آموزش مسائل دینی به کودکان، چه روشی مناسبه؟

شهرزاد: بهترین و زیباترین فرصت زندگی شما برای آشنا کردن کودک‌تان با خدا، ماه رمضان است. شاید در روزهای دیگر سال، برای پدرها و مادرهای شاغل، با گرفتاری‌های روزمره، آن قدرها فرصت نمایش دینداری پیش نیاید. شاید شما، نمازتان را سر کار بخوانید و به‌خاطر مشغله‌هایتان، فرصت رفتن به مجالس مذهبی یا تلاوت قرآن را نداشته باشید، اما ماه رمضان که در آن، زندگی، متفاوت و دیگرگونه می‌شود و حتی در بسیاری از موارد، ساعت کاری تغییر می‌کند، فرصت طلایی شماست که می‌خواهید کودک‌تان دیندار باشد. پس، این نکته‌ها را در نظر بگیرید.

۱- روزه‌داری، آن هم در روزهای گرم تابستان، کار ساده‌ای نیست. این کار را می‌شود تنها با عشق و ایمان انجام داد، اما به هر حال، در ساعات پایانی روز، به دلیل اُفت قند روزه‌دار، ممکن است آستانه تحمل، پایین‌تر بیاید و زودتر عصبانی شوید. اگر این نکته را به خودتان یادآوری کنید، از پیش، در برابرش، به صبر بیش‌تری مسلح خواهید بود. حقیقت این است که در ایام روزه‌داری، کودک‌تان باید مادر و پدری مهربان‌تر و صبورتر را ببیند تا شیرینی روزه‌داری آن‌ها بر جانش بنشیند. خشمگین نشدن را جزو برنامه‌های روزه‌داری قرار دهید؛ یعنی هم‌چنان‌که نمی‌خورید و نمی‌آشامید، به خودتان حکم کنید که خشمگین هم نمی‌شوید. در غیر این صورت، پشیمانی بعد از افطار، سودی به حال برداشت نادرست کودک‌تان از روزه‌داری شما نخواهد داشت.


۲- کودکان از این‌که همراه پدر و مادر، کارهایی را انجام دهند، لذت می‌برند. می‌توانید آن‌ها را شریک سفره‌های سحر کنید و حال و هوای معنوی آن را با کودک‌تان سهیم شوید. بگذارید او، شما را در حال خواندن دعای سحر و نماز صبح ببینند و حتما فراموش نکنید که این برخاستن سحرگاهی، نباید همراه با کسلی و بی‌حوصلگی باشد. بگذارید کودک‌تان، به تماشای شوق شما در مطلع فجر بنشیند، اما فراموش نکنید هیچ‌کدام این‌ها نباید شما را در زندگی او کم‌رنگ کند. اگر روایات مربوط به برخورد رسول‌ا...(ص) را هنگام نماز خواندن با کودکان مرور کنید، الگوی خوبی برایتان خواهد بود؛ هم‌چنان‌که پیامبر رحمت(ص)، هنگام نماز خواندن هم خود را از کودکان دریغ نمی‌کردند.

۳- یکی از معجزات غیرقابل انکار قرآن، دل‌نشینی شنیدن آن است. معروف است که در صدر اسلام، افرادی، فقط با شنیدن صوت تلاوت قرآن، اسلام می‌آوردند. تلاوت‌های زیبا را تهیه کنید و زمانی که خودتان در روز، قرآن می‌خوانید، آن تلاوت را در خانه پخش کنید. بگذارید زیبایی‌شناسی کودک‌تان، به درک زیبایی بی‌نظیر قرآن نایل شود. از سوی دیگر، قصه‌های قرآنی را برایش با آب و تاب تعریف کنید. به این ترتیب، لازم نیست به‌طور مستقیم، آموزه‌های مذهبی را برای کودک‌تان بازگو کنید. آن‌ها، قصه و بازی را دوست دارند، خودشان را به‌جای شخصیت‌های داستان‌های شما قرار می‌دهند و همه آن‌چه را تلاش دارید و نمی‌دانید چگونه باید به آن‌ها بیاموزید، فرامی‌گیرند.

