مراقبتهای سه ماه دوم بارداری

گروه ترجمه نی نی بان: در این‌جا به هر چه نیاز است درباره سه ماه دوم بارداری بدانید اشاره می‌کنیم، دوره‌ای که برای بیشتر زنان، بهترین زمان تجربه بارداری‌شان محسوب می‌شود.

این دوره تقریبا از هفته چهاردهم یا همین حدود آغاز می‌شود. خستگی مفرط و حالت تهوع صبحگاهی که ممکن است سه ماه اول بارداری‌تان را تحت تاثیر قرار داده و خراب کرده باشد، به تدریج کاهش می‌یابد. شاید برای نخستین بار طی ماه‌های اخیر، احساس شادی و سرشار بودن از انرژی دارید. خلق و خوی‌تان به تدریج آرام می‌شود و با احساس نخستین حرکات و لگدهای فرزندتان حتی بهتر هم خواهید شد. شما اقیانوس طوفانی بارداری را پشت سر گذاشته و به آب‌های آرام رسیده‌اید. اینک، و در این‌جا هر چه باید درباره محبوب‌ترین دوره بارداری بیشتر زنان بدانید، به صورت خلاصه می‌آوریم، تحولات هفته‌های ۱۴ تا ۲۸.

ذهنیت شما
در سه ماه دوم بارداری، تغییر دائمی سطح هورمون‌ها در بدن‌تان که می‌تواند عامل نوسانات روحی شدید شما طی سه ماه نخست شود، به ثبات می‌رسد و موجب می‌شود رفتار متعادل‌تری بیابید. علاوه بر این، شما آن قدر به لحاظ جسمی بزرگ شده‌اید که باردار به نظر برسید، اما نه آن قدر که در امور روزمره‌تان با مشکل مواجه شوید. لیندا جنکینز، کارشناس مامایی و مربی مسائل زایمان در سن‌فرانسیسکو در این‌باره می‌گوید: «از آن‌جا که احساس بهتری دارید، می‌توانید با روحیه و خلقیات در حال تغییر خود بهتر کنار بیایید و این شرایط را بپذیرید». و اگر تاکنون خبر بارداری‌تان را مخفی نگه داشته‌اید، وقت آن است دیگران را در این هیجان و شادی خود سهیم کنید.
میشل اولسن 33 ساله، مادر نیویورکی که فرزندش را در زمستان سال 2002 به دنیا آورد می‌گوید: «با فرا رسیدن سه ماه دوم بارداری، از خوشحالی داشتم بال در می‌آوردم، چراکه حالت تهوع من دیگر متوقف شد. از این احساس خوبم لذت می‌بردم، از خوردن لذت می‌بردم و از این که باردارم». با توجه به کاهش خطر سقط جنین با رسیدن سه ماه دوم و احساس تحرک بچه در شکم (از حدود هفته هجدهم)، بسیاری از زنان احساس آرامش می‌کنند و از تجربه بارداری‌شان لذت می‌برند. خانم اولسن می‌افزاید: «تا زمانی که بچه‌ام شروع به لگد زدن نکرده بود، واقعا احساس بارداری نداشتم. از آن لحظه بود که جشن و آتش‌بازی واقعی برای من شروع شد».
سه ماه دوم بارداری همچنین زمانی است که بسیاری از زنان متوجه هویت جدیدشان می‌شوند و از آن استقبال می‌کنند. آن دونوولد، دکتر روان‌پزشکی با تخصص جنبه‌های عاطفی دوره بارداری ساکن دالاس تکزاس، در این‌باره می‌گوید: «زنان در این زمان به موضوعات اساسی بسیاری توجه می‌کنند، مانند این که می‌خواهند چگونه مادری باشند، یا خواهان چه نوع زایمانی هستند». در این دوره، زنان عمدتا روابط‌‌شان را با مادر‌شان از سر می‌گیرند و به شکلی جدی درباره نحوه زایمان خود فکر می‌کنند. طی سه ماه دوم بارداری، پزشک‌تان احتمالا می‌خواهد هر ماه شما را معاینه کند؛ یادتان باشد هر پرسشی که به ذهن‌تان می رسد، با او مطرح کنید.

