تعیین جنسیت نوزاد، آیا احتمال تشخیص وجود‌ دارد؟

دکتر سعید رضا غفاری گفت: انتخاب جنسیت فرزند از دیرباز یکی از آرزوهای بشر است، چه بسا خانواده‌هایی که به علت نداشتن یکی از دو جنس (به ویژه فرزند پسر) دچار مشکل شده‌اند یا خانواده‌هایی که سال‌ها به امید داشتن یکی از دو جنس تعداد زیادی بارداری و با فاصله زمانی کم تجربه کردند که باعث شده است سلامت مادر به خطر بیفتد و همچنین هزینه‌های زیادی به دنبال داشته باشد.

وی در ادامه افزود: در کشورهای آسیایی ترجیح بر داشتن فرزند پسر است و افراد تمایل دارند که ترکیب جمعیت را به سمت مذکر سوق دهند و این خود متاثر از قانون و اقتصاد است که تفاوت گذاشتن در جنسیت فرزند را به وجود می آورد.

این متخصص ژنتیک خاطرنشان کرد: انتخاب جنسیت می تواند دلایل پزشکی، فرهنگی، اجتماعی، قدرتی و حیثیتی را به همراه داشته باشد، به طوری که بعضی از فرهنگ‌ها داشتن فرزند پسر را وظیفه فرهنگی و مذهبی خود می‌دانند و یا زنانی که برای آنها داشتن فرزند پسر قدرت محسوب می‌شود.

غفاری در پایان تصریح کرد: انتخاب جنسیت نوزاد امروزه در آزمایشگاه صورت می گیرد که به صورت صددرصد نمی تواند پاسخگو باشد و تنها ۳۰ تا ۴۰ درصد می تواند اطمینان از تولد جنسیت دلخواه دهد.

مهمترین مطالب در این‌یاره:
عوامل تعیین کننده جنسیت جنین
سهم هر والد بیولوژیکی در تعیین جنسیت جنین مساوی است. والد زن از نظر تکوینی XX است و به این ترتیب می‌تواند کروموزوم X را به فرزند خود انتقال دهد. والد مرد XY است بنابراین وی دهنده هر دو کروموزوم X و یا Y محسوب می‌شود. زمانی که یک اسپرم حاوی کروموزوم Y تخمک را باردار کند، جنین پسر خواهد بود و اگر اسپرم حاوی کروموزوم X تخمک را باردار کند، جنین دختر می‌شود.

با این تفاصیل شانس تولد هر نوزاد پسر یا دختر به طور تقریبی ۵۰-۵۰ است اما این تقریب از آن جهت است که اسپرم‌های تعیین کننده جنسیت خصوصیات رفتاری متفاوتی دارند. به عنوان مثال اسپرم‌های حاوی کروموزوم X حجیم‌تر هستند و به همین دلیل حرکت کندتری دارند و تعداد کمی از آن‌ها به دهانه رحم می‌رسند.

در مقابل، اسپرم‌های حاوی کروموزوم Y نمی‌توانند در محیط اسیدی رحم به مدت طولانی دوام بیاورند و به نسبت اسپرم‌های حاوی کروموزوم X عمر کوتاه‌تری دارند. خصوصیاتی از این دست بسیاری از دانشمندان علوم ژنتیک را بر آن داشت تا روش‌هایی را برای مشخص نمودن جنسیت جنین تدوین کنند اما این روش‌های تجربی اغلب ناکارآمد و بیش از اندازه بر پایه احتمالات بنا نهاده شده‌اند.
امروزه یکی از تکنیک‌های مؤثر برای مشخص کردن دختر یا پسر شدن جنینی که هنوز متولد نشده است، روش تعیین جنسیت پیش از لانه گزینی (Pre-implantation genetic diagnosis) است.

از این تکنیک در لقاح آزمایشگاهی (IVF) چه برای زوج‌های بارور و چه نابارور به منظور انتخاب جنسیت نوزاد آینده کمک گرفته می‌شود. واقعیت این است که روش PGD به عنوان تکنیکی پیشرفته در دنیا، نه تنها می‌تواند امکان انتخاب جنسیت جنین را فراهم کند، بلکه می‌تواند گام بلندی به سوی تشخیص بیماری‌های ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی جنین باشد.

