صبحانه نخوردن کودکان، نکاتی که باید بدانید

تغذیه برای کودکان از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است ، چرا که آنها برای داشتن رشد کافی به تغذیه کامل احتیاج دارند ، یکی از مشکلاتی که والدین با کودکشان دارند ، مشکل بد غذایی است و از گونه های بد غذایی می توان به بی اشتهایی اول صبح کودک اشاره داشت.صبحانه خوردن بچه ها برای بیشتر مادران یکی از چالش برانگیزترین موضوعاتی است که در اولین ساعات روز با آن رو به رو می شوند. بسیاری از کودکان عادت به خوردن صبحانه ندارند و تشریح اهمیت خوردن صبحانه در دوران تحصیل نیز تاثیری در باز شدن اشتهای آن ها ندارد. بنابراین قصد داریم به موشکافی این موضوع و دلیل صبحانه نخوردن برخی از کودکان بپردازیم و راهکارهای عملی به والدین ارائه دهیم.

چرا کودکان صبحانه نمیخورند؟

تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا کودکتان صبحانه را راحت نمی‌خورد و در بعضی مواقع به شیطنت می‌پردازد و یا به وسیله شیطنت از خوردن صبحانه صرفنظر می‌کند؟ شاید عده‌ای از شما علت این کار کودکتان را به پای بچگی و یا شیطنت او بگذارید، در صورتی که نخوردن صبحانه توسط کودک ربطی به این مسائل ندارد و مسائل دیگری در این امر دخیل می‌باشند.

با اینکه می‌دانیم صبحانه اهمیت بسیار زیادی در سلامتی کودک دارد، بسیاری از کودکان میلی به خوردن صبحانه از خود نشان نمی‌دهند و به هر طریقی شده خودشان را سرگرم می‌کنند تا صبحانه نخورند. مگر می‌شود معده بچه‌ای که از شب قبل به خواب فرو رفته و تا صبح که از خواب بلند می‌شود، نیاز به غذا نداشته باشد؟

مخصوصا بسیاری از کودکانی که خیلی زودتر از ما می‌خوابند و حداقل تا صبح ۱۰ ساعت چیزی نمی‌خورند و کاملا نیاز به غذا دارند و گرسنه هستند. اگر می‌بینید که فرزندتان میلی به خوردن صبحانه ندارد و اظهار سیری می‌کند، حتما علت این سیر بودن را جویا شوید و سریعا به حل این موضوع بپردازید.

اگر می‌بینید کودک شما از صبحانه‌های سنتی مثل پنیر و کره خوشش نمی‌آید، به او اجبار نکنید و سعی کنید با خامه و شکلات صبحانه از او پذیرایی کنید. حتی می‌توانید خودتان مربای خانگی درست کنید و شیرینی مربا را به صورتی تنظیم کنید که کودک میل به صبحانه پیدا کند. در بسیاری از مواقع صبحانه‌ای مثل مربا را که خود مادر در منزل درست کرده و کودک شاهد درست کردنش بوده را بهتر می‌خورد و میل و رغبت بیشتری نشان می‌دهد.

یک متخصص کودکان با تاکید بر اینکه مصرف صبحانه به کودکان کمک میکند تا فراگیری بهتر، توجه، فعالیت و تحرک بیشتری داشته باشند و این باعث نشاط در کودکان میشود، گفت: ۲۶ درصد کودکان به علت استرس برای رفتن به مدرسه، صبحانه نمی خورند. دکتر اکبر کوشانفر گفت: آزمونهای به عمل آمده از کودکان در سنین مختلف نشان میدهد آن دسته از کودکانی که صبحانه را از رژیم غذایی خود حذف میکنند در انجام تستها خطای بیشتری دارند. همچنین میزان تحری کپذیری، شناخت، قدرت حافظه و یادآوری آنها نیز کاهش می یابد.این متخصص کودکان یادآور شد:

صبحانه گریزی در کودکان بویژه در سنین۴ تا ۸ سال مساله شایعی است که نیازمند بررسی و علت یابی است. به علت اهمیت این موضوع مطالع های روی کودکان این محدوده سنی انجام شده است که هدف آن بررسی و یافتن علل صبحانه گریزی در کودکان و ارائه را هح لهای عملی در جهت جلوگیری از این رفتار بوده است.این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افراد مورد بررسی در این مطالعه را کودکان ۴ تا ۸ سال های خواند که حداقل یک بار به بیمارستان مفید مراجعه کرده بودند. به این ترتیب عادت تغذیه ای در این افراد در مواقع سلامت کامل، در چهار فصل سال و همچنین در فصل شروع مدرسه مورد بررسی قرار گرفت.

