علت اسهال کودکان، مشقت‌های والدین
نوزادان کم سن تر معمولاً هر روز دچار اسهال می‌شوند. کودکان بزرگ‌تر ممکن است چند روز یک‌بار دچار اسهال شوند.
اسهال وضعیتی است که روده دائماً مدفوع شل و آبکی تولید می‌کند. نوزادان کم سن تر معمولاً هر روز دچار اسهال می‌شوند. کودکان بزرگ‌تر ممکن است چند روز یک‌بار دچار اسهال شوند. سن کودک می‌تواند عاملی برای شدت اسهال باشد اما الگوهای طبیعی دفع از کودک به کودک دیگر متفاوت است. هنگام ارزیابی کودک مهم است که هماهنگی و تکرار دفع او را قبل و بعد از بیمار شدن مقایسه کنید.
با شناخت، جلوگیری و درمان به موقع اسهال می‌توان از هدر رفتن میزان زیادی آب و مواد معدنی از بدن کودکان جلوگیری کرد.
علل
علل بسیاری می‌تواند باعث ایجاد اسهال کودکان شوند. اسهال کودکان ممکن است از طریق عفونت ویروسی یا باکتری ایجاد شود. اسهال کودکان ممکن است نتیجه وجود انگل، مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک یا مصرف مواد غذایی باشد.
عفونت ویروسی
هرگونه ویروس مانند روتوویروس، آدنوویروس، کالیکوویروس، آستروویروس و آنفلوانزا می‌تواند باعث اسهال، استفراغ، درد شکم، تب، لرز و درد شود.
عفونت باکتریایی
باکتری‌ها مانند سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوک و کمپیلوباکتر نیز ممکن است علت ایجاد اسهال باشند. اگر کودک دارای عفونت باکتریایی است ممکن است اسهال شدید همراه با شکم‌درد، مدفوع خونی و تب داشته باشد. او همچنین ممکن است استفراغ کند.
عفونت گوش
در بعضی موارد، عفونت گوش (که ممکن است ویروسی یا باکتری باشد) می‌تواند عامل ابتلا به اسهال باشد. در صورتی که عفونت گوش دلیل اسهال باشد احتمالاً متوجه می‌شوید که کودک بی‌قرار است و گوش‌هایش را می‌مالد. او همچنین ممکن است استفراغ کرده و اشتهای کمتری داشته باشد و احتمالاً اخیراً سرماخورده است.
انگل
عفونت‌های انگلی می‌توانند باعث اسهال شوند. به‌عنوان مثال، ژیاردیازیس توسط یک انگل میکروسکوپی ایجاد می‌شود که در روده زندگی می‌کند. علائم ممکن است شامل نفخ، اسهال و مدفوع چرب باشد. این نوع عفونت‌ها به‌راحتی گسترش می‌یابند و درمان شامل مصرف داروهای خاص است بنابراین نوزاد باید حتماً توسط پزشک معاینه شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر کودک در طی یا پس از مصرف دوره‌ای آنتی‌بیوتیک‌ها اسهال داشته باشد احتمالاً مشکل به دلیل داروهاست است که باکتری‌های خوب روده را همراه با باکتری‌های بد از بین می‌برد. با پزشک خود درباره گزینه‌ها و راه‌حل‌های پزشکی صحبت کنید اما قبل از اینکه پزشک به نتیجه برسد هیچ داروی تجویزی قبلی را متوقف نکنید.
مصرف آبمیوه زیاد
آبمیوه زیاد (به‌ویژه آبمیوه حاوی سوربیتول و سطوح بالای فروکتوز) یا نوشیدنی‌های شیرین فراوان می‌تواند شکم نوزاد را ناراحت کند و باعث ایجاد اسهال کودکان شود. قطع مصرف آبمیوه احتمالاً مشکل را در یک هفته یا بیشتر حل می‌کند.
آلرژی غذایی
آلرژی غذایی (که در آن سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های غذایی معمولی واکنش می‌دهد) می‌تواند واکنش خفیف یا شدید را بلافاصله یا در عرض چند ساعت ایجاد کند. علائم ممکن است اسهال، نفخ، شکم‌درد و مدفوع خونی باشد. در موارد شدیدتر، آلرژی همچنین می‌تواند باعث ایجاد بثورات، تورم و مشکل تنفسی شود. پروتئین شیر شایع‌ترین مواد آلرژی‌زای غذایی است. دیگر انواع آلرژی‌های غذایی رایج (که بیشتر آن‌ها هنوز در منو کودک قرار ندارند) شامل تخم‌مرغ، بادام‌زمینی، سویا، گندم، آجیل، ماهی و صدف است. اگر فکر می‌کنید کودک ممکن است آلرژی غذایی داشته باشد با پزشک خود صحبت کنید.
عدم تحمل غذایی
برخلاف آلرژی غذایی، عدم تحمل غذایی (گاهی اوقات حساسیت غذایی نامیده می‌شود) یک واکنش غیرطبیعی است که سیستم ایمنی را شامل نمی‌شود. یکی از دلایل حساسیت غذایی عدم تحمل لاکتوز است.
مسمومیت
بلعیدن انواع مواد غیر غذایی مانند دارو، مواد شیمیایی یا گیاهی می‌تواند علت شایع اسهال کودکان باشد.
