نحوه درمان بددهنی در کودکان

مساله بددهنی در بسیاری از مواقع یکی از شکایات و معضلات والدین را در مقابل اطفال تشکیل داده و متاسفانه در بیشتر مواقع خود پدر و مادر در به وجود آوردن آن نقش داشته‌اند. به جهت اهمیت این موضوع در گفتگویی اختصاصی با آقای دکتر جلیلی نظرات ایشان را جویا می‌شویم:

علایم اختلال بددهنی در کودکان چیست؟
برای شروع بحث ابتدا باید دانست که آیا طفل از لحاظ موقعیت درکی در موضعی قرار دارد که قادر به شناخت خوب، بد، زشت و زیبا باشد و یا صرفا از روی تقلید در مسیر رشد کلامی این الفاظ را به کار می‌برد. کلا شروع شکل‌گیری انضباط در اطفال از حوالی ۵/۱ سالگی آغاز می‌گردد و از آن زمان است که والدین نقش فعال خویش را در این زمینه ایفا خواهند نمود. رفتار، حرکات و سخن گفتن ناشیانه طفل در این زمان از هر لحاظ برای والدین و اطرافیان جالب بوده و موجب مسرت و شادمانی آنان می‌گردد. در حوالی سنین ۳-۵/۲ سالگی که طفل قادر به ادای ۳-۲ کلمه پشت سر هم می‌باشد، بدترین زمان از لحاظ تقلید برخی کلمات ناهنجار بوده که احیانا در محیط اطراف طفل ادا می‌گردد. در این زمان مشکل به دو صورت تکوین خواهد یافت:

اول آنکه ممکن است ادای الفاظ رکیک و زشت در فرهنگ خانواده خاصی مرسوم بوده و از قبل مورد تقبیح واقع نگردیده باشد که در این صورت طفل با تقلید مستقیم به این رفتار ناپسند گرایش یافته و آن را در خویش پرورش خواهد داد.

دوم آنکه برخی وابستگان خانواده مثلا عمو، دایی و یا حتی خود پدر و مادر لحن کودکانه طفل را وسیله‌ای جهت تفریح قرار داده و تقلید الفاظ رکیک توسط وی، آنان را به خنده و شادی وا می‌دارد. پرواضح است که بعدها رفع یک عادت کاملا ذهنی شده در طفل تا چه اندازه دشوار خواهد بود.

سپس در زمانی که حدودا مصادف با 6-5 سالگی طفل می‌باشد، پدر و مادر از اینکه کودک خردسال بدون هیچ‌گونه ابایی به فحاشی و ناسزاگویی می‌پردازد ظاهرا دچار تعجب می‌گردند، در حالی که توجه به زیربنای موضوع جای هیچ‌گونه شگفتی به جا نخواهد گذاشت.

بددهنی به صورت علامتی از یک اختلال سلوک:
اختلالات سلوک در اطفال گروهی از مشکلات رفتاری آنان را تشکیل می‌دهند. نمونه‌هایی از این اختلالات عبارتند از: دروغ‌گویی افراطی، آتش‌افروزی عمدی و فرار از مدرسه. چنین کودکانی ممکن است بد دهن، گستاخ و بی‌اعتنا بوده و نسبت به بزرگترها رفتاری منفی‌گرایانه نشان دهند.

سایر موارد عبارتند از:
بد دهنی در اختلالات شخصیت: به ویژه در اختلال شخصیت ضد اجتماعی.

بد دهنی در پسیکوزهای اطفال:
که به طور خلاصه، دسته‌ای از بیماری‌های جدی روانی بوده که ببمار طی حملات تهاجمی، ممکن است به بد دهنی و توهین به سایر افراد بپردازد.

بد دهنی در عقب‌افتادگی عقلانی:
رفتار نامتناسب اجتماعی از جمله پرخاشگری، در کودکان دچار عقب ماندگی ذهنی نیز دیده می‌شود.

روش‌های پیشگیری از بیماری:
در بسیاری از موارد آنچنان که ذکر گردید عدم رعایت برخی موازین اخلاقی در خانواده باعث الگوبرداری توسط طفل گردیده و مسلما با ارشاد اعضاء خانواده می‌توان از ایجاد این عادت زشت جلوگیری نمود.

در همین جا باید به بزرگترها تذکر داد که؛ هیچ‌گاه ولو به شوخی به ذکر الفاظ رکیک و زشت نزد اطفال اقدام ننموده و اگر هم طفل این لغات و اصطلاحات را به کار برد به ابراز شادی و خنده نپردازند. همچنین یکی از نکات شاخص آموزش و پرورش در محیط اجتماعی اطفال و از جمله مدارس، تعلیم اصول عالیه اخلاقی است که مانع از تکوین بسیاری عادات زشت مانند هرزه‌گویی خواهد گردید.

گنجاندن این‌گونه مفاهیم‌ در برنامه رسمی تعلیمات مدارس مسلما مفید خواهد بود.

درمان‌های اولیه و در دسترس (Home Treatment):
هرگاه پدر و مادری با هرزه‌گویی در طفل خویش مواجه گردند، بهترین توصیه آن است که با نشان دادن رفتاری حاکی از نارضایتی به طفل بفهمانند که رفتار وی قابل قبول نمی‌باشد.

این طرز رفتار بسیار موثرتر از تنبیه جسمانی طفل بوده و در بسیاری موارد موجب ترک عادت مزبور می‌گردد.

در چه صورت باید به پزشک مراجعه نمود؟
با مرور موارد فوق که تعدادی از علل شایع بد دهنی در اطفال را شامل می‌گردند، ملاحظه می‌نماییم که برخی موارد نظیر بیماری‌های جدی روانی اطفال نیاز به پیگیری و بررسی تحت نظر روانپزشک اطفال خواهد داشت، ولی بیشتر موارد آن، با رعایت برخی موازین ساده رفتاری و اخلاقی قابل کنترل و پیشگیری خواهند بود.