وی گفت: نتایج این تحقیق نشان داد در مجموع اطفال بررسی شده ۵۷ درصد صبحانه نمیخورند که از این میان ۵۳ درصد پسر و ۴۷ درصد دختر بودند و بیشتر در دو سن خاص ۵ و ۸ سالگی قرار داشتند.

این متخصص کودکان افزود: در بررسی علل ترک صبحانه نیز این نتایج به دست آمد که ۳۲ درصد از کودکان به علت بازیگوشی، ۲۶ درصد به علت استرس برای رفتن به مدرسه، ۲۳ درصد به علت تنها بودن کودک در هنگام صرف صبحانه و ۱۹ درصد به علل نامعلوم صبحانه نمیخوردند.کوشانفر گفت: با دقت در نتایج حاصل از این پژوهش و نیز گف توگوی حضوری با خانواده های کودکان صبحانه گریز مشخص میشود که صبحانه گریزی قابل پیشگیری است و با تغییر در روش و رفتارها و تغییر در رژیم غذایی تصحیح میشود؛ چنانکه ۳۳ درصد کودکان با تغییر در رژیم به مصرف صبحانه تمایل پیدا کردند. وی خاطر نشان کرد: می توان با گنجاندن مواد غذایی متنوع جذاب و مورد علاقه کودکان در وعده صبحانه آنان را به صرف یک صبحانه کامل و سالم تشویق کرد. کوشانفر با اشاره به کودکان مبتلا به مشکلات روانی و عاطفی، گفت: با مشاوره صحیح روانپزشکی و راه ح لهای کاربردی می توان این مشکل را از بین برد. شاغل بودن مادر و خروج زودهنگام از منزل تا حدودی روی میل به صبحانه در کودکان تاثیر دارد که باید با تغییر برنامه اصلاح شود.

کم‌خوابی یا بدخوابی

متخصصان تغذیه معتقدند که کم‌خوابی یا بدخوابی کودکان یکی از عوامل اصلی بی‌اشتهایی کودکان به صبحانه است.

هنگامی که کودک خواب مناسبی در شب نداشته باشد، صبح با بی‌میلی از خواب بیدار شده و حوصله انجام هیچ فعالیتی ندارد. یک دانش‌آموز در دوران ابتدایی حداقل به ۹ ساعت خواب مفید نیاز دارد.

صبحانه‌های تکراری

تکراری بودن وعده‌های صبحانه دلیل مهم دیگری است که کودکان را نسبت به صبحانه بی‌میل می‌کند.

بهتر است مادر و پدر کودک، با آنچه که از ذائقه کودکشان می‌دانند، صبحانه متنوعی را برای او فراهم کنند.

اصرار به خوردن هر روزه نان و پنیر، کره و مربا و نیمرو باعث بی‌میلی آن‌ها به این وعده غذایی می‌شود.

شما می‌توانید برای تنوع بخشیدن به صبحانه کودکان از غذاهایی مانند فرنی، شیربرنج، کیک‌های میوه‌ای خانگی، انواع میوه‌ها و آب‌میوه‌ها استفاده کنید.

اضطراب

عامل دیگر در بی‌میلی کودکان به صبحانه ترس و اضطراب از دیر رسیدن به مدرسه و یا نگرانی درباره فعالیت‌های روزمره‌شان است.

بهتر است والدین پیش از کودکان از خواب بیدار شوند تا هنگام بیدار شدن کودک، صبحانه کامل و متنوعی آماده باشد. منتظر نگه داشتن فرزندان برای آماده شدن صبحانه با افزایش اضطراب از دیر رسیدن به مدرسه، نرسیدن به سرویس مدرسه و . . . همراه می‌شود.

نکاتی که باید در مورد صبحانه نخوردن کودکان بدانید

صبحانه نخوردن کودکان والدین را همیشه نگران می کند و به عنوان مانعی برای رشد کودکان عمل می کند. برای اینکه کودکتان مشتاق به خوردن صبحانه شود و رشد ان تهدید نشود راه حل هایی وجود دارد که نوصیه متخصصان و روانشناسان کودک می باشند و به سادگی کودک را از بی شاتهایی در وعده ی صبحانه جدا می سازند.

صبحانه یکی از مهم ترین و اصلی ترین وعده ها غذایی است اما متاسفانه ۴۰ درصد از کودکان برای خوردن صبحانه بهانه گیری می کنند و در واقع صبحانه نمی خورند. اگر کودک شما هم به این گروه ملحق شده است باید هوشیار باشید و برای داشتن کودکی سالم برای رفع این مشکل از راه کارهایی که در این بخش می خوانید استفاده کرده و کودک خود را به سمت خوردن صبحانه سوق دهید.