برنامه‌ریزی برای سه ماه دوم
از انرژی، تحرک و خلق و خوی خوب‌تان در این مدت نهایت استفاده را ببرید و خودتان را آماده زایمان و آماده کردن خانه برای ورود فرزندتان کنید. ربکا بورپو، کارشناس مامایی در دالاس تکزاس، چنین برنامه‌ای را برای سه ماه دوم بارداری پیشنهاد می‌کند:

هفته 14: به دنبال ثبت نام برای دوره یوگای ویژه بارداری یا تمرینات بی‌هوازی مناسب این دوره باشید. این تمرینات عضلات شما را برای زایمان تقویت می‌کند و انعطاف پذیری، چالاکی، تعادل جسمی و حالت بدن‌تان را بهبود می‌بخشد.

هفته 16: اگر تا حالا به کارفرمای‌تان خبر بارداری خود را نداده‌اید، او را باخبر کنید. اقدامات لازم را برای مرخصی زایمان و این که چه کسی قرار است در غیاب شما کارهای‌تان را انجام دهد، صورت دهید.

هفته 18 : به بخش زایمان بیمارستانی که می‌خواهید بروید، سر بزنید و با محیط آشنا شوید.

هفته 20: درباره این که چه کسانی می‌خواهند هنگام زایمان و تولد بچه در بیمارستان در کنارتان باشند فکر کنید و موضوع را با آنان در میان بگذارید.

هفته 22: سعی کنید در کلاس‌های آموزش زایمان ثبت نام کنید. کلاسی را انتخاب کنید که در نهایت تا هفته 36 یا 37 تمام شود.

هفته 24: کار خرید لوازم بچه و ملزومات اتاقش (سیسمونی) را انجام دهید (در صورت نقاشی اتاق یا بازسازی مبلمان، محل را ترک کنید؛ بوی تند رنگ و سایر وسایل می‌تواند برای‌تان خطرناک باشد).

هفته 26: به فکر نوشتن برنامه‌ای برای زایمان‌تان باشید. با سایر زنان درباره تجارب‌شان از زایمان و تولد بچه صحبت کنید و گزینه‌های مد نظرتان را با پزشک در میان بگذارید.

رفع ترس‌ها و نگرانی‌های بارداری
هرچند بسیاری از زنان طی سه ماه دوم بارداری‌شان احساس خوشایندی دارند، زنانی نیز هستند که درباره همه چیز و اتفاقاتی که ممکن است در جریان زایمان رخ دهد، درباره سلامت فرزندشان و این که آیا اصلا می‌توانند مادر خوبی برای فرزند خود باشند، نگرانی‌ها و ترس‌هایی عمیق و جدی دارند. زنانی که تن به آزمایشات بارداری می دهند، تا وقتی در جریان نتایج این آزمایش‌ها قرار نگیرند، ممکن است احساس اضطراب و نگرانی شدید داشته باشند. و غیر معمول نیست با هر احساس دردی در پشت، دیدن لکه خون یا انقباضات برکستون هیلز (دردهای کاذب زایمانی که باعث باز شدن سرویکس نمی‌شود و بی خطر است)، وحشت زده شوید. صحبت با پزشک، یا ماما یا مربی بهداشتی مرتبط و حتی سایر مادران طی این دوره می‌تواند به کاهش این موارد اضطراب و نگرانی کمک کند.

آن دونوولد، روان‌پزشک متخصص دوره بارداری در این‌باره می‌گوید: «هر چه بیشتر در می‌یابید اتفاقاتی که برای‌تان رخ می‌دهد، عادی است، بیشتر احساس آرامش خواهید داشت». اما اگر می‌بینید نگرانی‌تان بسیار شدید است، باید به متخصص مراجعه کنید: اضطراب و استرس می‌تواند با وزن اندک نوزاد هنگام تولد و زایمان پیش از موعد ارتباط داشته باشد و ممکن است اثرات منفی دیگری بر سلامت فرزندتان بگذارد. همین وضعیت درباره شرایط محل کارتان نیز صدق می‌کند، از این رو نهایت تلاش تان را به کار بگیرید تا از فشارهای روانی و جسمی هنگام فعالیت های شغلی تان بکاهید.

