بی خوابی نوزاد _ ۱۲ علت و راه‌حل‌های رفع آن

بی‌خوابی نوزاد نشانه چیست؟

بی‌خوابی نوزاد که به عنوان اختلال خواب نوزاد (Infant Sleep Disturbance یا ISD) نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن نوزاد در به خواب رفتن یا خواب ماندن مشکل دارد. این مشکل رایجی است که بسیاری از نوزادان، به‌ویژه آن‌هایی که زیر شش ماه سن دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

برای رشد جسمی و شناختی مناسب، نوزادان به مقدار قابل توجهی خواب کافی نیاز دارند و هرگونه اختلال در خواب می‌تواند بر سلامت آن‌ها تاثیر منفی داشته باشد.

عوامل متعددی می‌توانند باعث بی‌خوابی نوزاد شوند، از جمله رفلاکس اسید معده، آلرژی‌ و آپنه خواب. عوامل محیطی مانند سر و صدا، نور یا دمای نامناسب نیز می‌توانند خواب نوزاد را مختل کرده و منجر به بی‌خوابی شوند. علاوه بر این، تغییرات رشدی مانند دندان درآوردن یا جهش‌های رشدی می‌توانند بر الگوهای خواب نوزاد تاثیر بگذارند.

نقل قول از:

pregnancybirthbaby

Insomnia is when your child takes more than 30 minutes to fall asleep. They may have trouble falling asleep when they first go to bed, staying asleep, or going back to sleep if they wake up during the night.

ترجمه:

بی‌خوابی زمانی است که کودک شما بیش از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا به خواب برود. در این حالت، ممکن است کودک در شروع خوابیدن، ادامه خواب در طول شب یا دوباره خوابیدن پس از بیدار شدن در نیمه‌شب، دچار مشکل شود.

آیا اختلال خواب با بی‌خوابی نوزاد متفاوت است؟

اختلال خواب نوزادان اصطلاحی است که برای توصیف هرگونه مشکل یا الگوی خواب غیرطبیعی یا مختل‌کننده خواب نوزاد به کار می‌رود و اغلب به جای بی‌خوابی نوزادان استفاده می‌شود.

علائم بی‌خوابی نوزاد کدام‌اند؟

بی‌خوابی نوزاد تازه متولد شده برای والدینی که اولین تجربه‌شان است، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با این حال، برخی از علائمی که نشان می‌دهد نوزاد شما ممکن است بی‌خوابی داشته باشید، عبارتند از:

• بیدار شدن مکرر در طول شب؛
• مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن؛
• گریه یا بی‌قراری در حین خواب؛
• امتناع از چرت زدن یا چرت‌های کوتاه؛
• نشان دادن علائم خستگی یا تحریک‌پذیری در طول روز؛
• مشکل در بیدار ماندن در حین شیر خوردن؛
• خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز؛
• مشکل در تغذیه و رشد.

اگر مشکوک هستید که نوزادتان دچار بی‌خوابی است، باید با پزشک اطفال مشورت کنید.

علت بی‌خوابی نوزاد چیست؟

بی‌خوابی نوزاد از چیست؟ برخی از دلایل رایج عبارتند از:

• گرسنگی: اگر نوزاد گرسنه باشد، ممکن است در به خواب رفتن یا خواب ماندن مشکل داشته باشد. مطمئن شوید که نوزاد قبل از خواب به خوبی تغذیه شده است و در صورت بیدار شدن از گرسنگی در شب، به او شیر دهید. برخی والدین متوجه می‌شوند که تغذیه در خواب (dream feeding) به خواب طولانی‌تر نوزاد در شب کمک می‌کند.

• ناراحتی: اگر نوزاد احساس ناراحتی کند، ممکن است در خوابیدن مشکل داشته باشد. بررسی کنید که پوشک نوزاد تمیز باشد، لباس مناسب پوشیده باشد و محیط خواب او راحت باشد.

• بیماری: اگر نوزاد بیمار باشد، ممکن است در خوابیدن مشکل داشته باشد. به دنبال علائم بیماری مانند تب، سرفه یا گرفتگی بینی باشید و در صورت نگرانی با پزشک اطفال مشورت کنید. بی‌خوابی نوزاد دو ماهه که با تب همراه است، باید فوراً بررسی شود.

• تحریک بیش از حد: اگر نوزاد بیش از حد تحریک شده باشد، ممکن است در آرام شدن و به خواب رفتن مشکل داشته باشد. سعی کنید محیط خواب آرام و ساکتی برای نوزاد ایجاد کنید و از فعالیت‌های تحریک‌کننده قبل از خواب اجتناب کنید.

