مراقبت های زنانه بعد از زایمان طبیعی (۲)

مادر بعد از زایمان ممکن است احساس ضعف و بی حالی نماید ولی با تغذیه ی کافی وکامل و ورزش مناسب و داشتن آرامش میتواند به حالت قبل از حاملگی برگردد و وظیفه ی پرستاری و تغذیه ی نوزاد خود را انجام دهد. مادر بعد از زایمان معمولا احساس تورم و زخم در لگن و باسن خود میکند همچنین در پستان های خود احساس پری و سنگینی می کند. در مطلب پیش درباره ترشح از دستگاه تناسلی، پیشگیری از یبوست و عفونت و انقباضات رحم پس از زایمان مطالبی آورده شد، در ادامه به موراد دیگر می پردازیم:

مواظبت پستان ها:
بعد از زایمان هورمون پرولاکتین از غده ی هیپوفیز ترشح میشود تا غدد پستان مادر را برای ترشح شیر آماده سازد. مکیدن کودک از پستان مادر نیز در ترشح شیر بسیار موثر است بنابراین هرچه زودتر باید نوزاد را به سینه ی مادر گذارد تا مک بزند.


بعضی از مادران پس از زایمان احساس سنگینی و پری در پستان های خود میکنند در این موارد دوشیدن، کمپرس آب گرم و مخصوصا مکیدن پستان مادر به وسیله ی نوزاد به کم شدن درد و احتقان پستان ها کمک می کند. بعضی از مادران به علت ترشح هورمون احساس میکنند که موهای آنها کم و زبر و خشن و حساس شده است ، این احساس طبیعی است و به تدریج بر طرف میشود.

برگشت سیکل قاعدگی:
اگر مادر به کودک خود شیر بدهد قاعدگی او معمولا پس از 4 تا 6 هفته پس از تولد نوزاد شروع میشود. در مواردی ممکن است قاعدگی نامنظم یا حتی تا زمانی که مادر به کودک خود شیر می دهد شروع نگردد بنابراین شروع قاعدگی هر خانمی متفاوت می باشد که علت آن هنوز مشخص نشده است. مقدار دفع خون نیز در هر قاعدگی ممکن است بسیار جزئی متوسط یا بسیار زیاد باشد ولی به تدریج طبیعی خواهد شد.

ملاقات با پزشک پس از زایمان
مادر باید پس از زایمان بار دیگر به وسیله ی پزشک معاینه گردد تا مطمئین شود همه ی قسمت های بدن او طبیعی است و عملکرد دستگاههای مختلف بدن سیر طبیعی دارد. این ملاقات باید ۴ تا ۶ هفته پس از زایمان انجام گیرد ولی اگر مادر سزارین شده یا اپی زیوتومی شده است باید زودتر مراجعه کند تا بخیه ها برداشته شود و پزشک و مادر مطمئین شوند که مشکلی مخصوصا در ارتباط با عفونت به وجود نیامده باشد.

پزشک در این ملاقات اگر زایمان طبیعی انجام شده باشد ممکن است معاینه ی داخلی انجام دهد تا مطمئین شود رحم به محل و اندازه ی خود برگشته است. پزشک همچنین وزن و فشارخون مادر را اندازه می گیرد و از دفع ادرار و مدفوع او سوال میکند تا اگر مشکلی وجود دارد بررسی و درمان نماید.

پس از زایمان مادر باید تمام مشکلات و نگرانی های خود را یادداشت نماید و از پزشک سوال کند و از او کمک بگیرد مخصوصا اگر مادر احساس خستگی، بی حالی، بی اشتهایی یا احساس غم و اندوه و افسردگی می کند باید حتما به پزشک بازگو نماید و از او کمک بگیرد. در این ملاقات مادر باید در مورد پیشگیری از حاملگی مجدد خود و روش پیشگیری از حاملگی مناسب سوال کند و آن روش را انجام دهد.

پیشگیری از حاملگی مجدد
قبل از اینکه قاعدگی مادری پس از زایمان شروع گردد ممکن است تخمدان او تخمک آزاد کند و اگر آمیزش جنسی با شوهر خود انجام دهد ممکن است مادر دوباره حامله گردد، بنابراین هر خانمی پس از زایمان قبل از این که آمیزش جنسی با شوهر خود داشته باشد باید یکی از روش های مناسب پیشگیری از حاملگی را انتخاب و انجام دهد.

اگر مادری به کودک خود شیر میدهد و قرص پیشگیری از حاملگی نوع استروژن مصرف کند موجب کم شدن شیر او می گردد بنابراین چنین مادرانی باید شش هفته پس از زایمان قرص های پیشگیری از حاملگی نوع پروژسترون مصرف کنند تا از یک طرف از حاملگی مجدد جلوگیری کند و از سوی دیگر برای شیر دادن به کودک نیز مشکلی به وجود نیاید.