۴- شرکت کردن در مراسم مذهبی را برای کودک‌تان، دوست‌داشتنی کنید. لازم نیست در مراسم احیا، او کنار شما بنشیند. بگذارید با هم‌سالانش بازی کند. هرگز کودک‌تان را به مراسمی نبرید که کودکان را آن‌جا دعوا می‌کنند یا اجازه جنب‌وجوش به آن‌ها نمی‌دهند. کودک‌تان، فضایی را که از آن لذت می‌برد، به حضور شما در مجلس دعا تعمیم می‌دهد و خیلی زود، کمی که بزرگ‌تر شد، در کنار شما یا حتی بدون شما، همان اعمالی را انجام می‌دهد که شما می‌خواهید؛ فقط کافی است یاد بگیرد مجالس دعا، جاهای دوست‌داشتنی هستند.

۵- از رفتن به میهمانی افطار یا دعوت کردن دوستان و بستگان به افطاری در منزل‌تان استقبال کنید. از او برای انجام کارهایتان کمک بگیرید. از او بخواهید به روزه‌داران خرما تعارف کند و برای این کارهای کوچک، تشویقش کنید و در کنار آن بگویید که خداوند چه‌قدر این کار او را دوست دارد.

۶- اگرچه دروغ گفتن و غیبت کردن، در همه لحظه‌های زندگی، ناصواب است، اما همه روزه‌داران در ماه رمضان، اهتمام بیش‌تری بر درستکاری دارند. بهترین فرصت است برای شما که با تمرکز، به کودک‌تان نشان دهید دروغ نمی‌گویید؛ حتی دروغ‌های کوچک و پیش‌پاافتاده. برای این کار می‌توانید پیش از شروع ماه رمضان، با خودتان عهد کنید که در تمام این ماه، به هیچ وجه و به هیچ شکل، دروغ نمی‌گویید و درباره کسی حرف نمی‌زنید. این را با تاکید و بزرگ‌نمایی، به کودک‌تان نشان دهید. این شیوه، نه‌تنها آموزش خوبی برای کودک شماست که تمرینی هم برای خودتان است.

۷- کودک شما باید بداند ماه رمضان، متفاوت است؛ از عادت‌های روزمره زندگی که دیگرگونه می‌شوند تا این‌که در رمضان، شما هرگز خشمگین نمی‌شوید، بیش‌تر با بستگان معاشرت می‌کنید و او نیز امکان به دست آوردن تجربه‌هایی جدید و دوست‌داشتنی را دارد. این کاملا به عهده شماست که از رمضان، برای او چیزی بسازید که از تمام شدنش، دل‌گیر شود و برای آمدن رمضان سال بعد، مشتاق. بعد از همه این‌ها، رمضان، بهترین وقت است که کودک شما، راز و نیاز کردن را یاد بگیرد؛ دعا کردن و از خدا خواستن و تنها از خدا خواستن را یاد بگیرد. رمضان‌های کودکی، بهترین زمان است که شما، پی‌های یک انسان مومن را در کودک‌تان بریزید و آن‌قدر به خدا باور و عادتش دهید که برای همه روزهای سخت زندگی‌اش آماده باشد و بداند پناهگاهی امن و مستحکم دارد به نام خدا که همیشه و بی‌بهانه می‌تواند سراغ او برود، غصه‌هایش را بگوید و شادی‌هایش را از او بخواهد. حتما شنیده‌اید که یکی از راه‌های استجابت، باور به این است که برآورده شدن خواسته ما، تنها در کف قدرت خداوند است؛ رمضان امسال، بهترین فرصت است که این بهترین باور زندگی را به کودک‌تان هدیه کنید.