سونوگرافی واژینال چیست؟ هر آنچه باید بدانید!

سونوگرافی واژینال یک روش تصویربرداری است که ممکن است پزشک آن را برای بررسی علت علائم شما، تشخیص یک بیماری، بررسی بارداری یا برنامه‌ریزی برای جراحی تجویز کند. در واقع، سونوگرافی واژینال یکی از رایج‌ترین و مفیدترین ابزارهای تشخیصی است که پزشک برای مراقبت از شما به‌ کار می‌برد.

سونوگرافی واژینال چیست؟

سونوگرافی واژینال نوعی روش تصویربرداری است که به پزشک امکان می‌دهد حفره لگنی و اندام‌های داخل لگن از جمله دهانه رحم، رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها را مشاهده کند. این روش می‌تواند ساختارها یا رشدهای غیرطبیعی در ناحیه لگن را که ممکن است نشان‌دهنده بیماری یا مشکل خاصی باشند، آشکار کند. هم‌چنین، ممکن است برای تأیید یا پایش بارداری از آن استفاده شود.

تفاوت سونوگرافی واژینال با شکمی

سونوگرافی واژینال گاهی به نام «اندوواژینال» نیز شناخته می‌شود، زیرا در این روش دستگاه ثبت تصاویر (مبدل) داخل واژن قرار می‌گیرد. در واقع، این روند با سونوگرافی شکمی سنتی متفاوت است که در آن مبدل روی سطح شکم حرکت داده می‌شود.
علاوه بر این، تصاویر به دست آمده از سونوگرافی واژینال جزئیات بیشتری از اندام‌ها و بافت نرم داخل لگن ارائه می‌دهند. با این حال، اگر انجام این روش امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از سونوگرافی شکمی استفاده کرد. برای مثال، در بارداری‌هایی که جفت در نزدیکی دهانه رحم قرار دارد، استفاده از روش واژینال ممکن است باعث خونریزی غیرضروری شود.

زمان انجام سونوگرافی واژینال

تقریباً محدودیتی برای زمان انجام این نوع سونوگرافی وجود ندارد و پزشک ممکن است این روش را صرف‌نظر از باردار بودن یا در حال قاعدگی بودن فرد تجویز کند.
اما اگر پزشک نوع خاصی از سونوگرافی واژینال به نام «سونو‌هیستروگرام» یا «سونوهیستروگرافی با تزریق سالین» را توصیه کند، برخی محدودیت‌ها وجود دارد. در این روش مقدار کمی مایع داخل رحم تزریق می‌شود تا تصویر واضح‌تری از پوشش داخلی رحم ارائه گردد. اگر باردار هستید یا دچار بیماری التهاب لگنی (PID) باشید، نباید این روش برای شما انجام شود.

دلایل انجام سونوگرافی واژینال

پزشک ممکن است سونوگرافی واژینال را برای تشخیص علت علائمی مانند درد لگن یا خونریزی غیرطبیعی تجویز کند. این روش می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری از یافته‌های غیرطبیعی در معاینه لگنی ارائه دهد که به تشخیص بیماری کمک می‌کند. هم‌چنین ممکن است برای پایش بارداری نیز استفاده شود. موارد قابل شناسایی با سونوگرافی واژینال عبارتند از:

• کیست‌ها
• تومورها
• فیبروم‌ها
• پولیپ‌ها
• نشانه‌های عفونت لگنی
• نشانه‌های سرطان
• نشانه‌های بارداری خارج‌رحمی یا سقط
• علل احتمالی مشکلات باروری

• موقعیت صحیح یا نادرست آی‌یودی (IUD)

در دوران بارداری نیز به ویژه در سه ماهه اول (هفته اول تا دوازدهم)، پزشک ممکن است این روش را برای موارد زیر تجویز کند:

• تأیید بارداری
• تعیین سن بارداری
• پایش ضربان قلب جنین
• شناسایی علائم هشداردهنده سقط یا زایمان زودرس
• شناسایی شرایطی مانند جفت پایین (پلاسنتا پرویا) که بر برنامه‌ریزی بارداری تأثیر می‌گذارد.

این روش هم‌چنین می‌تواند در برنامه‌ریزی برای جراحی کمک‌کننده باشد.

سونوگرافی واژینال چگونه است؟

در سونوگرافی واژینال از امواج صوتی برای ثبت تصویر حفره لگن و اندام‌های داخل آن استفاده می‌شود که به صورت زنده روی صفحه‌ نمایش نشان داده خواهند شد. در واقع، ابزاری شبیه یک میله‌ باریک به نام «مبدل» (Transducer) داخل واژن قرار می‌گیرد. این مبدل امواج صوتی را منتشر می‌کند که پس از برخورد با ساختارهای داخلی لگن، بازتاب می‌یابند.
این امواج بازگشتی به مبدل برمی‌گردند و به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند. این سیگنال‌ها در نهایت تصویر زنده‌ای از اندام‌های لگنی روی مانیتور ایجاد می‌کنند که تکنسین در حین انجام معاینه می‌تواند آن را مشاهده کند.
علاوه بر تصویر زنده، عکس‌هایی نیز از این تصاویر ثبت می‌شود تا پزشک بعداً آن‌ها را بررسی کند. تصویر نهایی حاصل از این فرایند را «سونُوگرام» (Sonogram) می‌نامند.

