اختلال خواب در نوزادان، راه حل مناسب
بی خوابی و بدخوابی مشکل تعداد زیادی از کودکان است که ممکن است بعد از چند ماه برطرف شود. اما اختلال خواب در نوزادان، مشکلی متفاوت است که دلایل متعددی دارد و نیازمند توجه ویژه است.
بی‌خوابی و بدخوابی مشکل رایجی در میان کودکان است که ممکن است پس از چند ماه برطرف شود. اما اختلال خواب در نوزادان، مشکلی متفاوت است که دلایل متعددی دارد و نیازمند توجه ویژه است. دکتر ریوار نظری، متخصص روان‌شناسی بالینی، در این زمینه به نکاتی اشاره کرده‌اند که در ادامه می‌خوانید.
بی‌خوابی شبانه
عوامل بسیاری در دیر به خواب رفتن کودکان نقش دارند. برای حفظ سلامت فرزندتان باید علت این مشکل را شناسایی کرده و برای رفع آن اقدام کنید. اغلب شیرخواران هنگام بیدار شدن در شب گریه می‌کنند و به حمایت والدین برای دوباره خوابیدن نیاز دارند. این حالت معمولاً از حدود یک‌سالگی به بعد کاهش می‌یابد.
هر بی‌خوابی اختلال نیست
یک باور اشتباه این است که نوزاد باید از شش‌ماهگی خواب طبیعی و متناسب با رشد جسمی و روانی داشته باشد. بنابراین، اگر کودک در طول شب نمی‌خوابد، لزوماً دچار اختلال نیست. تنها زمانی می‌توان از اختلال خواب صحبت کرد که اقدامات لازم انجام شده باشد اما مشکل همچنان ادامه داشته باشد. الگوی خواب نوزادان با بزرگسالان متفاوت است و همین تفاوت‌ها محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند. به‌عنوان مثال، نوزاد توانایی خواب پیوسته هشت‌ساعته را ندارد و نیازهای فیزیولوژیکی او با افراد بالغ متفاوت است. بنابراین، نمی‌توان همان رویکردی را که برای خواب یک نوجوان در نظر می‌گیریم، برای نوزاد نیز اعمال کرد.
نوزادانی که شیر خشک می‌خورند، کمتر بیدار می‌شوند
مطالعات نشان داده است که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، بیشتر از نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند، در طول شب بیدار می‌شوند. این موضوع برای نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، طبیعی است. بنابراین، اگر کودک شما چندین بار در شب از خواب بیدار می‌شود، به این معنا نیست که کار اشتباهی انجام می‌دهید. شیر مادر بهترین تغذیه برای رشد کودک است و رشد سالم او نیازمند صبوری والدین است.
علل اختلال خواب در نوزادان
دلایل متعددی می‌تواند موجب اختلال خواب در نوزادان شود که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
-
گرسنگی: نوزادان به دلیل نیاز مداوم به تغذیه ممکن است در طول شب بیدار شوند.
-
کولیک و مشکلات گوارشی: برخی از نوزادان دچار نفخ و مشکلات گوارشی می‌شوند که باعث بی‌قراری آن‌ها در خواب می‌شود.
-
رشد و تغییرات جسمی: رشد سریع در برخی دوره‌ها می‌تواند بر الگوی خواب نوزاد تأثیر بگذارد.
-
عوامل محیطی: نور زیاد، سر و صدا و دمای نامناسب اتاق خواب می‌توانند مانع خواب راحت نوزاد شوند.
-
اضطراب جدایی: در سنین خاصی، نوزادان ممکن است به دلیل وابستگی به والدین دچار اضطراب شوند و سخت‌تر به خواب روند.
چگونه اختلال خواب در نوزادان را مدیریت کنیم؟
اختلال خواب در نوزادان یکی از چالش‌های بزرگ برای والدین است که می‌تواند بر سلامت و رشد کودک تأثیر بگذارد. در این بخش، به بررسی روش‌های مدیریت اختلال خواب در نوزادان و راهکارهایی برای بهبود کیفیت خواب آن‌ها می‌پردازیم.
الگوی خواب کودک را بشناسید
نباید پیش از زمانی که کودک خواب‌آلود شده، او را مجبور به خواب کنیم. از سوی دیگر، نباید او را بیش‌ازحد بیدار نگه داریم، زیرا هر دو وضعیت می‌توانند منجر به آشفتگی خواب کودک شوند. لازم است به‌تدریج یک الگوی خواب منظم برای او ایجاد کنیم، زیرا اغلب نوزادان از مشکلات مرتبط با ریتم خواب رنج می‌برند.
اگر کودک شما به خواب بعدازظهر عادت دارد، معمولاً بیدار شدن‌های شبانه او طبیعی است. در برخی موارد، گرسنگی باعث اختلال در خواب کودک می‌شود. البته سن کودک و نوع تغذیه نیز در این امر تأثیرگذار است. نوزادان کوچک‌تر نیاز بیشتری به شیر مادر دارند. با این حال، تغذیه نوزاد در ساعت ۱۰ شب و یک‌بار دیگر در نیمه‌شب می‌تواند به خواب آرام‌تر او و شما کمک کند.
عادت کنید
اگر کودک پس از چهارماهگی همچنان در شب بیدار می‌شود، والدین ممکن است تصور کنند که او یاد گرفته است برای جلب توجه گریه کند. چنین نوزادانی معمولاً وقتی در آغوش گرفته می‌شوند، سریع آرام می‌شوند. برخی متخصصان معتقدند که علت تداوم این رفتار، امتیازاتی است که والدین به کودک می‌دهند و ناخودآگاه او را به ادامه این روند تشویق می‌کنند.