• تغییرات رشدی:همچنان که نوزاد بزرگ می‌شود، الگوی خواب او تغییر می‌کند. برای مثال بی‌خوابی نوزاد 5 ماهه احتمالاً با بیداری‌های شبانه مکرر، چرت‌های کوتاه‌تر یا مشکل در به خواب رفتن همراه است.

• رفلاکس نوزاد: رفلاکس معده به مری (GER) شرایطی است که در آن محتویات معده به مری برمی‌گردد و باعث ناراحتی و گاهی درد می‌شود. رفلاکس می‌تواند خوابیدن را برای نوزادان دشوار کند، به‌ویژه وقتی به پشت دراز می‌کشند.

• کولیک نوزاد: وضعیتی که با گریه و بی‌قراری بیش از حد در نوزادان همراه است و اغلب دلیل مشخصی ندارد. این شرایط می‌تواند آرام شدن و به خواب رفتن نوزادان را دشوار کند.

• آلرژی‌: حساسیت به غذا، حیوانات خانگی یا عوامل محیطی، می‌تواند باعث گرفتگی بینی، خارش و سایر علائم ناراحت‌کننده شود که خواب نوزاد را مختل می‌کند.

• آپنه خواب: وضعیتی که در آن تنفس نوزاد در طول خواب قطع می‌شود. این می‌تواند باعث بیداری مکرر در طول شب و مشکل در خوابیدن شود.

• عفونت گوش: می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود، به‌ویژه در حالت درازکش که خوابیدن و خواب ماندن را برای نوزادان دشوار می‌کند.

• اگزما: یک بیماری پوستی است که می‌تواند باعث خارش شود و خوابیدن را برای نوزادان دشوار کند.

• آسم: با سرفه، خس‌خس سینه و مشکل در تنفس همراه است که باعث بی‌خوابی نوزادان می‌شود.

علت بی‌خوابی نوزاد دو ماهه

در دو ماهگی، الگوی خواب و بیداری نوزاد هنوز منظم نشده و بدن او تفاوت میان شب و روز را به‌طور کامل تشخیص نمی‌دهد. نوزادان در این دوره معمولاً در چرخه‌های کوتاه ۵۰ تا ۶۰ دقیقه‌ای می‌خوابند و پس از هر چرخه، ممکن است بیدار شوند. این بیداری‌های مکرر کاملاً طبیعی است و به مرور زمان، با رشد سیستم عصبی و شکل‌گیری ریتم شبانه‌روزی بدن، خواب نوزاد منظم‌تر و طولانی‌تر می‌شود. بعضی نوزادان پس از هر چرخه، به‌تنهایی دوباره به خواب می‌روند، در حالی که برخی دیگر برای خوابیدن مجدد به کمک والدین یا تماس فیزیکی ملایم نیاز دارند.

برنامه خواب نوزادان

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، بی‌خوابی نوزادان تا شش ماهگی طبیعی است. تا این سن نوزادان بارها از خواب بیدار می‌شوند و روتین خواب منظمی ندارند. در جدول زیر مقدار مورد نیاز خواب کودکان آورده شده است.

اگر ساعت خواب نوزاد شما با برنامه‌ای که ذکر کردیم، تفاوت زیادی دارد و به‌طور پیوسته بی‌قراری می‌کند یا بیش از سه ماه است که اختلال خواب دارد، با متخصص اطفال مشورت کنید.  مشکلات خواب می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بیدار شدن مداوم بیش از سه بار در طول شب
• نیاز به بیش از ۴۵ دقیقه برای آرام شدن و به خواب رفتن در شب
• احساس استرس یا ناراحتی برای مدت طولانی در طول شب که مانع از خوابیدن می‌شود

بی خوابی نوزاد تا کی ادامه دارد؟

در بیشتر موارد، بی‌خوابی نوزاد با گذشت زمان بهبود می‌یابد اما در موارد نادر، مشکلات خواب ممکن است برای هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه یابد.

درمان سریع بی‌خوابی نوزاد (درمان خانگی کم خوابی نوزاد)

برای درمان سریع بی‌خوابی نوزاد، ایجاد محیطی آرام و مناسب برای خواب بسیار مؤثر است. پیش از خواب، با ماساژ ملایم نوزاد به آرامش او کمک کنید و سپس اتاق را تاریک، خنک و آرام نگه دارید. استفاده از نورهای ملایم، صدای آرام موسیقی یا وایت نویز و حتی حرکات نرم گهواره می‌تواند باعث خواب سریع‌تر و عمیق‌تر نوزاد شود. در کنار این موارد، رعایت یک برنامه خواب منظم و اطمینان از راحتی لباس و وضعیت بدن نوزاد نیز نقش مهمی در بهبود خواب او دارد.

