قصه گویی برای کودکان، چه کارها که نمی‌کند

قصه گویی برای کودکان و نوزادان باعث رشد مغز و تخیل، رشد زبان و احساس و تقویت روابط آنها می‌شود.
گاهی می‌توانید از روی کتاب برای بچه‌ها داستان بخوانید. بعضی اوقات می‌توانید از روی کتاب‌های تصویری، برایشان داستان تعریف کنید. می‌توانید قصه‌های موزیکال بگویید یا حتی قصه‌هایی از خودتان بسازید.
نوزادان و کودکان کم سن و سال اغلب از کتاب، آهنگ و داستان با قافیه و شعرگونه، لذت می‌برند.
همیشه وقت خوبی برای خواندن یک کتاب یا داستان است! سعی کنید حداقل یک کتاب یا داستان را هر روز برای بچه‌ها بخوانید.

چرا مطالعه برای نوزادان و کودکان خردسال مهم است؟
به اشتراک گذاشتن داستان، گفتگو و آواز از بسیاری جهات به رشد کودک شما کمک می‌کند که شامل این موارد است:
- به کودک کمک می‌کند تا اصوات، کلمات و زبان را بشناسد و مهارت‌های سواد آموزی را در نخستین سال‌های زندگی به او یاد می‌دهد.

- به او یاد می‌دهد که برای کتاب‌ها و داستان‌ها ارزش قائل شود.

- تخیل کودک را برانگیخته و حس کنجکاوی‌اش را تحریک می‌کند.

- به رشد مغز، توانایی تمرکز، مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی کودک کمک می‌کند.

- به کودک کمک می‌کند تفاوت بین «واقعیت» و «تخیل» را بیاموزد.

- به کودک کمک می‌کند تا اتفاقات جدید یا ترسناک و احساس شدید ناشی از آن را درک کند.

- به کودک کمک می‌کند تا از جهان، فرهنگ خودش و فرهنگ‌های دیگر چیزهای زیادی بیاموزد.

- به اشتراک گذاشتن داستان‌ها با کودک به این معنی نیست که شما فقط باید از روی کتاب برایشان داستان بخوانید.
شما می‌توانید خودتان کتاب را مطالعه کنید، سپس برای کودک، داستان‌سرایی کنید.

- کودک با تماشای کتاب نگه داشتن شما و ورق زدن آن، با روش صحیح و ورق زدن آرام کتاب آشنا می‌شود.

- خواندن داستان برای کودکان بزرگ‌تر نیز مزایایی دارد. وقت ویژه‌ای که برای خواندن با هم می‌گذرانید باعث ایجاد پیوند می‌شود و به ایجاد رابطه شما با کودک کمک می‌کند.

می توانید با صدای بلند برای کودک خود شروع به خواندن کتاب کنید. هرچه زودتر بهتر است. کودک عاشق این است که در آغوش شما نگه داشته شود، به صدای شما گوش دهد، قافیه‌ها و ریتم‌ها را بشنود و به تصاویر نگاه کند.

قصه‌گویی برای کودکان و خواندن ترانه‌ها
خواندن کتاب ، تنها راه کمک به رشد و سواد کودک نیست.
قصه گویی، آواز خواندن و استفاده از جملات قافیه‌دار، نیز فعالیت‌های بسیار خوبی برای مهارت‌های سوادآموزی اولیه است و احتمالا کودک شما در عین حال بسیار سرگرم خواهد شد. گاهی ممکن است کودک از این فعالیت‌ها بیشتر از مطالعه لذت ببرد.
شما و فرزندتان ممکن است دوست داشته باشید داستان‌های خودتان را خلق کنید، یا داستان‌های خانوادگی بسازید. کودک شما از طریق شنیدن آهنگ‌ها، داستان‌ها و گفتگوهایی که درباره آنها دارید، کلمات را یاد می‌گیرد و مهارت‌های زبانی او رشد می‎کند.

