علت بد غذایی کودک یک ساله، مادران بخوانند!

پرسش: من یه دختر یک سال و چهار ماهه دارم. بجه من تا ۴ ماهگی از نظر وزن و اشتها خوب بود ولی از ۴ ماهگی تا کنون همیشه دارای وزن کم و اشتهای بسیار کم بوده است.

پاسخ: بهتر بود قد و وزن فعلی و هنگام تولدش را ذکر می کردید، به هر حال اگر با منحنی خودش پیش می رود، جای نگرانی ندارد. فقط این را همیشه یادتان باشد که کاری نکنید که کودک تان متوجه حساسیت شما به نخوردن غذایی شود، کودکان خیلی باهوش هستند و با این روش جلب توجه می کنند.

غذا را بیاورید خورد، خورد، اگر نخورد ببرید و ۲ ساعت بعد بیاورید این کار را چند بار بدون هیچ عکس العملی تکرار کنید، اگر نخورد به مدت ۳ تا ۵ روز اصلا این غذا را نیاورید تا یادش برود و دوباره تکرار کنید اگر نخورد رهایش کنید، خوب دوست ندارد و به جایش غذای دیگری آماده کنید.

راهکارهایی برای علاقه مند کردن کودک به غذا

در هنگام غذا دادن به کودک بایستی مواردی را رعایت کرد که کودک با اشتها و علاقه بیشتری غذا بخورد. در ادامه برخی از این موارد آورده شده است:

۱- کودک باید در زمان خوردن غذا در وضعیت راحتی قرار گیرد و غذا نزدیک او باشد تا بتواند به راحتی بدون این که تحت فشار قرار گیرد، غذا بخورد. این کار موجب می شود ریخت و پاش کودک کمتر شود.

۲- بشقاب و لوازم غذا خوردن باید از جنس نشکن باشد. در صورت شکستن ظرف ممکن است کودک احساس ناامیدی کند و یا والدین عصبانی شوند.

۳- قاشق نباید زیاد گود باشد و لیوان نیز باید به اندازه ای باشد که کودک به راحتی آن را بگیرد.

۴- خوردن سوپ برای کودک سخت است ولی اگر کمی قوام ان غلیظ باشد کودک می تواند ان را با قاشق بخورد.

۵- رنگ مواد غذایی می تواند در اشتهای کودک و علاقه ی او به غذا تاثیر بگذارد. خوردن غذاهایی با رنگ های سبز، نارنجی و زرد برای ان ها جالب است. برای این کار می توان از سبزیجات برگ سبز، هویج و... استفاده کرد.

۶- اب میوه ی طبیعی بهتر از نوع صنعتی ان است چرا که به نوع صنعتی ان ماده ی قندی، رنگ و ماده ی معطر اضافه شده است.

۷- دادن وقت کافی در زمان صرف غذا بسیار مهم است و باید از شتاب و عجله درهنگام غذاخوردن پرهیز کرد.

۸- باید بی علاقگی کودک را نسبت به یک ماده ی غذایی پذیرفت و یک ماده ی خوراکی دیگر را جایگزین کرد.

۹- غذا خوردن در یک ساعت معین می تواند سبب تحریک اشتهای کودک شود.

۱۰- خستگی کودک مهم ترین عامل از بین بردن اشتهای اوست. بهتر است بعد از استراحت به کودک غذا داده شود.

۱۱- کودک در یک محیط آرام بهتر غذا می خورد. مشاجره، بلند کردن صدای رادیو و تلویزیون، و همچنین رفت و امد زیاد حواس کودک را پرت می کند و تمایل او به غذا خوردن کم می شود.

۱۲- دادن غذای یکنواخت و تکراری سبب بیزاری کودک می شود. حتی اگر غذایی که مورد علاقه ی کودک است، پشت سرهم و تکراری به کودک داده شود، از خوردن آن امتناع خواهد کرد.

۱۳- هنگامی که رفتار کودک غلط است باید عکس العمل ثابتی نشان داد، مثلاً اگر بشقاب یا قاشق یا غذا را پرت کرد، نباید گاهی اوقات خندید و گاهی تنبیه کرد، بلکه باید رفتاری را در پیش گرفت که کودک احساس کند، کارخوبی انجام نداده است.

۱۴- نخوردن برخی از غذاها ممکن است به علت تقلید کودک از اطرافیانش باشد.

اصول رفتار با کودک یک تا سه سال

1- در صورتی که کودک مایل است با دست غذا بخورد، نباید جلویش را بگیرید. به طور مثال نباید به خیال خود، برای تقویت احساس استقلال، یک قاشق به دست کودک داده و با قاشق دیگر به او غذا بخورانید.

2- استفاده از قاشق برای کودک نوپا ضرورت دارد ولی ممکن است نیاز به کمک داشته باشد.

