درد لگن در اواخر بارداری، درمان مناسب

در انتهای بارداری ممکن است با دردی در ناحیه‌ی زیر شکم‌ و بالای ناحیه‌ی تناسلی‌تان مواجه گردید. شما احتمالا به "جدایی سمفیز لگنی" مبتلا شده‌اید؛ این مشکل اگرچه برای فرزندتان خطری در پی ندارد ولی می‌تواند برای شما بسیار دردناک باد. استخوان لگن شما تقریبا دور قسمت پایینی شکم‌تان قرار گرفته است. فاصله بین دو لبه جلوی لگن توسط یک غضروف انعطاف پذیر به نام سمفیز ناحیه تناسلی (PS) پر شده ‌است. این غضروف مانند یک لاستیک کش می‌آید تا بتواند فضای کافی را برای رشد جنین در درون رحم شما فراهم کند. در موارد نادر، غضروف PS آنقدر کش می‌آید که منجر به باز شدن آن از هم می‌گردد. خانم‌هایی که با کشیدگی غضروف PS مواجه می‌شوند معمولا در راه رفتن و بخصوص بالا رفتن از پله‌ها با مشکل مواجه می‌شوند.درد لگن در طول بارداری یکی از علائم شایعی است که معمولاً زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. این ناراحتی اغلب در اواخر بارداری و خصوصاً در طول سه ماهه سوم احساس می‌شود. دلیل رخ دادن درد لگن در بارداری آن است که در این زمان بدن مادر در حال آماده‌سازی خود برای زایمان است. درد و ناراحتی بیش از همه در پهلو احساس می‌شود، جاییکه نوزاد در هنگام حضور در رحم معمولاً در آن قرار دارد.
علت ها
در طول بارداری، بدن مادر هورمون‌هایی را آزاد می‌کند که به بافت‌های همبند اجازه می‌دهند شل و نرم شوند. در نتیجه، مفاصل و رباط‌های موجود در بین استخوان‌های لگن نیز شروع به شل شدن می‌کنند. افزایش انعطاف‌پذیری این استخوان‌ها در این زمان ضروری است، زیرا به نوزاد اجازه می‌دهد که در زمان زایمان در بدن مادر جابجا شود. بخشی از درد و ناراحتی احساس شده توسط مادر ناشی از درد پایین کمر، تغییرات در وضعیت قرارگیری بدن و سنگین‌تر شدن رحم است.افزایش فشار بر عصب سیاتیک هم دلیل دیگر درد لگن در بارداری است. دو عصب سیاتیک موجود در بدن از پایین کمر تا مچ پاها کشیده شده‌اند. وقتی بزرگ شدن رحم باعث فشار بر این عصب‌ها می‌شود، مادر دچار درد، بی‌حسی یا یک احساس سوزش در کفل‌ها، لگن و ران‌ها می‌شود. به این مشکل بیماری سیاتیک گفته می‌شود. با نزدیک شدن موعد زایمان، نوزاد وضعیت قرارگیری خود در رحم را تغییر می‌دهد، که این به احتمال زیاد احساس ناراحتی مادر را کم می‌کند. معمولاً بروز درد سیاتیک در دوران بارداری امری طبیعی است، با این حال باید پزشک از وجود آن آگاه شود، زیرا بیماری سیاتیک دلایل دیگری دارد که شایع نبوده، اما در عین حال جدی هستند.دلیل دیگری که می‌تواند باعث درد لگن در طول سه ماهه دوم بارداری شود درد رباط گرد است. نشانه بارز درد رباط گردد وجود دردهای شدید در شکم، لگن و کشاله ران‌ها است. معمولاً درد لگن در بارداری با تغییر وضعیت یا حرکت کردن سریع تشدید می‌شود.

درمان
استفاده از طب فیزیکی و توان‌بخشی در طول بارداری می‌تواند راهی مؤثر و ایمن برای تسکین درد لگن و ورم پا در بارداری باشد، چرا که70% از زنان در طول بارداری دچار درد کمر و لگن می‌شوند و تنها یک چهارم این زنان از متخصص زایمان خود راهنمایی‌هایی را در این زمینه دریافت می‌کنند؛ البته، عملاً تنها به آن‌ها گفته می‌شود که «این حالت طبیعی است». با این حال، این دردها قابل تسکین هستند.تنظیم مهره‌ای (ردیف کردن مهره‌ها)، خصوصاً برای مفصل ساکروایلیاک (باسن) باعث تسکین درد لگن در بارداری می‌شود. در طول بارداری روش انجام توان‌بخشی و طب فیزیکی طوری مطابق شرایط مادر اصلاح می‌شود که تعادل لگن بهبود یافته و فشار وارده بر ستون مهره‌ها و خصوصاً مفاصل و رباط‌هایی که در آخر دوره بارداری بیشترین بار روی آن‌ها قرار می‌گیرد کم شود.اغلب، انجام تنظیم کایروپراکتیک در طول بارداری و چند ماه بعد از آن آسان‌تر است، زیرا در این دوران هورمون‌های شل کننده‌ای ترشح می‌شود که با تأثیرگذاری بر رباط‌های لگن باعث می‌شوند که در موقع زایمان لگن از هم باز شود. البته، این هورمون‌ها بر تمامی رباط‌های موجود در بدن تأثیر می‌گذارند.همچنین متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی می‌تواند یک برنامه ماساژ دوران بارداری نیز برای مادر فراهم کند. هدف از ماساژ دوران بارداری تسکین دردهای زنان باردار است. ماساژ دوران بارداری علاوه بر شل کردن تمامی عضلات و استرس‌زدایی از مادر، باعث می‌شود که او احساس بهتری داشته باشد و درد لگنش تسکین یابد. یک متخصص آموزش دیده‌ی درمان با ماساژ دوران بارداری، محل دقیق نقاط دردناک بدن مادر باردار را می‌داند و تکنیک‌های خود را مطابق با مدت بارداری او تعدیل می‌کند.متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی از روش‌های فیزیوتراپی نیز برای تسکین درد لگن و دیسک کمر در بارداری استفاده می‌کند. متدهای فیزیوتراپی با هدف تسکین یا کاهش درد، بهبود عملکرد عضلات و بهبود پایداری و وضعیت مفصل لگن مادر انجام می‌شوند. این متدها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- استفاده از درمان دستی، که باعث می‌شود لگن، باسن و ستون فقرات مادر به طور طبیعی حرکت کنند.
- تمرینات ورزشی جهت تقویت عضلات کف لگن، شکم، پشت و باسن.
- تمرینات آبی
- روش‌های غیردارویی تسکین درد لگن در بارداری، مانند TENS (برق درمانی) و اولتراسوند
- و در صورت نیاز، ارائه توصیه‌هایی در مورد استفاده از تجهیزاتی مانند چوب زیر بغل یا کمربندهای بارداری و یا بریس لگن.