خواندن برای فرزندتان به زبان‌های دیگر
می‌توانید با هر زبانی که در صحبت کردن راحت‌تر هستید برای کودک داستان بگویید، یا آواز بخوانید.
استفاده از زبانی که با آن راحت هستید به شما کمک می‌کند راحتتر ارتباط برقرار کنید. همچنین کمک می‌کند تا کتاب خواندن، آواز خواندن و تعریف کردن داستان برای شما و فرزندتان سرگرم‌کننده‌تر شود.
کودک شما یاد خواهد گرفت که کلمات از حروف، هجاها و اصوات مختلفی تشکیل شده‌اند و کلمات به تصاویر موجود در صفحات کتاب، ربط دارند.
شاید شما در خانواده فارسی صحبت نمی‌کنید، در این صورت تعریف کردن داستان به فارسی، کودک را با زبان دوم آشنا می‌کند. (این مورد درباره سایر زبان‌ها هم مصداق دارد)
دو زبانه بودن در واقع به کودک کمک می‌کند تا فارسی (یا سایر زبان‌ها) را زودتر از رفتن به مدرسه یا مهد کودک آغاز کند.
حتی می‌توانید برای کودک، کتاب‌های دو زبانه بخوانید. کتاب‌های دو زبانه، منبع بسیار خوبی برای یادگیری زبان است و بسیاری از کتاب‌های کودکان به دو زبان منتشر می‌شوند.
گزینه دیگر این است که یک کتاب را با صدای بلند به زبان فارسی بخوانید یا یک کتاب صوتی به زبان فارسی گوش دهید و سپس در مورد داستان به هر زبانی که کودک با آن احساس راحتی می‌کند، صحبت کنید.

اگر دوست دارید می‌توانید به جای خواندن کلمات، در مورد تصاویر کتاب صحبت کنید. آیا شما و فرزندتان می‌توانید با هم داستانی بسازید؟

زمان مناسب قصه‌گویی برای کودک کی است؟
- زمان خواب ، زمان حمام، وقت‌های کوتاه، در قطار، در اتوبوس، در اتومبیل، در پارک، در کالسکه، در تختخواب، هنگامی که در اتاق انتظار پزشک عمومی منتظر هستید و ... هر وقتی برای تعریف یک داستان، زمان خوبی است! می‌توانید کتابخوانی را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید و کتاب‌ها را با خود همه جا ببرید.

- به واکنش کودک در مورد داستان توجه کنید و اگر فرزندتان از داستانی لذت نمی‌برد، خواندن یا تعریف کردن آن را متوقف کنید. همیشه می‌توانید کتاب، آهنگ یا داستان دیگری را امتحان کنید.

- اگر کتاب ندارید یا نمی‌توانید درجا داستان بسازید، نگران نباشید. روش‌های زیادی وجود دارد که شما و فرزندتان می توانید کلمات و تصاویر را به اشتراک بگذارید. مثلا می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
بسته‌بندی در خانه یا سوپرمارکت: به ویژه بسته‌بندی مواد غذایی
لباس: روی تیشرت چه می‌گوید؟ این چه رنگی است؟
نامه‌ها و یادداشت‌ها: آنها چه می‌گویند؟ چه کسی آنها را فرستاده است؟
تابلوها یا پوسترها در مغازه‌ها، یا در اتوبوس‌ها و قطارها: به علائمی اشاره کنید که دارای حروف مشابه نام فرزند شما هستند.
منوها: کودکان بزرگ‌تر می‌توانند به منوها و آنچه می‌خواهند انتخاب کنند، نگاه کنند. این کار می‌تواند سرگرم‌کننده باشد.

نکاتی برای کتابخوانی برای نوزادان و کودکان خردسال
- یک روال معمول ایجاد کنید و سعی کنید حداقل هر روز یک کتاب را برای کودک بخوانید. نشستن روی یک صندلی مطالعه که هر دو در آن راحت هستید، می‌تواند بخشی از روال مطالعه شما باشد.