3- کودک نوپا نیاز به مکان نسبتاً خلوت برای غذا خوردن دارد، چون مدت تمرکز او کوتاه است یعنی صدای بلند رادیو، تلویزیون یا رفت و امد خواهر و برادر یا مشاجره می تواند توجه او را ازخوردن غذا منحرف کند.

4- استراحت قبل از خوردن غذا و قرار دادن زمان ثابت برای صرف غذا اهمیت خاصی دارد.

5- اجرای برنامه ثابت نه غذای یکنواخت، سبب آرامش کودک می شود، یعنی بشقاب و قاشق همیشگی را استفاده کنید یا نحوه ی اماده کردن کودک برای غذا خوردن یکسان باشد.

6- اشتهای کودک مانند خلق و خوی او متغیر است. بهتر است روزی که کودک اشتهای کمتری دارد و غذای کمی می خورد، اصرار نکنید که حتماً غذای بشقابش را تمام کند.

7- قدرت تقلید کودک در این سن زیاد است و رفتارهای اعضای خانواده ( خواهر- برادر یا والدین) را تقلید می کند لذا نباید افراد خانواده رفتار نامناسب در هنگام غذاخوردن داشته باشند.

8- کودک غذای گرم را دوست دارد. البته نباید خیلی داغ و یا سرد باشد.

9- کودک دوست دارد با غذا بازی کرده و ریخت و پاش کند، بنابر این نباید انتظار داشت کودک اداب غذا خوردن را رعایت کند.

10- کودک نوپا فقط 10-5 دقیقه حالت نشستن را تحمل می کند و به طور معمول قبل از اتمام غذا، سفره را ترک کرده و دوباره برمی گردد.

11- رنگ و ظاهر غذا توجه کودک را به خود جلب می کند و در نتیجه به طور طبیعی او غذا را دست کاری خواهد کرد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
بسیاری از مادران برای درمان بی اشتهایی کودکان خود دائم در حال خوراندن شربت ها و داروهایی هستند که توسط اطرافیان و یا پزشکان توصیه می شود. حال آن که ابتدا باید علت بی اشتهایی کودک را والدین بررسی کنند و از روش های غیر دارویی برای رفع این مشکل برآیند.
چرا که در اغلب موارد تنها با تغییر در برخی عادات و رفتارها می توان بی اشتهایی کودکان را درمان کرد. شاید تاثیر داروها در کوتاه مدت موثر باشد و شاهد افزایش وزن کودک خود باشید، اما اگر علت اصلی بی اشتهایی کودکان رفع نشود، به زودی متوجه بی اشتهایی کودک و یا سایر مشکلات کودکان خواهید شد. در ادامه به بررسی علل، نشانه ها و درمان بی اشتهایی کودکان می پردازیم.

امتناع از خوردن غذاهای جدید، نخوردن یک غذا به دلیل رنگ یا شکل زشت و خوردن فقط تعداد محدودی از غذاهایی که دوست دارد، برخی از نشانه هایی است که نشان می دهد کودک شما بد غذا است.

علل بی اشتهایی کودکان چیست؟
بی اشتهایی، مخصوصا در کودکان زیر دو سال، طبیعی است، اما نباید نسبت به آن بی تفاوت بود. قبل از هر واکنشی، والدین باید تغییرات غذایی کودک را بدون هیچ اضطرابی بررسی کرده و بهترین راه را برای برطرف کردن آن ایجاد کنند.
بی اشتهایی یکی از اختلالات خوردن محسوب می شود که در موارد شدید نیاز به درمان خواهد بود. عوامل زیر می تواند بر بی اشتهایی کودک تاثیر بگذارد، پس با توجه به این عوامل می توانید بی اشتهایی کودک خود را درمان کنید.

رفتارهای مادر
رفتار والدین، به ویژه مادران در دوران اولیه شکل گیری عادات تغذیه ای کودکان، می تواند شرایط آن ها را در سال های بعد تغییر دهد.

فراهم کردن همیشگی غذا توسط مادر
نگرانی های والدین باعث می شود برای غذا دادن به کودک خود به دنبال او بدوند، کودک نیز فرار کرده یا دهانش را بسته نگه می دارد.
اما زمانی که گرسنه می ماند، خودش به سمت غذا رفته و هر چند کم، شکم خود را سیر می کند. بنابراین اصرار و سخت گیری والدین، یکی دیگر از علل بی میل شدن کودک به غذاست.

بیماری کودک
اگر کودک، علی رغم عدم اصرار شما، برای مدت طولانی غذا نخورد و به آن بی توجه باشد، احتمالا ناشی از مشکلی پزشکی است.
مشکل در جویدن به دلیل درد دندان یا لثه، مشکل در فروبردن غذا به دلیل درد یا زخم گلو یا زبان نیز از دیگر مشکلات پزشکی بی اشتهایی کودک می باشد. بنابراین به جای باج دادن یا تهدید کودک، او را به نزد پزشک اطفال برده تا بررسی های لازم انجام شود.