یادداشت های سه ماه دوم
لو هانسیان، نویسنده در مطلبی درباره سه ماه دوم بارداری اش می نویسد:
هفته ۱۴: حالت تهوع صبحگاهی برطرف شده است. احساس شادی بسیاری دارم. با افزایش پنج پاوند به وزنم، مشغول تقویت عضلات دوسر پاها و دست هایم هستم. دوباره جملات را باآرامش و کامل ادا می کنم. وقت آشتی دوباره با بروکلی تف داده در سیر فرا رسیده است.
هفته 16: امروز باید آزمایش آمنیوسنتز را بدهم. برای اولین بار فرزندم را روی صفحه مانیتور دستگاه می بینم. اشک از صورت سرازیر می شود و در حالی که روی تخت آزمایشگاه دراز کشیده ام وارد گوش هایم می شود. آرام زمزمه می کنم: «سلام، بچه!».
هفته ۱۸: بچه...پسر است! فرزند اولم نیکلاس قرار است برادری داشته باشد. به خانواده و دوستانم اطلاع می دهم.
هفته 20: به نیمه راه بارداری رسیده ام. باید در مراسم عروسی دوستم حاضر شوم. یک لباس مشکی بلند منجوق دوزی شده می پوشم. شبیه یک پری دریایی حامله شده ام! بچه تکان می خورد.
هفته ۲۲: وقت سونوگرافی است. دیوی همسرم و نیکلاس وقتی دکتر صورت، پاها و دست های بچه را روی صفحه مانیتور نشان می دهد او را تماشا می کنند. نیکلاس یک مرتبه فریاد می زند: «هی! داداش کوچولو! یادت باشه من برادر بزرگت هستم». دیوی و من مثل بچه های کوچک از خوشحالی داده می زنیم.
هفته 27: موقع راه رفتن مثل پنگوئن تاتی تاتی می کنم. بچه در شکمم برای خودش جنب و جوشی دارد. عمیقا احساس باردار بودن دارم.

بدن شما
حالا که انرژی و اشتهایتان را دوباره به دست آورده اید، به شکلی جدی روی عادات سالم حتی برای تمام عمرتان متمرکز شوید.

به جای دو نفر بخورید
انتظار می رود طی این سه ماه حدود 12 پاوند (حدود 5.5 کیلوگرم) به وزن تان اضافه شود، گرچه به گفته جوآن استون، متخصص زنان و زایمان در نیویورک، این افزایش به وزن شما پیش از بارداری بستگی دارد. روزانه 300 کالری بیشتری را که لازم دارید با خوردن مواد مغذی مانند انواع میوه، سبزی‌جات، غلات کامل و منابع پروتئین به دست آورید؛ حداقل باید هشت لیوان آب در روز بنوشید؛ روزانه باید دست کم 1000 میلی‌گرم کلسیم مصرف کنید؛ به خوردن ویتامین‌های دوره بارداری ادامه دهید و از مواد بالقوه خطرناک بپرهیزید.

تحرک جسمی را ادامه دهید (یا شروع کنید)
کالج زنان و زایمان آمریکا توصیه می‌کند زنان باردار در بیشتر روزهای این سه ماه دست کم به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت‌های جسمی ملایم انجام دهند. اگر پیش از این تحرکی نداشته‌اید، به آرامی این کار را (البته با تایید پزشک‌تان) و با انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا یا پا زدن روی دوچرخه ثابت آغاز کنید. اگر پیش از این تحرک داشته‌اید و از تناسب برخوردارید، به رویه و تحرک خود ادامه بدهید، اما به صورتی که مشکلی برای‌تان به وجود نیاید و دچار دل‌آشوبه نشوید.

در محل کار آرام باشید
اگر کارتان به گونه‌ای است که در بیشتر مواقع می‌ایستید، تا جایی که می‌توانید موقعیت‌هایی برای نشستن بیابید؛ ایستادن به مدت طولانی ممکن است سبب عوارض و پیامدهایی برای بارداری شود.

رابطه جنسی
شما دوره خستگی مفرط و حالت تهوع سه ماه نخست را پشت سر گذاشته‌اید و هنوز آن قدر اضافه وزن پیدا نکرده‌اید. رابطه با همسرتان طی این مدت ایرادی ندارد.

آزمایش پشت آزمایش
بیشتر غربالگری‌های دوره بارداری طی سه ماه دوم انجام می‌شوند. در این‌جا به شرح متداول‌ترین آزمایش‌های این دوره می‌پردازیم:

