حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی/ روش ها و مزایا

ح فظ باروری در مردان مبتلا به سرطات بعد شیمی درمانی معمولاً زمانی کاربرد دارد که مردان دچار نوعی سرطان جدی هستند و ممکن است قدرت باروری خود را در جریان بعضی از روش‌های درمانی به خصوص بعد شیمی درمانی از دست بدهند. پس با ما همراه باشید تا با همه چیز درباره حفظ باروری در پسران و مردان مبتلا به سرطان بعد از طی کردن پروسه شیمی درمانی آشنا شوید.

بیشتر بخوانید: حفظ باروری در بیماران سرطانی، چالش برانگیز است

در این مقاله می‌خوانید:

• حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی
• روش های حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان
• آیا شیمی درمانی باعث نازایی در مردان مبتلا به سرطان میشود؟
• چه مدت بعد از شیمی درمانی میتوان باردار شد؟

ابتلا به سرطان و شیمی درمانی در مردان

ابتلا به سرطان ممکن است نیاز به شیمی درمانی داشته باشد. شیمی درمانی استفاده از داروهای ضد سرطانی برای کاهش و یا از بین بردن سلول‌های سرطانی است و برای کنترل و تسکین علائم سرطان، کاهش اندازه تومور، پیشگیری از گسترش سرطان به سایر بخش‌های بدن و در برخی موارد، به عنوان درمان اصلی سرطان استفاده می‌شود.

عوارض شیمی درمانی در مردان مبتلا به سرطان

شیمی درمانی عوارض شایعی دارد از ریزش مو، حالت تهوع، ضعف سیستم ایمنی تا عوارض گوارشی. اما یکی از عوارض جدی آن در مردان مبتلا به سرطان تاثیرگذاری روی باروری مردان است. مهمترین عوارض شیمی درمانی در مردان مبتلا به سرطان عبارتند از:

• کاهش تعداد اسپرم: برخی داروهای شیمی درمانی می‌توانند تعداد اسپرم را کاهش دهند یا به صفر برسانند. این ممکن است باروری را تحت تأثیر قرار دهد.
• کاهش حرکت اسپرم: برخی داروهای شیمی درمانی می‌توانند حرکت اسپرم را کاهش دهند و این می‌تواند توانایی اسپرم برای رسیدن به تخمک را کاهش دهد.
• تغییرات در شکل و ساختار اسپرم: برخی داروهای شیمی درمانی می‌توانند تغییراتی در شکل و ساختار اسپرم ایجاد کنند که ممکن است باعث کاهش باروری شود.
• ایجاد نازایی موقت یا دائمی: در برخی موارد، شیمی درمانی می‌تواند عارضه نازایی (عدم توانایی باروری) را در مردان ایجاد کند. این ممکن است به صورت موقت باشد و پس از پایان درمان، عملکرد باروری بهبود یابد. اما در بعضی موارد، عارضه می‌تواند دائمی باشد.

مهم است بدانید که عوارض شیمی درمانی بر باروری ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. تأثیرات و شدت عوارض ممکن است متناسب با نوع سرطان، نوع داروهای شیمی درمانی و واکنش فرد به آنها تفاوت پیدا کند. برای اطلاعات دقیق‌تر و راهنمایی مناسب، بهتر است با پزشک و متخصص باروری مشورت کنید.

حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی

برخی از مردان، حتی پس از درمان سرطان، قدرت باروری خود را از دست می‌دهند.

انواع خاصی از جراحی سرطان می‌تواند اندام‌های مورد نیاز برای تولید مثل را از بین ببرد و برخی از درمان‌ها نیز ممکن است سطح هورمون‌ها را تغییر دهند یا باعث آسیب به DNA اسپرم شوند. به همین دلیل است که برخی از مردان، حتی پس از درمان سرطان، قدرت باروری خود را از دست می‌دهند.
البته گاهی اوقات نیز اسپرم مرد قدرت ایجاد باروری را دارد، اما ممکن است به دلیل DNA آسیب دیده یا غیرطبیعی آن، سقط جنین اتفاق بیفتد یا این‌که کودک به دنیا آمده دارای نقایص مادرزادی جدی و حتی تهدید کننده باشد.
به همین دلیل، برخی از مردان به اقداماتی روی می‌آورند که به حفظ باروری آن‌ها کمک می‌کند و باعث می‌شود که بتوانند پس از درمان، به صورت نرمال بچه دار شوند.

بیشتر بخوانید: چگونگی فریز اسپرم، چقدر هزینه دارد؟

روش های حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی

بعد از شیمی درمانی برای سرطان، حفظ باروری در مردان می‌تواند یک نگرانی مهم باشد. شیمی درمانی ممکن است بر روی سلول‌های باروری تأثیر بگذارد و موجب کاهش تولید اسپرم و کاهش کیفیت آنها شود. با این حال، مراقبت‌های مناسب و رویکردهای مشاوره از طرف تیم درمانی می‌توانند کمک کننده باشند. در ادامه، می‌توانید با روش‌هایی که برای حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان پس از شیمی درمانی معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد، آشنا شوید:

نگهداری از سلامت عمومی

حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش استرس می‌تواند در حفظ باروری مفید باشد. مصرف مواد مخدر و الکل نیز باید به حداقل ممکن محدود شود.

