تنظیم خواب کودکان، رویاست یا واقعیت؟

حتما در فیلم های خارجی دیده اید که کودک، سر ساعت مشخصی به پدر و مادر شب بخیر میگوید و به رختخواب رفته و می خوابد. یا حتی احتمالا دیده اید که کودک شش ماهه، در اتاق مستقل خودش میخوابد….یا دیده اید که کودکان خارجی در فیلم هایشان ، دوش آب گرم میگیرند و لباس خواب می پوشند و بعد میخوابند…..
اما این تصاویر زیبا و دوست داشتنی برای اغلب ما فقط در فیلم ها اتفاق می افتد و رویایی بیش نیست. اگر دوست دارید،چنین تصاویر جذابی، هر شب در خانه تان اتفاق بیفتد، لطفا بعد از خواندن این مقاله، که تلاش زیادی برای آن شده است، روی کاغذی نکات مهم را یادداشت برداری کنید و در معرض دیدتان قرار دهید. مثلا آنرا روی یخچال نصب کنید و به آنها مو به مو عمل کنید.
اغلب والدین فکر میکنند، خواباندن نوزاد یا کودک نیاز به مراسم و قاعده و قانون خاصی ندارد. در صورتی که تحقیقات علمی چیزی خلاف این را ثابت میکند. برای داشتن یک خواب خوب، ضروری است هر شب مراسم خاصی را در خانه اجرا کنیم. کودکان حتی در اوایل تولد و نوزادی نه تنها میتوانند، بلکه ضروری است، مهارت خوب خوابیدن را آموزش ببینند. به مرور زمان، با صبر و پایداری شما، نوزاد به برنامه خوابی که از ابتدا به او آموزش داده میشود، عادت کرده و به راحتی و بدون ذره ای تلاش به خواب میرود.

اهمیت تنظیم خواب شبانه
تنظیم خواب شبانه، جزء اولین مهارتهاییست که باید به نوزادتان آموزش دهید. این آموزش را هر چه زودتر شروع کنید، خصوصا همان ماه اول تولد، به نفع خودتان است. البته اگر فرزندتان بزرگ تر شده حتی در سنین دبستان است به راحتی میتوانید خواب او را اصلاح کنید.
وقتی هر شب، ساعت خواب، یکسان باشد کودک به همان ساعت عادت میکند و همیشه در همان زمان، حالت خواب آلودگی پیدا میکند. آموزش این مهارت به نوزادی که تازه پا به این دنیا گذاشته است، بخش زیادی از مشکلات شما را حل خواهد کرد.
هر چه کودک بزرگتر شود، آموزش مهارت خواب و تنظیم خواب شبانه او سخت تر خواهد شد و ایجاد این عادت، زمان بیشتری طول خواهد کشید. اما در نهایت همه کودکان این توانایی را دارند که سر ساعت مشخصی و با قاعده معینی بخوابند.

چرا لازم است، خواب شبانه کودکم را تنظیم کنم؟
خواب خوب و مناسب کودک، باعث می شود شما و همسرتان نیز خوب استراحت کنید و برای کارها و علایقتان وقت داشته باشید. متاسفانه موضوع اهمیت به علایق، موردی است که اغلب والدین به آن توجه نمیکنند و به مرور زمان، باعث بروز افسردگی و ناراحتی یا حتی عصبانیت و نارضایتی در آنها میشود.
اغلب والدین از شب زنده داری کودک خود،گله دارند. این موضوع، انرژی زیادی از شما و همسرتان خواهد گرفت و به مرور زمان و با تکرار این روند، نه تنها روابط شما و همسرتان را دچار تنش خواهد کرد، بلکه شما، انرژی ای برای ارتباط صبورانه و مهربانانه با فرزندتان نخواهید داشت.
اگر این مهارت را به موقع، به فرزندتان، آموزش ندهید، به مرور و با بزرگتر شدن او، همواره بر سر موضوع خواب، بحث خواهید داشت و این موضوع نه تنها اعتماد به نفس کودک را کاهش میدهد، بلکه به ارتباط شما و فرزندتان آسیب جدی وارد خواهد کرد.
خصوصا در سالهای تحصیل و مدرسه این موضوع به دغدغه ی مهمی برای شما تبدیل خواهد شد و وابستگی کودک به شما را زیاد خواهد کرد.