بیشتر بخوانید:  صدای سفید برای خواب آرام نوزادان و نوزاد کولیکی - ۶ فایده + مضرات آن

درمان بی‌خوابی نوزاد با گیاهان دارویی

برخی رایحه‌های طبیعی ملایم مانند اسطوخدوس (لوندر) یا گلاب رقیق‌شده می‌توانند در ایجاد آرامش و کمک به خواب نوزاد مؤثر باشند، به‌ویژه زمانی که در محیط اتاق و به‌صورت غیرمستقیم مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، باید توجه داشت که مصرف خوراکی گیاهان دارویی یا عصاره‌های گیاهی برای نوزادان به هیچ عنوان ایمن نیست و می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین، در سنین نوزادی تنها استفاده از رایحه‌های بسیار ملایم و طبیعی در فضای اتاق، آن هم با احتیاط و تهویه مناسب، مجاز است و نباید هیچ نوع عصاره گیاهی به نوزاد خورانده شود.

بیشتر بخوانید: آیا صدای سشوار برای نوزاد ضرر دارد؟

درمان سریع بی‌خوابی کودکان

بی‌خوابی در کودکان از خردسالی تا دوران دبستان پدیده‌ای شایع است و می‌تواند برای والدین و کودک بسیار خسته‌کننده و استرس‌زا باشد. این مشکل معمولاً در سنین ۲ تا ۱۰ سالگی دیده می‌شود و عواملی چون اضطراب، تغییر محیط یا عادات نادرست خواب در آن نقش دارند. با این حال، رعایت چند روش ساده و موثر می‌تواند به بهبود سریع خواب کودک کمک کند:

• ایجاد محیط مناسب خواب: اتاق کودک باید تاریک، ساکت و با دمایی متعادل باشد. استفاده از نورهای ملایم آبی یا زرد در هنگام آماده‌سازی برای خواب، حس آرامش بیشتری ایجاد می‌کند.
• تنظیم برنامه خواب منظم: تلاش کنید کودک هر شب در ساعت مشخصی به تخت‌خواب برود تا ساعت بیولوژیکی بدنش تنظیم شود.
• کاهش استفاده از وسایل دیجیتال: تماشای تلویزیون یا بازی با گوشی و تبلت را دست‌کم یک ساعت پیش از خواب محدود کنید تا ذهن کودک فرصت آرام شدن داشته باشد.
• فعالیت بدنی روزانه: انجام ورزش یا بازی‌های پرتحرک در طول روز، انرژی اضافی کودک را تخلیه کرده و باعث خواب سریع‌تر در شب می‌شود. البته بهتر است دو تا سه ساعت پیش از خواب، از فعالیت شدید خودداری کنید.
• دوش آب گرم: گرفتن دوش آب گرم حدود یک تا دو ساعت قبل از خواب، باعث آرامش عضلات و خواب‌آلودگی طبیعی کودک می‌شود.
• نوشیدن شیر گرم پیش از خواب: نوشیدن یک لیوان شیر گرم حدود یک ساعت قبل از خواب، به‌ویژه برای کودکان بالای دو سال، می‌تواند کیفیت خواب را افزایش دهد.
• لباس راحت و خنک: لباس‌های نخی و سبک باعث می‌شوند کودک هنگام خواب احساس راحتی بیشتری داشته باشد.

با رعایت این نکات، والدین می‌توانند به کودک خود کمک کنند تا خواب عمیق‌تر و منظم‌تری داشته باشد. در صورت تداوم بی‌خوابی بیش از چند هفته، مشورت با پزشک متخصص اطفال یا روان‌شناس کودک توصیه می‌شود.

سخن پایانی

در بیشتر موارد، بی‌خوابی نوزاد موقتی و ناشی از فرآیند طبیعی رشد یا عادت‌های خواب ناپایدار است و با رعایت اصول ساده‌ای مانند ایجاد محیط خواب آرام، برنامه منظم شبانه و ماساژ درمان می‌شود. استفاده از رایحه‌های طبیعی ملایم مانند لوندر و گلاب رقیق‌شده نیز می‌تواند به آرامش نوزاد کمک کند اما مصرف خوراکی گیاهان دارویی در این سن خطرناک است. اگر با وجود رعایت این نکات، نوزاد همچنان بی‌قرار است، بیش از سه ماه دچار اختلال خواب می‌شود یا همراه با علائمی مانند تب و مشکل در تنفس است، حتماً باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد تا علت اصلی بررسی و درمان مناسب انجام گیرد.