بیماری های روحی
کودکان (مخصوصا در سنین بالاتر از ۳ سال) به مشکلات روحی مثل اضطراب، ترس ها و حتی افسردگی مبتلا می شوند. وجود این مسائل تغذیه کودک را تحت تاثیر قرار می دهد.
بنابراین مراجعه به مشاوره کودک هم برای مادر و هم برای کودک ضروری می باشد. برخی دیگر از علل بی اشتهایی کودکان عبارتند از:
_ ویروس ها
_ یبوست
_ عادات غذایی غلط خانواده
_ ساعت بد تغذیه
_ خوردن شیرینی و شکلات در زمان های نامناسب
_ غذا دادن به کودک روبروی تلویزیون یا در حال بازی
_ بد خوابی و نخوابیدن
_ فعالیت شدید و خستگی زیاد
_ تحرک بسیار کم

نشانه های بد غذایی و بی اشتهایی کودک
برخی از نشانه های بی اشتهایی طبیعی هستند. در ادامه به برخی از علائمی که نشان دهنده مشکلات بدغذایی کودک است، اشاره کرده ایم.
1- امتناع از خوردن غذاهای جدید
۲- نخوردن یک غذا به دلیل رنگ یا شکل زشت
3- فقط تعداد محدودی از غذاهایی که دوست دارد می خورد
۴- فقط در یک ظرف و با ابزار مخصوص خودش باید غذا بخورد
5- به مرور زمان، علاقه خود را به غذاهای مورد علاقه از دست می دهد.

راه های درمان بی اشتهایی کودکان
درمان بی اشتهایی و بد غذایی کودکان، در عین سادگی، به زمان و انرژی شما نیاز دارد. نصیحت ها و تهدیدهای شما در گوش کودک فرو نخواهد رفت.
شما باید رفتار خود را طوری مدیریت کرده تا کودکتان، از غذا خوردن به عنوان یک کار سخت و آزار دهنده یاد نکند. به نکات زیر برای از بین بردن بی اشتهایی کودک خود توجه کنید.

تنوع غذایی
کودکان نیاز به هیجان و تجربه های جدید دارند. سعی کنید غذاهای متنوع برای کودک تهیه کنید.
بهتر است کودکتان را از سنین پایین به خوردن غذاهایی با چاشنی های مختلف عادت دهید. به این گونه در سنین بالاتر کمتر با لجبازی های او در غذا نخوردن مواجه می شوید.

غذاهای جذاب
شاید نتوانید تعداد زیادی غذا تدارک ببینید، اما می توانید غذاها را با شکل های متنوع و جذاب و در ظرف های رنگی برای او تهیه کنید.

از شیر گرفتن
در صورتی که کودک هنوز از شیر مادر گرفته نشده است، معمولا رغبت کمتری به غذا نشان می دهد. بنابراین سعی کنید پس از یک سالگی به مرور او را از شیر بگیرید تا او بتواند به غذا خوردن عادت کند.
البته این کار حساسی است و باید از متخصصان و مشاوره کودک راهنمایی بگیرید. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله از شیر گرفتن کودک را بخوانید.

تغذیه همراه با بازی
کودک را در پخت غذا شریک کنید، برای او مکانی فراهم کنید تا راحت بریزد و بپاشد، با او بازی کنید و برای او وقت بگذارید. بازی با موبایل یا تغذیه در مقابل تلویزیون ، به هیچ وجه توصیه نمی شود.

درمان روانشناختی والدین
شاید به آن اهمیت ندهید، اما کودکان معمولا آینه رفتار والدین هستند. بسیار مهم است کودک، والدینی داشته باشد که به سلامت روان و رفتارهای خود اهمیت داده و سعی در درمان مشکلات روانشناختی خود داشته باشند.

شنیدن حرف های کودک
گاهی کودک با غذا نخوردن، می خواهد چیزی به شما بگوید، بنابراین گاهی بی خیال غذا شوید و با او حرف بزنید. دغدغه ها و مشکلاتش را بشنوید و به او کمک کنید تا آنها را برطرف کند.

مراجعه به پزشک متخصص
در صورتی که رفتار صحیح شما نتوانست کودک را مجاب به غذا خوردن کند، مراجعه به پزشکان مربوطه و حتی مصرف دارو ضروری است، اما برای دارو لطفا عجله نکرده و راه های دیگری که مشاور توصیه می کند را امتحان نمایید.

عادات غذایی سالم خانواده
عادت سالم تغذیه ای والدین، اهمیت زیادی در تغذیه کودک دارد. در صورتی که والدین غذاهای سالم و مقوی مثل سبزیجات پخته شده، میوه و حبوبات را در لیست غذای خود جای دهند و از مواد مضر به خصوص فست فود، نوشابه، تنقلات و شیرینی پرهیز کنند، کودک نیز همانگونه رفتار خواهد کرد.