علت شب ادراری کودکان، نشانه آزار جسمی است؟

بر اساس آمار ۲۰ درصد از کودکان ۵ ساله دچار شب ادراری هستند که ممکن است درصدی از آنها تا ۷ سالگی هم ادامه یابد. تا ۵ سالگی شب ادراری طبیعی است اما بعد از آن بهتر است که به پزشک مراجعه شود
شب‌ ادراری به عدم کنترل و مهارت ادرار در طول خواب شبانه می‌گویند. بر اساس آمار ۲۰ درصد از کودکان ۵ ساله دچار شب ادراری هستند که ممکن است درصدی از آنها تا ۷ سالگی هم ادامه یابد.
شب‌ ادراری(Enuresis) به عدم کنترل و مهارت ادرار در طول خواب شبانه می‌گویند. بر اساس آمار ۲۰ درصد از کودکان ۵ ساله دچار شب ادراری هستند که ممکن است درصدی از آنها تا ۷ سالگی هم ادامه یابد. تا ۵ سالگی شب ادراری طبیعی است اما بعد از آن بهتر است که به پزشک مراجعه شود.
شب ادراری در اغلب کودکان خود به خود و به مرور زمان برطرف می‌شود. در یک چهارم مواردِ شب ادراری، کودک زمینه جدی از مشکلات روانی، نورولوژیک یا اضطراب را تجربه می‌کند.
عدم کنترل ادرار در طول روز بیشتر در کودکان ۳ تا ۵ سال شایع است و در کودکان بزرگ‌تر به صورت نادرتری رخ می‌دهد. علت آن اغلب امتناع کودک از دستشویی رفتن است اما می‌تواند به دنبال عفونت ادراری، یبوست و ادرار حین خندیدن یا قلقلک (مورد آخر بیشتر در دخترها) باشد.
اما در کنار این‌ها شب ادراری بچه‌ها یا عدم کنترل ادرار در طول روز از نشانه‌های متداول کودک آزاری جنسی(Child sexual abuse) است
این نشانه‌ها می‌تواند به دنبال اضطراب شدید باشد یا عفونت‌های ادراری یا آمیزشی یا در بسیاری از موارد از عمد صورت گیرد. چراکه در این صورت کودک فکر می کند که با ایجاد انزجار ، دیگر کسی برای آزار به سراغش نخواهد آمد.
پس اگر کودک قبلاً روی ادرار خود کنترل داشته یا شب ادراری‌هایش قطع شده و به ناگهان این کنترل را از دست داد، قبل از نشان دادن واکنش‌های تند به دنبال سایر نشانه‌ها باشیم، به پزشک مراجعه کنیم و کودک را حمایت کنیم تا علت پیدا شود.

متخصص درمان شب ادراری کودکان کیست؟
ارزیابی و بررسی عادی بی‌اختیاری ادراری اولیه و ثانویه در حیطه‌ تخصص پزشک اطفال یا پزشک خانوادگی است. اما اگر علتی پیچیده برای این مشکل شناسایی بشود یا درمان‌های متداول نتیجه‌ای نداشته باشند، باید به متخصص اورولوژی مراجعه کرد.

زمان مراجعه برای درمان پزشکی شب ادراری کودکان چه موقع است؟
زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب ادراری کودکان بسته به شیوه‌ اثرگذاری این مشکل بر کودک و والدین متغیر است. اگر کودک علائم خاصی بروز نمی‌دهد و فقط شب‌ها دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شود، لزومی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و این مراجعه وابسته به تصمیم والدین است.
سن ۵ تا ۷ سالگی، زمان مناسبی برای پیگیری درمان شب ادراری کودکان است.
اگر کودک علائم و مشکلات خاصی بروز نمی‌دهد، لزومی به مراجعه به کلینیک تخصصی شب ادراری نیست و معاینه‌ی پزشک اطفال کفایت می‌کند.
در صورتی که نشانه‌های جسمی و رفتاری خاصی در کنار شب ادراری بروز پیدا می‌کند، باید سریعا به پزشک مراجعه و مشکل به‌طور جدی پیگیری بشود.

درمان خانگی شب ادراری در کودکان چیست؟
کودک نباید شب‌ها و غروب مایعات زیادی بنوشد. بعد از ساعت ۳ بعدازظهر کودک نباید شکلات، مواد کافئین‌دار، نوشابه‌های گازدار و مرکبات مصرف کند. مصرف نوشیدنی‌های معمولی با شام مانعی ندارد.
کودک قبل از خواب باید به دستشویی برود.
برای بیدارشدن از خواب در شب و رفتن به دستشویی کودک را آماده کنید. به‌جای اینکه بر خشک نگه‌داشتن رختخواب کودک تأکید داشته باشید، به او یا بدهید که به بیدارشدن و دستشویی‌رفتن توجه داشته باشد.
سیستم تشویق کودکان نیز در بعضی موارد مفید واقع می‌شود. برای مثال فهرستی از ایام هفته تدارک ببینید و به ازای هر شب ادرارنکردن یک برچسب به کودک بدهید. وقتی تعداد برچسب‌ها به مقداری توافق‌شده رسید، به کودک جایزه بدهید. این سیستم انگیزه‌بخش است و تا ۱۴ هفته پیاپی نتایج خوبی به شما نشان خواهد داد. در بیشتر کودکان با نرخ عود پایین شب ادراری، شاید در طول این ۱۴ هفته، ۲ بار شب ادراری دیده بشود. در کل این روش بسیار موفقیت‌آمیز است و نتایج خوبی دارد.
مطمئن بشوید که دسترسی کودک به سرویس بهداشتی راحت و ساده است. برای اینکه راحت به دستشویی برود، بهتر است مسیرش را ساده و راحت کنید و چیزی مانع از رفت‌وآمد آسان او نشود. برای مثال می‌توانید از چراغ خواب کمک بگیرید و در صورت امکان از توالت قابل حمل و متحرک استفاده کنید.
برخی به استفاده از پوشک اعتقادی ندارند، زیرا فکر می‌کنند که پوشک از دستشویی‌رفتن کودک جلوگیری می‌کند. برخی دیگر معتقد هستند که پوشک، اعتماد به نفس و اطمینان خاطر برای کودک به همراه دارد. خیلی از خانواده‌ها در سفر از پوشک استفاده می‌کنند.