دلایل انتخاب تکنیک PGD چیست؟
یشگیری از نواقص ژنتیکی
برخی والدین بیماری‌های ژنتیکی ویژه‌ای دارند و مایل نیستند این اختلال به فرزندشان نیز منتقل شود. به عنوان مثال هموفیلی و دیستروفی ماهیچه‌ای از جمله اختلالات جنس مذکر محسوب می‌شوند و به همین دلیل چنین والدینی ترجیح می‌دهند در تعیین جنسیت دخالت و جنسیت جنین خود را مؤنث انتخاب کنند. به این ترتیب با کمک تکنیک PGD می‌توان از بروز اختلالات ژنتیکی بسیاری پیشگیری کرد.
حفظ تعادل جنسیتی در یک خانواده
اگر چه امروزه جنسیت نوزادی که در راه است موضوعی حیاتی محسوب نمی‌شود اما در برخی خانواده‌ها این مسئله اهمیت ویژه‌ای دارد. به عنوان مثال خانواده‌ای که دارای یک یا چند فرزند از یک جنسیت هستند ممکن است خواستار فرزند دیگری با جنسیت مخالف باشند.

در چنین موارد می‌توان از PGD استفاده کرد. به علاوه، هستند والدین ناباروری که یک جنسیت را به دیگری ترجیح می‌دهند و تمایل دارند که اگر قرار است تنها یک فرزند داشته باشند، جنسیت آن را خودشان تعیین کنند.
افزایش احتمال بارداری موفق
در خانم‌های بالای ۳۵ سال، احتمال وقوع بارداری سالم به شکلی تصاعدی کاهش می‌یابد. به علاوه در زنانی که سابقه سقط‌های مکرر داشته‌اند و یا زوجی که در انجام IVF ناموفق بوده‌اند، غربالگری جنین‌های سالم درصد موفقیت را تا حد بسیاری افزایش می‌دهد.

تعیین جنسیت پیش از لانه گزینی چگونه انجام می‌شود؟
در این تکنیک پیشرفته، رویان (جنین) با جنسیت انتخاب شده پیش از انتقال به رحم، از نظر ناهنجاری‌های ژنتیکی نیز مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. روش تعیین جنسیت جنین پیش از لانه گزینی مشابه روش لقاح خارج رحمی و یا میکرواینجکشن است. پبش از انتقال جنین‌هایی که به روش IVF رشد کرده‌اند لازم است عمل غربالگری صورت گیرد. به این ترتیب رویان‌های ۳ روزه سالم، برای تعیین آزمایش‌های لازم انتخاب می‌شوند.

تعیین جنسیت یکی از هدف‌های انجام غربالگری محسوب می‌شود اما هدف مهمتر انجام تست ناهولادی (Aneuploidy) یا تشخیص کروموزوم‌های معیوب در پیشگیری از ناهنجاری‌های ژنتیکی از قبیل سندروم داون است. برای تعیین جنسیت ، در غشای اطراف رویان شکاف کوچکی ایجاد می‌گردد. سپس در فرآیندی که نیازمند دقت عمل بسیار بالایی است، یکی از سلول‌های جنین خارج می‌شود.

این سلول به منظور تعیین جنسیت و نیز ارزیابی نواقص کروموزومی توسط متخصصین ژنتیک مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از غربالگری، رویان‌های سالم با جنسیت دلخواه برای چند روز دیگر در انکوباتور نگهداری می‌شوند. سپس این رویان‌های ۵ تا ۶ روزه به همان روش میکرواینجکشن به داخل رحم انتقال پیدا می‌کنند.

مرتب سازی اسپرم
این روش به شکل‌های مختلف استفاده می‌شود. در این روش‌ها به وسیله یک دستگاه گریز از مرکز، اسپرم‌های X و Y جدا می‌شوند. در حین عمل جداسازی، چرخش کنترل شده‌ی دستگاه باعث می‌شود که ذرات بر اساس غلظتشان به صورت لایه لایه مرتب شوند.
مرتب سازی باعث می‌شود اسپرم X که متراکم‌تر است از اسپرم y که سبک‌تر است جدا شود. معمولا نیمی از اسپرم تولید شده توسط مرد دارای کروموزوم Y است که باعث نوزاد پسر و نیمی دیگر دارای کروموزوم X است که باعث نوزاد دختر می‌شود.
با تغییر تعداد کروموزوم‌ها و یا جداسازی لایه‌ها، احتمال تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری افزایش می‌یابد.
در هنگام مرتب سازی اسپرم ، سلول‌های اسپرم از مایع منی جدا می‌شوند، اسپرم‌‌های سالم و متحرک از اسپرم غیر طبیعی جدا می‌شوند و در نهایت هنگام جداسازی اسپرم X از اسپرم y می‌توان غلظت اسپرم را به نحوی انتخاب کرد که جنسیت مورد نظر به دست آید.
نمونه‌ی حاصل به یک بارداری موفق منجر شده و احتمال تولید جنسیت مورد نظر زیاد خواهد بود. این روش بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و بین روش‌های IUI و IVF، یک روش استاندارد به شمار می‌رود. پس از مرتب سازی اسپرم، نمونه حاصل در رحم زن کشت می‌شود.
کشت نمونه در رحم زن در مطب انجام می‌شود. رایج‌ترین روش مرتب سازی اسپرم برای تعیین جنسیت، روش اریکسون است.