آزمایش MMS (غربالگری نشانگر چندگانه)
علت آزمایش: این غربالگری برای یافتن سندروم داون و سایر ناهنجاری‌های کروموزومی و نیز نقایص احتمالی لوله عصبی، مانند اسپینا بیفیدا صورت می‌گیرد.
چه افرادی باید آزمایش دهند: تقریبا تمام زنان باردار
زمان آزمایش: بین هفته‌های 15 تا 18
نحوه آزمایش: از طریق آزمایش خون
خطرات و مشکلات احتمالی: در 5 درصد آزمایش‌شوندگان نتایج مثبت اشتباه مشاهده و گزارش می‌شود.
آن چه باید درباره آزمایش بدانید : این آزمایش تا ۶۶ درصد، فرزند دچار سندروم داون را تشخیص می‌دهد. نتیجه غیر عادی این آزمایش نشان از احتمال بالاتر ابتلا به این اختلال مادرزادی دارد و در پی آن باید آمنیوسنتز صورت گیرد. سطح بالای فیتوپروتئین-آلفا (AFP)، ماده‌ای شیمیایی که در این آزمایش اندازه گرفته می‌شود، نشان از خطر بالای نقایص لوله عصبی، احتمال وزن پایین نوزاد موقع تولد و سایر عوارض دارد و باید پس از آن، سونوگرافی صورت گیرد.

آمنیوسنتز
علت آزمایش: غربالگری سندروم داون، تریزومی ۱۸ و سایر ناهنجاری‌های کروموزومی. این آزمایش همچنین جنسیت جنین را مشخص می‌کند.
چه افرادی باید آزمایش دهند: زنان 35 ساله به بالایی که باردار می‌شوند، زنانی که نتیجه آزمایش MMS آنها مثبت است، یا زنانی که در معرض داشتن فرزندی مبتلا به بیماری ژنتیکی یا ناهنجاری کروموزومی قرار دارند.
زمان آزمایش: هفته‌های ۱۵ تا ۱۸.
نحوه انجام آزمایش: یک سوزن بلند باریک از طریق شکم وارد کیسه‌ای می‌شود که جنین را در بر گرفته است تا از مایع آمنیوتیک نمونه بردارد.
خطرات و مشکلات احتمالی: این آزمایش ممکن است باعث ناراحتی و گرفتگی عضلانی یا بروز لکه شود. از هر ۲۰۰ مورد حدود یک مورد به سقط جنین می‌انجامد.
آن چه باید درباره آزمایش بدانید: آمنیوسنتز از سن 35 سالگی به بعد صورت می‌گیرد، یعنی زمانی که خطر سندروم داون با خطر سقط جنین در نتیجه این آزمایش برابر است. برای به حداقل رساندن خطر، این آزمایش را نزد یک پزشک حاذق انجام دهید.

آزمایش غربالگری گلوکز
علت آزمایش: غربالگری دیابت بارداری که ۵ درصد زنان باردار را درگیر می‌کند. زنانی بالای ۳۰ سال، دارای اضافه وزن، زنانی که پیشتر یک فرزند بزرگ به دنیا آورده‌اند یا سابقه خانوادگی دیابت دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند.
چه کسانی باید آزمایش دهند: تقریبا تمام زنان باردار.
زمان آزمایش: هفته‌های ۲۴ تا ۲۸.
نحوه انجام آزمایش: نمونه‌گیری خون یک ساعت پس از نوشیدن یک محلول قندی.
خطرات و مشکلات احتمالی: هیچ موردی تاکنون گزارش نشده است.
آن چه باید درباره ازمایش بدانید: حدود 15 درصد نتایج آزمایش غیر عادی تلقی می‌شود؛ اگر آزمایش شما مثبت است، در موعد دیگری باید آزمایش مقاومت طولانی‌تر کلوگز را انجام دهید.
به گفته جوآن استون، متخصص زنان و زایمان در نیویورک، در تقریبا ۸۵ درصد زنان دارای قند خون بالا در آزمایش غربالگری در واقع سطح قند خون عادی است.

فرزند شما
طی سه ماه دوم بارداری، فرزندتان حضورش را به اشکال مختلف اعلام می‌کند. بین هفته‌های 16 و 20، بیشتر زنان متوسط تکان‌هایی در شکم خود می‌شوند که ممکن است آن را با نفخ اشتباه بگیرند. بین هفته‌های 20 و 22، شما دچار حالت تهوع، احساس ناخوشی و سایر حرکات می‌شوید و بین هفته‌های 23 و 27 این تکان‌ها به صورت امواجی منظم در می‌آیند. در واقع این حرکات، ناشی از الگوی خواب و بیداری جنین است (اگر تا هفته 22 احساس می‌کنید فرزندتان حرکتی نمی‌کند، با پزشک تماس بگیرید). بین هفته‌های 18 تا 22، پزشک‌تان برای برآورد رشد جنین و مشاهده مشکلات مشهود، سونوگرافی را تجویز می‌کند. خانم استون می‌گوید سه درصد کودکان دارای ناهنجاری‌های عمده‌اند و سونوگرافی می‌تواند تا دو سوم این موارد را تشخیص دهد.