درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک، آیا موثر است؟

اختلال بیش فعالی یا ADHD می‌تواند بر توجه، یادگیری، کنترل هیجان و سطح فعالیت تأثیر بگذارد. علائم می‌تواند زندگی روزمره و اجتماعی فرد را چالش برانگیز کند. از سال ۲۰۱۶، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین زد که ۶.۱میلیون کودک در ایالات متحده به اختلال بیش فعالی مبتلا هستند. اما درمان این اختلال ر ایج چیست؟ در ادامه شما را با درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک بیشتر آشنا خواهیم کرد.

در این مقاله می‌خوانید:

• درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک چیست؟
• فرآیند درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک چگونه است؟
• آیا درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک موثر است؟
• آیا درمان نوروفیدبک عوارض دارد؟

درمان‌های متداولی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD شامل دارو، روان‌درمانی و تغییر سبک زندگی وجود دارد، اما این درمان‌ها برای همه مؤثر نیست. همچنین برخی از درمان‌ها به ویژه داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی برای فرد داشته باشند. درمان نوروفیدبک یا همان نوروتراپی نوعی درمان غیر تهاجمی است و شامل دارو نیست. برخی از پزشکان معتقدند که این روش می‌تواند به مدیریت علائم ADHD کمک کند. در ادامه بیشتر درباره درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک صحبت خواهیم کرد.

درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک چیست؟

دکتر آرزو امیدوارخدا، مرکز مشاوره و روانشناسی و نوروفیدبک

omidvar_arezou

arezou-omidvarkhoda.com

۰۹۳۷۳۶۲۸۸۱۹

آدرس: تهرانپارس، فلکه دوم، خیابان جشنواره، ساختمان پزشکان ابن سینا، طبقه ۲

در یک فرد مبتلا به ADHD، مغز ممکن است الگوهای رفتاری مشخصی را به ویژه در لوب پیشانی نشان دهد. این بخش از مغز با شخصیت، رفتار و یادگیری فرد مرتبط است. عملکرد مغز و رفتار فرد به هم مرتبط هستند. تغییرات در رفتار می‌تواند مغز را تغییر دهد و تغییرات در مغز می‌تواند رفتار را تغییر دهد.

مغز سیگنال‌های الکتریکی یا امواج قابل اندازه‌گیری تولید می‌کند. یک متخصص نوروفیدبک این امواج را معمولا با دستگاهی به نام الکتروانسفالوگرافی (EEG) اندازه گیری می‌کند. پنج نوع موج مغزی آلفا، بتا، گاما، دلتا و تتا وجود دارد که هر کدام فرکانس متفاوتی دارند و توسط دستگاه EEG قابل اندازه‌گیری هستند.

تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به ADHD نسبت به افراد بدون این اختلال، امواج تتای بیشتر و امواج بتای کمتری تولید می‌کنند. هدف درمان نوروفیدبک اصلاح تفاوت این امواج مغزی در افراد مبتلا به بیش فعالی است.

فرآیند درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک چگونه است؟

نحوه اجرای جلسات درمانی نوروفیدبک ممکن است براساس تشخیص پزششک و شرایط فرد متفاوت باشد. اما کلیت آن تقریبا یکسان است و شامل موارد زیر می‌شود.

