتئین موجود در ادرار و احتباس مایعات مشخص می‌شود که پس از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد. علائم دیگر شامل سردرد، استفراغ، تاری دید و درد شکم است.در صورت عدم درمان پره اکلامپسی می‌تواند منجر به اکلامپسی، اختلال در کلیه و تولد نوزاد کم وزن شود. در هنگام تشخیص و درمان زودرس ممکن است نوزاد سالم به دنیا بیاید. درمان شامل رژیم کم نمک و ورزش منظم است.
سندرم هلپ HELLP: این بیماری معمولا در زنان مبتلا به پره اکلامپسی یا اکلامپسی رخ می‌دهد اما گاهی با وجود نبود این بیماری‌ها هم بروز می‌کند. علائم مشابه سندرم هلپ وجود پروتئین در ادرار را نشان می‌دهد. در صورت عدم درمان به موقع ممکن است منجر به عوارض جدی از جمله وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس شود.
عفونت مجاری ادراری یا عفونت کلیه: اگر تکرر ادرار دارید یا هنگام ادرار احساس ناراحتی می‌کنید ممکن است دچار عفونت ادراری شوید. این می‌تواند منجر به وجود پروتئین در ادرار شود. اگر این بیماری به موقع درمان نشود منجر به عفونت کلیوی می‌شود که با تب، حالت تهوع، استفراغ و کمردرد همراه است. اگر چه عفونت ادراری روی جنین تاثیر نمی‌گذارید، عفونت‌های کلیوی می‌تواند منجر به تولد نوزاد با وزن کم و زایمان زودرس شود.
عوامل دیگر: برخی شرایط مانند استرس عاطفی، کمبود آب بدن، ورم مفاصل، قرار گرفتن در معرض درجه حرارت بالا، دیابت و ورزش شدید و همچنین داروها می‌تواند منجر به وجود پروتئین در ادرار شود. برخی شرایط پزشکی از جمله دیابت، بیماری قلبی، آرتریت روماتوئید، آنمی سلول داسی شکل، لوپوس و بیماری‌های مزمن کلیه نیز می‌تواند این خطر را افزایش دهد.

علائم دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری
پروتئینوری عمدتا از معاینات معمول ادرار در بارداری تشخیص داده می‌شود. علائمی که ممکن است همراه با پروتئین بالا در ادرار تجربه شود شامل موارد زیر است:
تورم دست و پا
تورم صورت
ادرار فومی
از همه مهمتر، شما باید از پروتئینوری که می‎تواند از پره اکلامپسی ایجاد شود نیز آگاه باشید. علائم مرتبط با این شرایط عبارت است از:
تاری دید
تورم دست و پا و صورت
درد زیر دنده‌ها
سردرد و استفراغ شدید
احساس ناخوشایند
سوزش سردل

آیا دفع پروتئین در بارداری درمان دارد؟
دفع پروتئین در بارداری یا پروتئینوری یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از چیزی غیرطبیعی در بدن است. با این حال باید مراقبت‌های ویژه ای انجام شود.
تغییرات ساده در رژیم غذایی و شیوه زندگی به مدیریت میزان پروتئین در ادرار کمک می‌کند. اما برای کنترل سطح بالای پروتئین در ادرار درمان علت اصلی بسیار ضروری است.
اگر علت اصلی بیماری دیابت باشد باید با دارو و تغییر رژیم غذایی و تمرینات ورزشی کنترل شود.
اگر علت فشار خون بالاست باید درمان انجام شود.
اگر علت پره اکلامپسی باشد درمان به مراحل بارداری بستگی دارد.
اگر علت عفونت ادراری و کلیوی باشد میتوان از آنتی بیوتیک استفاده کرد.
اگر جنین به اندازه کافی رشد کرده باشد پزشک ممکن است برای محافظت از مادر و نوزاد زایمان زودرس انجام دهد.

راه‌های جلوگیری از دفع پروتئین در بارداری
اقدامات ساده‌ای برای خلاص شدن از دفع پروتئین در بارداری وجود دارد که شامل موارد زیر است:
کاهش مصرف نمک: ولع غذاهای ترش و شور در دوران بارداری بسیار رایج است. اما افزایش نمک باعث افزایش پروتئین در ادرار می‌شود. بنابراین از خوردن غذاهای شور خودداری کنید. مقدار نمک اضافه شده به رژیم غذایی خود را کاهش دهید و از خوردن غذاهای بیرون نیز اجتناب کنید.
مصرف قند کمتر: کیک، دسر، شیرینی و بستنی باید از رژیم غذایی شما خارج شود. این ممکن است بار کلیه‌های شما را به میزان قابل توجهی کاهش داده و مانع عفونت شود.
وزن خود را مدیریت کنید: افزایش وزن بیش از حد خطر ابتلا به دیابت بارداری یا پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد که این امر دوباره باعث ترشح پروتئین در ادرار می‌شود. با نگهداشتن وزن بر میزان مصرف روزمره مناسب، وزنتان را مدیریت کنید.
خوب استراحت کنید: برای از بین بردن استرس، مقداری از زندگی پرمشغله خود خارج شوید و بدنتان را شارژ کنید تا شرایط سلامت مناسبی داشته باشید.
بهداشت خود را رعایت کنید: بعد از دستشویی خود را با یک دستمال تمیز پاک کنید. بعد از ادرار شستشو را از جلو به عقب انجام دهید. این باعث حفظ سلامت دستگاه ادراری میشود و از هرگونه عفونت جلوگیری می‌کند.
آب کافی مصرف کنید: هیدراتاسیون برای محافظت از عفونت ضروری است. نوشیدن آب کافی باعث تکرر ادرار و برطرف شدن عفونت‌های کلیوی و مجاری ادراری می‌شود.