مشاوره قبل از شروع درمان

در صورت برنامه‌ریزی برای شیمی درمانی، مراجعه به متخصص باروری و مشاوره قبل از آغاز درمان می‌تواند به شما کمک کند. این مشاوره شامل بحث در مورد انتخاب‌های حفظ باروری مثل جمع‌آوری و نگهداری اسپرم (بانک اسپرم) یا روش‌های دیگر مانند تعلیق اسپرم (کریوپرسرویوش) می‌شود.

یخ‌زدایی قبل از شیمی درمانی

در برخی موارد، مردان ممکن است اسپرم خود را قبل از شروع شیمی درمانی جمع آوری و نگهداری کنند. این روش به عنوان یخ‌زدایی اسپرم (سایکوپرسرویوش) شناخته می‌شود و در صورت لزوم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

پیگیری پس از درمان

س از پایان شیمی درمانی، ممکن است نیاز به ارزیابی مجدد باروری و کیفیت اسپرم باشد. این شامل آزمایشات مختلفی مانند آزمایش اسپرم (سپرموگرام) می‌شود تا بفهمید که آیا باروری بهبود یافته است یا خیر.

روش‌های کمکی برای باروری

در صورت کاهش باروری پس از شیمی درمانی، روش‌های کمکی مانند تلقیح مصنوعی (IUI) و یا تلقیح معمولی توصیه می شوند. البته بهتر است با یک پزشک متخصص یا متخصص باروری مشورت کنید تا بر اساس وضعیت شما، راه‌های مناسب و موثرتری برای حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد از شیمی درمانی را مشاوره و توصیه کنند.

فریز اسپرم

فریز کردن اسپرم یک روش موثر برای حفظ باروری است که معمولاً قبل از درمان سرطان انجام می‌شود.

فریز کردن اسپرم یک روش موثر برای حفظ باروری است که معمولاً قبل از درمان سرطان انجام می‌شود. این روش به بیماران سرطانی مرد کمک می‌کند تا بعداً در مورد بچه دار شدن تصمیم بگیرند و گزینه‌های خود را باز بگذارند.
روش ذخیره اسپرم نیز به این صورت است که ابتدا شما یک یا چند نمونه از مایع منی خود را به بانک اسپرم تحویل می‌دهید. سپس متخصصین، آزمایش می‌کنند تا ببینند هر نمونه چند سلول اسپرم دارد، چند درصد از آن‌ها قادر به شنا کردن هستند و چند درصد شکل طبیعی دارند تا در نهایت، سلول‌های اسپرم انتخابی منجمد و ذخیره شوند.

بیشتر بخوانید: چه چیزهایی باعث باردار نشدن میشود؟

لازم به ذکر است که برخی از مردان به دلیل استرس، اضطراب یا دلایل روانی دیگر قادر به انزال نیستند و ممکن است نتوانند نمونه منی تولید کنند؛ اما این مورد هم راه حل دارد. در واقع روشی به نام انزال الکتریکی داریم که اعصاب لگنی مردان را تحریک می‌کند و باعث آزاد شدن اسپرم می‌شود.

روش‌های استخراج و آسپیراسیون اسپرم در مردانی که در منی خود اسپرم ندارند نیز عبارتند از:

• آسپیراسیون اسپرم اپیدیدیم از راه پوست (PESA)
• آسپیراسیون اسپرم اپیدیدیم میکروسکوپی (MESA)
• استخراج اسپرم بیضه (TESE)
• میکرو TESE

بیشتر بخوانید: فریز اسپرم و تخمک، وقتی مجرد هستید

محافظت در برابر تشعشع

نوعی محافظ سربی وجود دارد که بیضه‌ها را می‌پوشاند و از آسیب رسیدن به آن‌ها جلوگیری کند.

بیمارانی که پرتو درمانی دریافت می‌کنند باید با تیم سرطان خود در مورد خطرات ناباروری با پرتو درمانی و مدت زمانی که برای اجتناب از فعالیت جنسی محافظت نشده پس از آن نیاز دارند صحبت کنند.
پرتو درمانی می‌تواند از طریق تخریب دائمی سلول‌های بنیادی اسپرم در بیضه باعث ناباروری شود. در واقع، اگر هر دو بیضه نیاز به تابش مستقیم داشته باشند، آسیب بافت بیضه اجتناب ناپذیر است. حتی هنگامی که تابش به سایر ساختارها در ناحیه لگن هدایت می‌شود نیز اشعه ایکس اغلب می‌تواند پراکنده شود و در نتیجه، به طور غیرمستقیم به بیضه‌ها آسیب برساند.

