همه چیز درباره روزه كله گنجشكی (۲)

با فرا رسیدن ماه مبارك رمضان بسیاری از والدین درباره روزه گرفتن فرزندان‌شان دچار تردید می‌شوند. آنها می‌خواهند بدانند كه آیا روزه گرفتن و تحمل گرسنگی و تشنگی زیاد در فصل تابستان برای كودك قابل تحمل است یا ممكن است باعث بروز مشكلاتی در سلامت او شود. در مطلب پیش درباره روزه اولی‌ها چگونه روزه می‌گیرند و تشنگی روزه‌داری صحبت شد. در ادامه مطلالبی دیگر درباره روزه داران کوچک آورده شده است:

آیا قند خون پایین در كودكان خطرناك است؟
افت شدید قند خون کودک نشانه‌ای از ناتوانی او برای روزه‌داری است. توجه كنید که واژه کودک دامنه سنی ۳ تا ۱۲ سال را شامل می‌شود. هرچه کودک کم سن و سال‌تر باشد و هرچه بیشتر شاهد ناتوانی او برای تحمل گرسنگی باشیم، باید بیشتر به این مسئله توجه کنیم که‌ این کودک بالغ نشده از‌‌ همان اول شرایط روزه‌داری را نداشته و نباید برای انجام یک عمل مستحب به گناه بیفتد .

سفره افطار و سحر باید شامل چه مواد غذایی باشد؟
سفره کودکان مشابه بزرگسالان است با این تفاوت که بدن کودکان با اینکه به نسبت بزرگسالان آب بیشتری دارد، با این حال در پی‌‌ همان میزان روزه‌داری، ‌آب بیشتری از دست می‌دهند و بیم كم‌آبی (اصطلاحا دهیدراسیون) در آنها بیشتر است. پس کودکان باید غذاهای آبکی مانند سوپ را بیشتر مصرف كنند و مصرف آب بیشتری داشته باشند .

بسته به جثه و توان کودک و البته سن، كودك می‌تواند شروع به روزه كله گنجشكی بگیرد . روزه كله گنجشكی حکایت «فاستبقوا الخیرات» است. هر اقدامی در جهت تمرین نیکی و واجبات مشروط به اینکه خلاف حکم شرع نباشد و بیم ضرر و زیان به بدن نباشد و فرد با انجام این مستحب از واجبات باز نماند، پسندیده است. كودكان برای روزه‌های كله گنجشكی بهتر است سحری مشابه صبحانه کامل داشته باشند و به موقع برای سحری برخیزند تا بتوانند مایعات کافی هم مصرف کنند .

روزه‌داری در بچه‌های چاق
کودکان چاق دو دسته‌اند. در برخی از این کودکان نوسان قند خون بالاست و با کمترین تغییری دچار گرسنگی و ضعف شدید می‌شوند و به همین دلیل چاق شده‌اند چون بدن به دلایل فیزیولوژیک تحمل گرسنگی ندارد. ولی برخی از کودکان چاق مشکلی از نظر نوسان قند خون و افت قند خون ندارند. در این کودکان روزه‌داری مانند بزرگسالان است. دسته اول باید غذاهایی مصرف كنند که باعث ثبات بیشتر قند خون می‌شود مانند سحری که در آن حبوبات و تخم‌مرغ و پروتئین نسبت به قند‌ و نشاسته‌ بیشتر باشد. هرقدر قند بیشتری مصرف شود باعث تشدید افت قند خون می‌شود، زیرا در چند دقیقه اول قند خون بالا می‌رود و در پاسخ به بالا رفتن قند خون، ‌هورمون انسولین ترشح می‌شود که به یکباره باعث افت شدید قند خون می‌شود. معمولا 50 تا 60 گرم مواد قندی برای تحمل روزهای روزه‌داری پیشنهاد می‌شود. این شامل مصرف زولبیا و بامیه نیز می‌شود. از آنجا كه در این ماه این شیرینی طرفداران زیادی پیدا می‌كند، باید توجه داشت مصرف آن بیشتر از 100 گرم در روز نباشد .

تفكیك یا با هم بودن وعده‌های افطار و شام
در مورد جدا بودن وعده‌های افطار و شام باید و نبایدی وجود ندارد و بیشتر بستگی به تطبیق بدن دارد. افراد به تجربه ممکن است دریافته باشند که با کدامیک احساس راحتی و سبکبالی بیشتری دارند و آن را انتخاب كنند .

برای جلوگیری از پرخوری هنگام افطار در کودکان چه باید كرد؟
مکانیسم‌های تنظیم مصرف غذا و مایعات در کودکان از همین مکانیسم‌ها در بزرگسالان دقیق‌تر است. کودکی که ساعت‌ها روزه بوده نیاز به غذا دارد و نباید منع شود مگر اینکه به وضوح شاهد پرخوری باشیم که در این صورت باید به کودک یادآوری شود اگر به قصد ثواب و نزدیکی به خدا روزه گرفته، در حدیث قدسی داریم که مغضوب‌ترین حالت فرد نزد پروردگار زمانی است که شکمش انباشته باشد. باید به زبان نرم به کودک یاد بدهیم که کار نیک خود را با کراهت پرخوری از بین نبرد .

گنجاندن میوه در وعده بین افطار و سحر
مشکل تنها ضیق وقت نیست بلکه کوچکی حجم معده کودک هم هست و اینکه گاز زدن میوه احتیاج به اشتها دارد که نه در صبح خروس‌خوان سحری و نه افطار این اشتها در کودک نیست. پس باید بعضی از میوه‌ها مانند سیب که قابلیت رنده کردن و پوره کردن دارند را در اختیار فرزندمان قرار دهیم تا سهولت مصرف باعث تسهیل پذیرش آن در کودک شود. مثلا هلو، آلبالو، گیلاس یا انجیر را با میوه به یا سیب سبز و کال مقایسه کنید!

ادامه دارد...