توصیه‌هایی به مادران باردار
- تا جایی که درد اجازه می‌دهد فعال باشید، و از فعالیت‌های که دردتان را شدیدتر می‌کنند بپرهیزید.
- هر وقت که توانستید استراحت کنید.
- کفش‌های بدون پاشنه و حمایت کننده ی پا بپوشید.
- در یک وضعیت راحت بخوابید؛ برای مثال، به پهلو و با یک بالش در بین پاها.
- از پله‌ها یکی‌یکی بالا و پایین رفته، و یا عقب عقب یا به حالت نشسته از آن‌ها بالا بروید.
- روی یک پا نایستید.

علت درد لگن در بارداری چیست؟
هورمون‌های آزاد شده در بارداری به بافت‌های همبند مادر اجازه می‌دهد تا شل و نرم شوند. لزوم شل شدن این عضلات و بافت‌ها کمک به انجام فرایند زایمان می‌باشد؛ به گونه‌ای که نوزاد به هنگام زایمان به راحتی می‌تواند در درون بدن مادر جابجا شود. بخشی از درد و ناراحتی احساس شده توسط مادر ناشی از درد پایین کمر، تغییرات در وضعیت قرارگیری بدن و سنگین‌تر شدن رحم است.
یکی دیگر از دلایل درد در استخوان لگن در بارداری، افزایش فشار بر عصب سیاتیک می‌باشد. دو عصب سیاتیک موجود در بدن از پایین کمر تا مچ پاها کشیده شده‌اند. فشار رحم در اثر بزرگ شدن بر روی این اعصاب باعث ایجاد درد و ناراحتی در کفل‌ها، لگن و ران‌ها می‌شود. به این عارضه درد سیاتیک در بارداری گفته می‌شود. با نزدیک شدن به موعد زایمان، با تغییر وضعیت نوزاد در رحم این فشارها بر روی اعصاب کاسته شده و احساس درد در عضلات کاهش می‌یابد. با وجود شایع بودن دردسیاتیک در بارداری بهتر است پزشک شما از وجود این درد مطلع گردد؛ زیرا این درد می‌تواند به علت عارضه‌های جدی دیگری نیز بوجود آید.

درمان درد لگن در بارداری
استراحت، گرما و استفاده از کمربندهای مخصوص بارداری می‌تواند منجر به آسودگی از درد گردد. اگر درد شما بسیار زیاد باشد احتمالا پزشک‌تان شما را به یک متخصص فیزیوتراپی معرفی می‌نماید. استفاده از فیزیوتراپی و طب فیزیکی و توانبخشی راهی موثر و قابل اطمینان برای تسکین و کاهش درد لگن در بارداری می‌باشد.

تنظیم مهره‌ها

تنظیم مهره‌ای (ردیف کردن مهره‌ها)، خصوصاً برای مفصل ساکروایلیاک (باسن) باعث تسکین درد لگن در بارداری می‌شود. در طول بارداری روش انجام توان‌بخشی و طب فیزیکی به شکلی مطابق شرایط مادر اصلاح می‌شود که تعادل لگن بهبود یافته و فشار وارده بر ستون مهره‌ها و خصوصاً مفاصل و رباط‌هایی که در آخر دوره بارداری بیشترین بار روی آن‌ها قرار می‌گیرد کاهش یابد.

اغلب، انجام تنظیم کایروپراکتیک در طول بارداری و چند ماه بعد از آن آسان‌تر است، زیرا در این دوران هورمون‌های شل کننده‌ای ترشح می‌شود که با تأثیرگذاری بر رباط‌های لگن باعث می‌شوند که در موقع زایمان لگن از هم باز شود. البته، این هورمون‌ها بر تمامی رباط‌های موجود در بدن تأثیر می‌گذارند. صبور باشید : این درد تنها چند هفته پس از تولد فرزندتان و همزمان با برگشتن غضروف PS به محل قبلی‌اش برطرف می‌گردد.

چند نکته برای کاهش و جلوگیری از بروز درد لگن در بارداری
- تا جایی که درد به شما اجازه می‌دهد فعال باشید و از انجام حرکات و فعالیت‌هایی که دردتان را شدید می‌کند پرهیز نمائید.
- به هنگام لزوم استراحت کنید.
- از کفش‌های بدون پاشنه استفاده کنید
- به هنگام خواب یک بالش بین پاهای خود قرار دهید.
- به هنگام درد شدید و به موقع بالا رفتن از پله‌ها، یکی یکی از پله‌ها بالا روید و یا اینکه به حالت نشسته و و عقب عقب از آن‌ها بالا روید.