یکی از روش‌های حل این مشکل این است که والدین واکنش خود را نسبت به گریه کودک به‌تدریج کاهش دهند یا در برخی مواقع اصلاً به گریه‌های او اعتنا نکنند. این روش ممکن است در ابتدا دشوار باشد اما در نهایت کودک یاد می‌گیرد که خودش دوباره بخوابد. والدین به‌جای تلاش برای برطرف کردن هر گریه، بهتر است به این روند طبیعی عادت کنند تا مشکل به‌مرور زمان حل شود.
توصیه‌ها را جدی بگیرید
نوزادان زیر شش ماه گزینه‌های مناسبی برای برنامه‌های آموزش خواب هستند. در طول روز مطمئن شوید که نوزاد در معرض نور و فعالیت‌های روزانه قرار دارد. شب‌ها میزان فعالیت او را کاهش دهید و محیطی آرام فراهم کنید. برای آماده‌سازی نوزاد جهت خواب، می‌توانید از روش‌هایی مانند خواندن لالایی، گفتن داستان و ماساژ استفاده کنید. مطالعات نشان داده است که ماساژ و نوازش نوزاد باعث افزایش ملاتونین (هورمون تنظیم خواب) در شب می‌شود. حمام کردن نیز در برخی نوزادان به بهبود خواب کمک می‌کند، اما برخی دیگر ممکن است واکنش هیجانی نشان داده و دیرتر به خواب بروند. در چنین مواردی، بهتر است نوزاد را شب‌ها حمام نبرید.
پاسخ دهی مناسب به بیدار شدن‌های شبانه
در صورت بیدار شدن نوزاد، به آرامی و بدون ایجاد هیجان زیاد او را آرام کنید. در صورتی که نیازی به شیر خوردن ندارد، او را دوباره در تخت خود بخوابانید.
صبوری و تداوم در اجرای روش‌ها
تغییر عادات خواب نوزاد به زمان نیاز دارد. والدین باید صبور باشند و با تداوم در اجرای روش‌های پیشنهادی، نوزاد را به خواب بهتر عادت دهند.
روش‌های درمان اختلال خواب در نوزادان
نوزادانی که خواب منظم و کافی ندارند، ممکن است دچار مشکلات رشدی، رفتاری و حتی جسمانی شوند. در این بخش، به بررسی روش‌های درمان اختلال خواب در نوزادان می‌پردازیم.
۱. ایجاد برنامه منظم خواب
ایجاد یک برنامه خواب منظم می‌تواند به نوزاد کمک کند تا بدنش به یک الگوی مشخص عادت کند. این برنامه باید شامل ساعت مشخصی برای خواب شبانه و چرت‌های روزانه باشد.
۲. تنظیم محیط خواب مناسب
محیط خواب نوزاد باید آرام، کم‌نور و دارای دمای مناسب باشد. استفاده از صداهای سفید مانند صدای ملایم آب یا موسیقی آرام نیز می‌تواند به بهبود خواب نوزاد کمک کند.
۳. کاهش تحریک قبل از خواب
فعالیت‌های پرتحرک قبل از خواب می‌توانند باعث بیدار ماندن نوزاد شوند. بهتر است حداقل یک ساعت قبل از خواب از بازی‌های پرتحرک پرهیز کرده و فعالیت‌هایی مانند خواندن کتاب یا ماساژ ملایم را جایگزین کنید.
۴. تغذیه مناسب قبل از خواب
گرسنگی می‌تواند باعث بیدار شدن مکرر نوزاد در طول شب شود. اطمینان حاصل کنید که نوزاد قبل از خواب شیر کافی دریافت کرده است. با این حال، نباید او را بلافاصله بعد از تغذیه بخوابانید تا از مشکلات گوارشی جلوگیری شود.
۵. آموزش خواب مستقل
برای اینکه نوزاد بتواند خودش به خواب برود، لازم است از وابستگی زیاد به والدین در هنگام خواب جلوگیری شود. می‌توان از روش‌های تدریجی برای کاهش این وابستگی استفاده کرد، مانند قرار دادن نوزاد در تخت خود زمانی که هنوز بیدار اما خواب‌آلود است.
۶. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی
روش‌هایی مانند ماساژ آرام، لالایی خواندن و حمام آب گرم می‌توانند به نوزاد کمک کنند که آرام شده و بهتر بخوابد. این روش‌ها باعث افزایش تولید ملاتونین، هورمون مرتبط با خواب، می‌شوند.
۷. مشورت با پزشک در صورت لزوم
اگر علی‌رغم تلاش‌های انجام‌شده، اختلال خواب نوزاد ادامه‌دار باشد، بهتر است با یک متخصص اطفال یا روانشناس کودک مشورت کنید. ممکن است مشکلات پزشکی مانند رفلاکس معده یا حساسیت‌های غذایی در این مسئله نقش داشته باشند.
نتیجه‌گیری
اختلال خواب در نوزادان مسئله‌ای رایج است که می‌تواند بر رشد و سلامت آن‌ها تأثیر بگذارد. والدین باید با شناخت عوامل ایجاد کننده این مشکل و استفاده از روش‌های مناسب، کیفیت خواب نوزاد خود را بهبود بخشند. تنظیم یک برنامه خواب منظم، ایجاد محیطی آرام، تغذیه مناسب و به کارگیری تکنیک‌های آرام سازی می‌تواند به کاهش این اختلال کمک کند. در نهایت، در موارد شدیدتر، مشورت با متخصص اطفال یا مشاور خواب کودک می‌تواند راهکارهای مؤثرتری را ارائه دهد.