علائم
علائم و نشانه‌های مرتبط با اسهال کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-مدفوع باریک و آبکی
-درد شکم
-تب
-مدفوع خونی
-نفخ
-حالت تهوع
-نیاز فوری به دفع
تشخیص
کودک سالم بدون کاهش وزن:
-اسهال کودکان نو پا معمولاً در سال دوم زندگی رخ می‌دهد و غذاهای هضم نشده مانند نخودفرنگی و هویج در مدفوع دیده می‌شود. کودک سالم است و به طور طبیعی رشد می‌کند. مشکل احتمالاً در سن ۴ سالگی حل می‌شود.
-نوزادان شیرخوار اغلب مدفوع آبکی با ظاهر غیرطبیعی دارند. این اتفاق طبیعی است و اگر کودک به خوبی رشد می‌کند نیازی به بررسی بیشتر نیست.
کودک ناتوان با کاهش وزن:
-عدم تحمل غذایی: به‌عنوان مثال، عدم تحمل پروتئین شیر گاو
-ناتوانی در هضم مواد مغذی: به‌عنوان مثال، نارسایی لوزالمعده، فیبروز کیستیک
-بیماری روده کوچک: بیماری سلیاک، حساسیت به غذا، مشکل در هنگام هضم یا جذب، سندرم روده کوچک
-بیماری التهابی روده: بیماری کرون، کولیت زخمی
-انگل روده: به‌عنوان مثال ژیاردیا لامبلیا
-عفونت مزمن
-ایدروژنی: رژیم‌های درمانی، داروها (به‌عنوان مثال، مسهل‌های بیش از حد)
درمان اسهال کودکان
به کودک مایعات بسیار زیاد بدهید
مایعات باید بهداشتی، مؤثر، با آماده‌سازی آسان و مفید باشند. نمونه‌هایی از مایعات مناسب مایعات حاوی مواد غذایی، محلول نمک و قند و محلول آب و اُ آر اس است. مقدار مصرف مایع در خانه پس از هر بار اسهال کودکان باید به صورت زیر کنترل شود:
-کودکان زیر 2 سال: 50-100 میلی‌لیتر
-کودکان 2 تا 10 سال: 100-200 میلی‌لیتر
-کودکان 10 سال و بالاتر و بزرگسالان باید تااندازه‌ای که می‌خواهند بنوشند.
به کودک مقدار کافی غذا بدهید
شیر مادر باید بدون وقفه ادامه یابد. برای شیرخواران زیر 6 ماه که به طور معمول شیر خشک یا شیر گاو دریافت می‌کنند (و هنوز غذاهای نرم را مصرف نمی‌کنند) شیر را باید با غلظت نیمه (با رقیق کردن شیر با مقدار مساوی آب خالص) به مدت دو روز داده شود. بعد از دو روز باید شیر خشک یا شیر معمولی داده شود. برای دیگر نوزادان و کودکان شیر گاو معمولی باید در طول بیماری داده شود. در طول درمان اسهال در کودکان، به کودک به اندازه که می‌خواهد غذا بدهید. هر 3 تا 4 ساعت (شش بار در روز) به کودک پیشنهاد کنید اگر می‌خواهد غذا بخورد. بهتر است از وعده‌های کوچک و بیشتر استفاده شود تا وعده‌های بزرگ. بسیاری از کودکان بی‌خوابی دارند در این وضعیت بهتر است با نیشخند به آن‌ها غذا بدهید تا سیر شوند.
داروهای ضد اسهال، ضدعفونی‌کننده‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها
طیف گسترده‌ای از داروها یا ترکیبی از داروها برای درمان اسهال حاد و استفراغ فروخته می‌شوند. داروهای ضد عفونتی عبارت‌اند از، عوامل ضد اضطراب (مثلاً لورامید، دیفنوکسیلات، کدئین، تنتور تریاک)، جاذب‌ها (مثلاً کائولین، اتپالژیت، اسمکتیت)، کشت‌های باکتری زنده به‌عنوان مثال، لاکتوباسیلوس، استرپتوکوک فکسیوم و زغال چوب. ضد عفونی کننده‌ها نیز شامل فنرگان و کلرپرومازین می‌باشند. هیچ‌کدام از این داروها برای اسهال کودکان ثابت نکرده‌اند که مزایای عملی برای کودکان مبتلا به اسهال حاد داشته باشند و برخی ممکن است عوارض جانبی خطرناک در درمان اسهال کودکان داشته باشند. این دارو اسهال کودکان نباید هرگز به کودکان زیر 5 سال داده شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز نباید به طور مرتب استفاده شوند آن‌ها فقط برای کودکان مبتلابه دیازنتری یا بیماری وبا استفاده می‌شوند. علائمی که مادر می‌تواند تشخیص دهد که اسهال کودکان شدیدتر شده است یا اینکه کم‌آبی بدن در حال افزایش است عبارت‌اند از:
-دفع مقدار زیاد مدفوع آبی
- استفراغ مکرر
- افزایش تشنگی
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن به‌طور طبیعی
- تب
- خون در مدفوع
پیشگیری از اسهال کودکان
-رعایت بهداشت مواد غذایی در هنگام ذخیره‌سازی، نگه‌داری و پخت‌وپز
-شستن دست‌ها
-دوری کودکان مبتلابه اسهال، مثلاً از مهدکودک
-واکسیناسیون، روتاریکس به‌صورت خوراکی در ۲ و ۳ ماهگی تجویز می‌شود که در حال حاضر تأثیر قابل‌توجهی داشته است. واکسن سالمونلا تیفی برای مسافرینی که به کشورهایی با آمار بالای این مشکل سفر می‌کنند توصیه می‌شود. واکسن وابریو نیز در دسترس است اما تنها ۵۰٪ افراد ایمن را برای ۳ تا ۶ ماه محافظت می‌کند.
منبع:
دکتر پریسا ایروانی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