نحوه آمادگی برای سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژینال معمولاً نیاز به آمادگی خاصی ندارد. روند انجام آن نیز سریع و نسبتاً بدون درد است و به ندرت عوارض جانبی ایجاد می‌کند. به علاوه، معمولاً نیازی نیست برای بعد از انجام آن کسی همراهتان باشد یا شما را به خانه یا محل کار برساند. با این حال، برای آمادگی بهتر می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:

• لباس راحتی بپوشید که به‌راحتی قابل تعویض باشد. احتمالاً باید شلوار و لباس زیر خود را دربیاورید و ممکن است نیاز به پوشیدن گان مخصوص نیز داشته باشید.
• اگر در دوران قاعدگی هستید، تامپون را قبل از انجام سونوگرافی خارج کنید.
• به دستورالعمل‌های پزشک در مورد نوشیدن مایعات و استفاده از سرویس بهداشتی توجه کنید. پر یا خالی بودن مثانه می‌تواند بر ظاهر اندام‌ها در تصویر تأثیر بگذارد و ممکن است لازم باشد با مثانه خالی، پر یا نیمه‌پر در زمان مراجعه حاضر شوید.

سونوگرافی واژینال چگونه انجام می‌شود؟

این سونوگرافی در اتاق مخصوص سونوگرافی در بیمارستان، مرکز رادیولوژی خصوصی یا کلینیک‌های تخصصی زنان و زایمان انجام می‌شود. در برخی موارد، قبل از سونوگرافی واژینال، پزشک ممکن است سونوگرافی شکمی را هم تجویز کند، چرا که انجام هر دو روش، دید جامع‌تری از اندام‌های لگنی به پزشک می‌دهد. مراحل انجام کار عبارتند از:

• ابتدا مانند معاینه لگنی، با زانوهای خم شده و احتمالاً قرار دادن پاها در رکاب مخصوص، روی تخت معاینه دراز می‌کشید.
• پزشک یا تکنسین یک کاور (مانند کاندوم) و ژل روان‌کننده گرم را روی مبدل قرار می‌دهد و آن را به‌آرامی وارد واژن می‌کند.
• پس از ورود، مبدل امواج صوتی ارسال می‌کند و تصاویر زنده‌ای از اندام‌های لگنی روی مانیتور ظاهر می‌شود. تکنسین ممکن است از شما بخواهد بی‌حرکت بمانید یا کمی بدن‌تان را تغییر دهید تا بتواند از زوایای مختلف عکس‌برداری کند.
• اگر سونوگرافی شما از نوع تزریق سالین (سونوهیستروگرام) باشد، ممکن است مراحل اضافی نیز انجام شود.
• پس از ثبت تصاویر کافی، مبدل به‌آرامی خارج می‌شود.

نتایج سونوگرافی واژینال

اگر پزشک خودتان سونوگرافی واژینال را انجام دهد، ممکن است همان روز نتایج را با شما در میان بگذارد. در غیر این صورت، تصاویر به یک پزشک متخصص سونوگرافی (سونولوژیست) ارسال می‌شود تا آن‌ها را تحلیل کند. سونولوژیست پس از بررسی تصاویر، گزارشی تهیه می‌کند و نتایج را به پزشک شما ارائه می‌دهد.
نتایج این سونوگرافی ممکن است اطلاعات کافی برای یک تشخیص قطعی را فراهم کند، اما در مواردی که هنوز ابهام وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی نیز تجویز کند. حتماً از پزشک خود بپرسید که نتایج سونوگرافی چه تأثیری در برنامه درمانی شما خواهد داشت.

سوالات متداول

سونوگرافی واژینال چقدر طول می‌کشد؟

این معاینه معمولاً بین ۱۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

آیا باید برای سونوگرافی واژینال موهای ناحیه تناسلی را اصلاح کرد؟

خیر، وجود موهای ناحیه تناسلی مانعی برای انجام سونوگرافی نیست. نحوه اصلاح یا اصلاح نکردن نیز کاملاً به راحتی شخصی شما بستگی دارد.

آیا سونوگرافی واژینال درد دارد؟

خیر، مبدل طوری طراحی شده که متناسب با شکل واژن بوده و تا حد امکان بدون درد باشد. ژل روان‌کننده هم باعث تسهیل ورود آن می‌شود. با این حال، ممکن است هنگام ورود مبدل کمی احساس فشار یا ناراحتی داشته باشید، مشابه احساسی که هنگام تست پاپ ‌اسمیر و وارد شدن اسپکولوم دارید.

آیا سونوگرافی واژینال خطرناک است؟

خیر، این روش کاملاً ایمن است و فناوری صوتی به ‌کار رفته در این سونوگرافی برای شما یا در صورت بارداری برای جنین خطری ایجاد نمی‌کند. فقط ممکن است کمی احساس فشار یا ناراحتی داشته باشید و ترشح خفیفی از ژل روان‌کننده تجربه کنید که معمولاً طی ۲۴ ساعت از بین می‌رود.

جمع‌بندی

سونوگرافی واژینال یک روش رایج و کاربردی است که می‌تواند به پزشک شما در شناسایی علت علائم ناخوشایندی که تجربه می‌کنید کمک کند. این روش به تلاش یا آمادگی زیادی از سوی شما نیاز ندارد، اما اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد تا شرایطی که ممکن است به درمان نیاز داشته باشند، بهتر شناسایی شوند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.