عوارض بی نظمی خواب کودک
خواب نامناسب، عوارض زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش آمادگی بدن و مغز
- کاهش هوش و یادگیری
- تجمع مواد سمی در بدن
- کوتاهی قد
- بدخلقی و بهانه گیری
- کاهش سطح انرژی

شرایط محیطی
کودکان نیز مانند بزرگسالان به فضای خوابشان، مانند تشک، پتو، بالش و حتی دکور و محیط اتاقشان عادت میکنند. این وضعیت به آنها احساس امنیت و آرامش میدهد.
هر چه از سن کودک بیشتر میگذرد، این وابستگی ها بیشتر میشود و شما با جمله هایی مثل « من فقط تو تخت خودم خوابم میبره » مواجه میشوید.

تنظیم خواب کودک
این وابستگی باعث خواب خوب و راحت کودکان شده و اگر از حد تعادل خارج نشود، نه تنها ضرر ندارد بلگه سود هم دارد.

شرایط مناسب خواب در نوزادی
در ابتدای تولد، کودک میتواند در کنار مادر اما نه در رختخواب او بخوابد. میتوانید تخت، گهواره و یا جای خواب او را کنار مادر قرار دهید. بهتر است اگر اتاق مستقلی برای کودک در نظر گرفته اید، از ابتدای تولد تا حوالی پنج شش ماهگی، شما و همسرتان به اتاق او نقل مکان کنید. این اسباب کشی کوتاه مدت، بعدها که میخواهید اورا مستقل و تنها در اتاقش بخوابانید، کمک بزرگی است.
برخی نیز راحت ترند که کودک را در اتاق خودشان و درکنار تخت خودشان بخوابانند وبعد او را به اتاق دیگر منتقل کنند…. به هر حال نکته مهم و قابل توجه اینست که باید بعد از تصمیم به جابجایی محل خواب کودک، حتما دکوری شبیه به اتاق خودتان را در آنجا به وجود بیاورید. لازم است زاویه دید کودک از تختش نسبت به در، لوستر، رنگ دیوار، جای کمد و…. کاملا مشابه محیط قبل باشد تا کودک کمتر متوجه این اسباب کشی و تغییر محل خواب بشود.
یعنی فضایی مثل فضای قبل را برای کودک ایجاد کنید تا احساس امنیت و آرامش او به هم نخورد. ثبات محیطی، اهمیت زیادی در پذیرش شرایط جدید توسط کودک دارد.

ویژگی ها
- بهتر است محیط خواب کودک، ساده و به دور از شلوغی باشد.
- تشک نوزاد نباید زیاد نرم باشد، بلکه لازم است تا حدی خشک و امن باشد.
- پتو روی سر و صورت نوزاد را نپوشاند.
- بهتر است نوزاد به پهلو یا پشت خوابانده شود.
- خوابیدن نوزاد روی شکم میتواند خطر مرگ ناگهانی را افزایش دهد.
- هرگز نوزاد را در تخت خود نخوابانید. در صورت اجبار، میتوانید جای خواب او را کنار خودتان و البته حتما در رختخواب مستقل قرار دهید.

میزان خواب کافی
اختلاف نظر هایی درباره میزان خواب کافی کودکان، برای سنین مختلف وجود دارد. با صرف نظر از این تفاوت های اندک، به طور کلی میتوان گفت میزان خواب مناسب برای کودکان در دوره های سنی مختلف به شرح زیر است :
- ابتدای تولد تا سه ماهگی : ۱۴ تا ۱۸ ساعت
- سه ماهگی تا یک سال : ۱۳ تا ۱۸ ساعت
- یک تا سه سالگی : ۱۲ تا ۱۴ ساعت
- سه تا پنج سالگی : ۱۱ تا ۱۳ ساعت
- شش تا دوازده سالگی :۱۰تا۱۱ساعت
- دوازده تا هفده سالگی : ۹ تا ۱۰ساعت
به حداقل خواب مورد نیاز کودکتان توجه کنید و با توجه به نکاتی که در این مقاله قرار داده می شود، تلاش کنید میزان مناسب خواب را برای فرزندتان فراهم کنید.