انواع روشهای درمان ناباروری، کدام بهتر است؟

اولین گام برای درمان ناباروری در بسیاری از زوج‌ها، روش درمانی تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI است. این روش نسبت به سایر روش‌های درمانی کمک‌ باروری نظیر لقاح خارج از رحم یا IVF، کمتر تهاجمی است و هزینۀ کمتری نیز دارد. در این روش، اسپرم مرد با ابزارهای خاصی درون رحم زن قرار داده می‌شود.

موارد تجویز درمان به روش IUI

اگر تعداد یا تحرک اسپرم‌های مرد کم باشد، معمولاً روش IUI می‌تواند به بارداری زوج کمک زیادی کند. تحرک کم و ضعیف اسپرم به این معناست که اسپرم قادر به رسیدن به تخمک نیست و با استفاده از روش IUI می‌توان با قرار دادن اسپرم درون رحم شانس باروری را افزایش داد. همچنین ممکن است پزشک در موارد دیگری نیز استفاده از روش IUI را توصیه کند. برخی از موارد نابارروری که ممکن است پزشک درمان به روش IUI را تجویز کند در زیر آمده است: ناباروری با علت نامشخص آزمایش پس از نزدیکی جنسی یا PCT منفی یا ضعیف تشکیل بافت زخم در دهانۀ رحم غیرطبیعی بودن ترشحات دهانۀ رحم درد شدید هنگام برقراری رابطۀ جنسی مشکل در انزال یا کامل شدن نعوظ مرد بیماری‌های آمیزشی نظیر ایدز یا هپاتیت در هر کدام از زوج‌ها حساسیت زن به مایع منی یا اسپرم مرد روش IUI همچنین در مواردی که زن، اسپرم را از یک اهداکننده دریافت می‌کند یا زمانی که مردی اسپرم خود را قبل از درمان سرطان منجمد می‌کند و اکنون قصد بچه‌دار شدن دارد نیز کاربرد دارد.

مراحل انجام IUI

انجام روش IUI نیازمند تخمک‌گذاری، حداقل یک لولۀ رحم باز و نمونۀ مایع منی حاوی اسپرم‌های سالم است. به هر بار انجام عمل IUI، یک سیکل یا دوره می‌گویند که شامل اولین روز عادت ماهانه تا تخمک‌گذاری، تلقیح و سپس انجام تست بارداری در دو هفتۀ بعد می‌شود. مراحل انجام IUI معمولاً به ترتیب زیر است: پیشنهاد ما » بارداری با روش میکرواینجکشن (ICSI)

تولید تخمک:

تخمدان‌ها به چند روش تخمک تولید می‌کنند. ممکن است پزشک شما انجام یک دورۀ بدون محرک تخمک‌گذاری را پیشنهاد کند که در آن از داروهای باروری استفاده نمی‌شود یا ممکن است مصرف داروی باروری در ابتدای دورۀ عادت ماهانه را توصیه کند تا تخمدان‌ها با تحریک شدن توسط دارو، بیش از یک تخمک بالغ تولید کند؛ تخمدان‌های زنان معمولاً در هر ماه، یک تخمک آزاد می‌کند.

تعیین زمان تخمک‌گذاری:

تلقیح اسپرم به درون رحم باید در زمان مشخصی نسبت به زمان تخمک‌گذاری انجام شود. برای این منظور پزشک باید بتواند زمان تخمک‌گذاری را مشخص کند. در برخی موارد ممکن است پزشک برای آزادسازی تخمک در یک زمان مشخص تزریق آمپول hCG را تجویز کند. آزادسازی تخمک، معمولاً ۳۶ ساعت بعد از تزریق این آمپول اتفاق می‌افتد. برخی از پزشکان، ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق hCG، عمل IUI را انجام می‌دهند.

شستشوی اسپرم:

در روز عمل IUI، مرد باید یک نمونه اسپرم بدهد که این نمونه در آزمایشگاه شست‌وشو داده ‌می‌شود. این کار باعث می‌شود که اسپرم‌های مقاوم‌تر در مقدار کمی مایع تجمع کنند.

تلقیح اسپرم:

پزشک شما، اسپرم‌های مقاوم‌تر را از طریق یک لولۀ باریک و بلند یا همان کاتتر، مستقیماً از راه دهانۀ رحم به رحم منتقل می‌کند. این کار معمولاً بدون درد است، اما برخی زنان پس از انجام آن دچار گرفتگی خفیف ماهیچه‌ها می‌شوند. تلقیح اسپرم به داخل رحم فقط چند دقیقه طول می‌کشد.

تست بارداری:

حدود دو هفته بعد از تلقیح اسپرم به داخل رحم، تست بارداری انجام می‌شود. بعد از انجام IUI، زن می‌تواند راحت به منزل برود. بسیاری از پزشکان برای اطمینان از این که در زمان تخمک‌گذاری اسپرم کافی وجود داشته باشد، نزدیکی جنسی بعد از IUI را توصیه می‌کنند.

میزان موفقیت IUI

در زوج‌هایی که مشکل ناباروری از جانب مرد است، باردار شدن به روش IUI آسان‌تر از باردار شدن صرفاً با برقراری رابطۀ جنسی طبق یک برنامۀ زمانی حساب شده است. زوج‌هایی که علت ناباروری آنها نامشخص است، معمولاً با انجام IUIنسبت به مصرف داروهای باروری به تنهایی، نتایج بهتری می‌گیرند. این فرایند باعث می‌شود تا لقاح به صورت طبیعی در بدن اتفاق بیفتد. درصد موفقیت IUI به علت ناباروری زوج و سن آنها ارتباط دارد. تحقیقات نشان داده در زوج‌هایی که علت ناباروری آنها نامشخص است، احتمال موفقیت هر دورۀ طبیعی IUI، حدود ۴ تا ۵ درصد است و در صورت استفاده از داروهای باروری، احتمال باردار شدن به حدود ۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند. با توجه به علت ناباروری، ممکن است قبل از باردار شدن، سه یا چهار دوره IUI برای یک زن انجام شود و پس از آن پزشک ممکن است سایر روش‌های کمک‌ باروری مانند روش IVF را امتحان کند.

معایب روش IUI

مصرف داروهای باروری تحریک‌ کنندۀ تخمدان، احتمال دو یا چندقلوزایی را افزایش می‌دهد و بارداری چند قلو به منزلۀ بارداری پرخطر تلقی می‌شود. اگر از داروهای باروری نظیر کلومیفن‌سیترات برای افزایش تخمک‌گذاری قبل از IUI استفاده شود، شانس بارداری دوقلو حدود ۱۰ درصد و در صورت مصرف گنادوتروپین‌ها این احتمال در حدود ۳۰ درصد است. مصرف گنادوتروپین‌ها احتمال بروز شکل خفیفی از سندرم تحریک بیش از حد تخمدان‌ها ( OHSS) را کمی افزایش می‌دهد. در این سندرم، تخمدان‌ها موقتاً بزرگ می‌شوند و مایع درون آنها به درون شکم نشت می‌کند. این سندرم ممکن است آزاردهنده باشد، اما معمولاً بدون نیاز به درمان به سرعت از بین می‌رود. در موارد بسیار معدودی ممکن است مصرف این داررو باعث بروز شکل شدید این سندرم شود که نیاز به بستری شدن دارد.