- تلویزیون یا رادیو را خاموش کنید، تلفن خود را در حالت خاموش قرار دهید و مکانی آرام برای کتاب خواندن پیدا کنید تا فرزندتان صدای شما را بشنود.

- کودک خود را هنگام کتاب خواندن نزدیک یا روی زانوی خود بگیرید تا بتواند چهره شما و کتاب را ببیند.

- صداهای خنده‌دار را امتحان کنید، بازی کنید و لذت ببرید!

- با تشویق کودک به صحبت کردن در مورد تصاویر و تکرار کلمات و عبارات آشنا، کودک را درگیر داستان کنید.

- آماده باشید تا کتاب‌های مورد علاقه کودک نوپای خود را بارها و بارها بخوانید!
- اگر فرزندان بزرگ‌تری دارید، آنها می‌توانند با فرزندان کوچک‌تر شما کتابخوانی کنند، یا همه با هم می‌توانید کتاب بخوانید. نوبت گرفتن، پرسیدن سئوال درباره داستان و گوش دادن به پاسخ‌ها، همه مهارت‌های مهمی هستند که به کودکان در شروع یادگیری خواندن کمک می‌کنند.

هر بار چند دقیقه کتاب خواندن خوب است. لازم نیست همیشه کتاب را تمام کنید. با رشد کودکان، معمولا آنها می‌توانند مدت بیشتری به کتابخوانی شما گوش دهند.

نکات بیشتر درباره قصه‌گویی برای کودکان
استفاده از کتاب‌های تصویری، کتاب‌های الکترونیکی، مجلات، کتابچه‌های راهنما، راهنماهای تلویزیون و نامه‌ها همه می‌توانند برای کودک شما جالب و جذاب باشند.

اگر به کتاب‌های الکترونیکی علاقه دارید، بدون حواس‌پرتی درباره بازی‌ها یا انیمیشن‌ها به دنبال آنها باشید. در کنار کودک، از کتاب‌های الکترونیکی لذت ببرید.

اگر می‌خواهید بدون صرف هزینه زیاد، کتاب‌ها یا مجلات جدید را امتحان کنید، می‌توانید با دوستانتان یا سایر والدین، مبادله کتاب انجام دهید.

کتابخانه‌ها چیزهای زیادی برای ارائه دارند. شناخت کتابخانه‌های محلی می‌تواند بخشی از یادگیری و دوست داشتن کتاب باشد.
می‌توانید کتاب‌های عالی کودکان را به صورت رایگان از کتابخانه محلی خود قرض بگیرید. این بدان معناست که می‌توانید کتاب‌های زیادی در خانه خود داشته باشید تا کودک بتواند آنها را کشف کند.
بردن کودک به کتابخانه و اجازه دادن به او برای انتخاب کتاب‌ها می‌تواند برایش یک ماجراجویی سرگرم‌کننده باشد. می‌توانید با فرزند خود در مورد رفتن به کتابخانه صحبت و برنامه‌ریزی کنید و با هم هیجان‌زده شوید. مثلا می‌توانید از فرزندتان این پرسش‌ها را بپرسید:
چند کتاب انتخاب می‌کنی؟
چند کتاب از نویسنده مورد علاقه‌ات می‌توانی پیدا کنی؟
آیا کتاب‌هایی را که حیوانات در آن هستند، امانت می‌گیری؟
آیا کتاب مورد علاقه‌ای داری که بخواهی دوباره آن را امانت بگیری؟
چند روز طول می‌کشد تا دوباره به کتابخانه برویم؟
کتابخانه‌ها اغلب دارای کتاب‌های صوتی، کتاب‌های دو زبانه، کتاب‌های الکترونیکی و مجلات هستند. می‌توانید در اتومبیل یا در خانه با هم به کتاب‌های صوتی گوش دهید.