زمان تخمک گذاری
اسپرم زنانه کوچک‌تر اما قوی‌تر از اسپرم مردانه است و وجود برخی محیط‌های اسیدی در بدن باعث عدم موفقیت اسپرم مردانه در تبدیل شدن به جنین می‌شود.
تعیین جنسیت جنین به زمان مقاربت بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر زوجی فرزند پسر می‌خواهند، به دلیل سرعت اسپرم، لقاح باید نزدیک به زمان تخمک گذاری انجام شود. لقاح در نتیجه مقاربت یا به وسیله لقاح مصنوعی انجام می‌شود.
هنگامی که تخمک آزاد شد، اسپرم مردانه که سریع‌تر حرکت می‌کند قبل از اسپرم زنانه که حرکت کندی دارد به تخم می‌رسد. از طرف دیگر، اگر کسی فرزند دختر بخواهد، لقاح باید دو روز و نیم تا سه روز قبل از تخمک گذاری انجام شود.

زمان مقاربت
زمان مقاربت نیز بر جنسیت نوزاد تاثیر می‌گذارد، اما این روش با زمان لقاح متفاوت است. اگر زوجی فرزند پسر بخواهند باید مراقبت ۴تا۶ روز قبل از لقاح و اگر فرزند دختر بخواهند باید ۲ تا ۳ روز قبل از لقاح انجام شود.
این اصل بر اساس این نظریه است که تغییرات بیوشیمیایی بدن زن بر نحوه حرکت اسپرم در محیط واژن تاثیر می‌گذارد.

شستشوی واژن
استفاده از یک ماده شستشو دهنده کمی اسیدی قبل از مقاربت به تولید فرزند دختر کمک می‌کند. ۲۰ میلی لیتر سرکه سفید را با نیم لیتر آب مخلوط کرده و واژن را با آن بشویید.
استفاده از یک شستشو دهنده قلیایی قبل از مقاربت به تولید فرزند پسر کمک می‌کند. ۵ گرم بی کربنات سدیم یا جوش شیرین را با نیم لیتر اب مخلوط کرده و واژن را با آن بشویید.

کیت‌های انتخاب جنسیت
خرید یک کیت تعیین جنسیت نوزاد تمام چیزهای مورد نیاز برای انتخاب جنسیت نوزاد ، از جمله ویتامین‌ها، مواد شوینده، و ابزارهای مورد نیاز برای لقاح مصنوعی در منزل را برای زوج‌ها فراهم می‌کند. کیت‌های تعیین جنسیت جنین با توجه به شرکت فروشنده و نظر شرکت درمورد اینکه مصرف چه مکمل‌ها و استفاده از چه ابزاری منجر به تولید کدام جنس میشود فرق می‌کند.

رژیم غذایی
برخی از افراد معتقدند که رژیم غذایی بر دختردار یا پسردار شدن تاثیر می‌گذارد. ممکن است این گفته صحیح باشد زیرا غذائی که زن می‌خورد بر محیطی که تخمک در آن آزاد می‌شود و اسپرم هم به آنجا می‌رود تاثیر می‌گذارد.
برخی از غذاهایی که اگر کسی فرزند دختر می‌خواهد باید در قفسه مواد غذایی داشته باشد عبارتند از:
شکلات
سبزیجات تازه
ماهی
در کل خوراکیهای شیرین
برخی از غذاهایی که اگر کسی فرزند پسر می‌خواهد باید در قفسه مواد غذایی داشته باشد عبارتند از:
گوشت، مخصوصا گوشت قرمز
میان وعده‌های شور مانند چیپس
کافئین