• قبل از اولین جلسه نوروفیدبک، پزشک درباره علائم، تاریخچه درمان و شیوه زندگی فرد سؤالاتی می‌پرسد.
• فرد قبل از هر جلسه درمانی به ارائه اطلاعات درباره علائم خود ادامه می‌دهد تا پزشک بتواند به کمک این اطلاعات روند بهبود را بررسی کند.
• ابتدای هر جلسه پزشک الکترودهایی را که از دستگاه EEG اجرا می‌شوند به سر فرد متصل می‌کند. این دستگاه فعالیت مغز را اندازه‌گیری می‌کند.
• تعداد الکترودها بسته به تشخیص پزشک و تعداد جلسه متفاوت است. الکترودها آسیبی به مغز وارد نمی‌کنند و فاقد جریان الکتریکی هستند. آن‌ها فقط برای اندازه‌گیری فعالیت مغز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• هنگامی که جلسه شروع می‌شود، یک اسکن از امواج مغزی فرد روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود. پزشک از فرد می‌خواهد تا یک کار خاص را انجام دهد و انتظار دارد این کار امواج مغزی او را تغییر دهد.
• فعالیت‌ها ممکن است شامل یک بازی ویدیویی، پخش موسیقی، صداهایی که ناگهان قطع و وصل می‌شوند یا محرک‌های دیگری که مغز را تشویق می‌کند تا اطلاعات را به روش‌های مختلف پردازش کند. ممکن است موسیقی درگیر باشد، یا یک تن، یا صداهایی که ناگهان متوقف می شوند و شروع می شوند.
• همان طور که مغز به محرک‌ها پاسخ می‌دهد، بازخورد آن در EEG نشان می‌دهد که چگونه محرک‌ها باعث قطع، تغییر یا افزایش فعالیت مغز می‌شوند.

در نهایت طی جلسات متعدد، این فرآیند می‌تواند به آرامی امواج مغز را تغییر دهد و بر رفتار فرد و علائم مربوط به ADHD تأثیر بگذارد.

آیا درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک موثر است؟

یافته های متفاوتی درباره اثربخشی نوروفیدبک برای ADHD وجود دارد. در سال ۲۰۰۹، محققان متاآنالیز منبع معتبری را منتشر کردند که به بررسی تأثیر نوروفیدبک بر علائم این اختلال پرداخت. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که نوروفیدبک ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• بهبود در مقیاس بزرگ در تکانشگری و بی‌توجهی
• بهبود در مقیاس متوسط ​​در بیش فعالی

در سال ۲۰۱۴، محققان متاآنالیز نتایج پنج مطالعه دیگر را که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ درباره اثر درمان نوروفیدبک بر ADHD انجام گرفته بود، منتشر کردند. آن‌ها ارزیابی‌های والدین و معلمان از کودکانی را که تحت درمان قرار گرفته بودند، در نظر گرفتند. به طور کلی، والدین بهبودهایی را در تکانشگری، بی‌توجهی و بیش فعالی فرزندان خود گزارش کرده بودند و معلمان بیشتر در اختلال بی‌توجهی این کودکان شاهد بهبود بودند. محققان به این نتیجه رسیدند که نوروفیدبک ممکن است برای کودکان مبتلا به ADHD مفید باشد.

این محققان از طرفی به این نکته اشاره کردند که این درمان نسبت به روش‌های دیگر گران‌تر و زمان‌برتر است و اثرات و مزایای آن طولانی مدت نیست. همچنین ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا بهبودهای مورد نظر مشاهده شود.

آیا درمان نوروفیدبک عوارض دارد؟

همان طور که اشاره کردیم درمان نوروفیدبک یک روش غیر تهاجمی است و محققان ادعا می‌کنند که این روش برای بیماران بی خطر است. اما در برخی موارد عوارضی نیز برای بیماران به دنبال دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی ذهنی بعد از جلسه درمان
• بازگشت احساسات قدیمی یا واضح شدن برخی رویاها و خواب‌های آزاردهنده در طول درمان
• سرگیجه، حالت تهوع و حساسیت به نور

کلام آخر

همان طور که اشاره کردیم، اختلال بیش فعالی یا ADHD می‌تواند مشکلات فراوانی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد و بهتر است برای درمان این مشکل در صورت تشخیص، از همان سنین کودکی اقدام کرد. در این مقاله قصد داشتیم به درمان بیش فعالی با نوروتراپی و نوروفیدبک که یکی از درمان‌های رایج و تقریبا جدید این بیماری است بیشتر بپردازیم. اطلاع از انواع درمان این بیماری و نحوه انجام آن‌ها به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به درمان اقدام کنید.