بیشتر بخوانید: حفظ قدرت باروری، بیماران مبتلا به سرطان

با این حال، نوعی محافظ سربی وجود دارد که بیضه‌ها را می‌پوشاند و می‌تواند از این آسیب جلوگیری کند. ممکن است قبلاً شنیده باشید که به آن محافظ گناد یا حفاظ غدد جنسی نیز می‌گویند. حتی اگر تشعشع به سمت یک بیضه باشد (مانند برخی از سرطان‌های بیضه)، در صورت امکان، بیضه دیگر نیز باید محافظت شود. با این حال، برخی از پسران مبتلا به لوسمی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی به پرتو مستقیم به هر دو بیضه نیاز دارند که معمولاً محافظت برای این بیماران امکان پذیر نیست.

بیشتر بخوانید: علت ناباروری مردان، دلایل شیوع آن در ایران

جراحی بیضه برای سرطان

نوعی جراحی ارکیکتومی جزئی وجود دارد که به عنوان جایگزینی برای ارکیکتومی رادیکال در بعضی از موارد سرطان بیضه انجام می‌شود. این روش نرخ‌های درمانی مشابهی ارائه می‌دهد، اما در عین حال از عملکرد غدد جنسی نیز محافظت می‌کند. در واقع، عملکرد تستوسترون ممکن است با این رویکرد به خوبی حفظ شود و پتانسیل حفظ باروری نیز وجود داشته باشد که نگرانی شما را از این نظر برطرف می‌کند. البته فقط پزشک شما است که می‌تواند تشخیص دهد آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.

بیشتر بخوانید: عوارض فریز تخمک؛ فریز تخمک در دختران مجرد

آیا شیمی درمانی در مردان مبتلا به سرطان باعث نازایی می شود؟

در طول شیمی درمانی، ۹۶درصد از مردان مبتلا به GCT، دچار آزواسپرمی می‌شوند. با این حال، بسیاری از آن‌ها می‌توانند اسپرم‌های خود را در عرض ۲ سال بعد از پایان شیمی درمانی جایگزین کنند. هر چند که بعضی از افراد ترجیح می‌دهند با ذخیره اسپرم‌های خود قبل از شروع شیمی درمانی، توانایی باروری خود در آینده را تضمین کنند.

شیمی درمانی می‌تواند به‌طور موقت یا دائمی عوارضی روی باروری مردان داشته باشد، اما نازایی (عدم توانایی باروری) در مردان مبتلا به سرطان بعد از شیمی درمانی نادر است. برخی از داروهای شیمی درمانی می‌توانند بر سلول‌های باروری تأثیر بگذارند و عملکرد تولید اسپرم را کاهش دهند. عوارض شایع می‌توانند شامل کاهش تعداد اسپرم، کاهش حرکت اسپرم، و تغییرات در شکل و ساختار اسپرم باشند.

با این حال، برخی از مردان ممکن است پس از پایان درمان شیمیایی بهبود باروری خود را تجربه کنند. در برخی موارد، عوارض روی باروری ممکن است موقت باشند و بعد از مدتی، عملکرد تولید اسپرم به حالت طبیعی برگردد. اما در بعضی موارد، عوارض می‌توانند برای مدت طولانی یا حتی دائمی باقی بمانند.

به هر حال، اگر شما یا همسرتان نگرانی در مورد باروری پس از شیمی درمانی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. او می‌تواند بر اساس وضعیت شما، عوارض محتمل، روش‌های حفظ باروری را بررسی کند و راهنمایی لازم را ارائه دهد. همچنین، مشاوره با متخصص باروری می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد گزینه‌های درمانی و روش‌های مساعدتی برای باروری تصمیم‌گیری کنید.

چه مدت بعد از شیمی درمانی میتوان باردار شد؟

هیچ قانون محکمی برای مدت زمان انتظار مردان پس از شیمی درمانی وجود ندارد، اما معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که ۲ تا ۵ سال صبر کنید. زیرا همان‌طور که گفتیم، اسپرم‌ها ممکن است در اثر شیمی درمانی یا پرتو درمانی آسیب ببیند و حداقل به ۲ سال زمان نیاز دارند تا جایگزین شوند.

بیشتر بخوانید: هزینه آی وی اف در سال ۱۴۰۲

کلام آخر

شیمی درمانی عوارض جدی و ناراحت کننده ای برای بیمار مبتلا به سرطان دارد، در بعضی از مردان شاهد از دست رفتن قدرت باروری به خاطر روش های درمانی سرطان هستیم. حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی موضوعی است که این گروه باید قبل از شروع شیمی درمانی آن را در نظر بگیرند و برای انجام آن، به متخصص ماهر و مجرب مراجعه کنند.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصصین ارولوژی، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.