کودکتان را سحر خیز کنید:

اکثر کودکانی که صبحانه نمی خورند کودکانی هستند که دیر تر از حد معمول از خواب بیدار می شوند و یا برای رفتن به مدرسه با عجله آماده می شوند و زمانی رای صبحانه خوردن ندارند و یا اینکه به دلیل خوابیدن بیش از حد اشتهایی به خوردن صبحانه ندارند.

نظر کودکتان را در مورد صبحانه بپرسید:

کودکان مواد غذایی متفاوتی را نسبت به بزرگترها برای صبحانه دوست دارند. از انها در مورد صبحانه ی مورد علاقه شان سوال کنید و نظرات انها را بر سر سفره ی صبحانه راه دهید.

صبحانه را برای آنها مثل یک بازی و تفریح کنید:

نه تنها صبحانه بلکه هر وعده غذایی که خوردن آن با شادی و خنده همراه باشد لذت بیشتری خواهد داشت و کودک بیشتر به خوردن علاقه مند می شود. شما با توجه به سن کودکتان می توانید زمان خوردن صبحانه او را سرگرم و شاد کنید تا با میل بیشتری صبحانه بخورد.

میز صبحانه را متنوع بچینید:

این بدان معنا نیست که هر چیزی که مربوط به صبحانه است همگی را خریداری و بر سر میز صبحانه بچینید بلکه بهتر است در خرید خود متنوع عمل کنید تا اشتهای کودک شما تحریک شودو مطمئنا هیچ کودکی دوست ندارد هر روز صبح نیمرو بخورد و یا همیشه برای صبحانه نان و پنیر داشته باشد.

غذاهای غیر طبیعی را برای آخر بگذارید:

بعضی از والدین از یک سری غذاهای فرآوری شده برای صبحانه کودکشان انتخاب می کنند که امری کاملا اشتباه است و علاوه بر اینکه هیچ تاثیر مثبتی در رشد کودک ندارد بلکه ذائقه ی او را هم به سمت غذاهای آماده سوق می دهد.

نوشیدنی‌های اشتهاآور

پیشنهاد می‌شود وقتی کودک‌تان از خواب برخاست، به او یک لیوان بزرگ آب یا آب‌پرتقال بدهید. به این ترتیب او به اشتها می‌آید. مطمئن باشید پس از چند دقیقه شتابان به سمت میز صبحانه خواهد آمد .

یک نمونه جالب

فراموش نکنید که بهترین راه یادگیری، مثال زدن است. شما نیز همراه کودک‌تان بنشینید و صبحانه کامل بخورید. کودک‌تان از شما الگو می‌گیرد و کارهای شما را تقلید می‌کند. وقتی چند لقمه خوردید، تازه اشتهای‌تان باز می‌شود، به‌خصوص اگر یک همراه داشته باشید .

نان تازه، عالی است!

آمار نشان داده که از هر ۱۰ نفر، ۴ نفر تنها به دلیل نبودن نان تازه سر میز صبحانه، رقبتی به خوردن ندارند. در صورتی که کودک‌تان نسبت به خوردن صبحانه بی‌میل است، نان تازه را امتحان کنید. بوی نان تازه همه را به اشتها می‌آورد. اگر وقت خرید نان تازه را ندارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم مقداری شیر و شکر روی نان مانده بمالید، آن را پنج دقیقه در ماکروفر قرار دهید تا بوی نان تازه را به خود بگیرد .

اصرار نکنید

در صورتی که با وجود انجام تمامی این کارها باز هم کودک شما صبح از خواب برخاست و میلی به خوردن صبحانه نشان نداد، به او فشار نیاورید و اصرار نکنید. یک لیوان آب‌پرتقال یا شیر به او بنوشانید و تا ساعت ناهار در صورت تمایل به او میوه بدهید. مطمئن باشید که فردا صبح بهتر از امروز صبحانه خواهد خورد.

دکتر اکبر کوشانفر در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سلامت خبرگزاری دانشجویان ایران، منطقه دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: آزمون‌های به عمل آمده از کودکان در سنین مختلف نشان می‌دهد آن دسته از کودکانی که صبحانه را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند در انجام تست‌ها خطای بیشتری دارند. همچنین میزان تحریک‌پذیری، شناخت، قدرت حافظه و یادآوری آنها نیز کاهش می‌یابد.

این متخصص کودکان یادآور شد: صبحانه ‌گریزی در کودکان بویژه در سنین ۴ تا ۸ سال مساله شایعی است که نیازمند بررسی و علت‌یابی است. به علت اهمیت این موضوع مطالعه‌ای روی کودکان این محدوده سنی انجام شده است که هدف آن بررسی و یافتن علل صبحانه گریزی در کودکان و ارائه راه‌حل‌های عملی در جهت جلوگیری از این رفتار بوده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افراد مورد بررسی در این مطالعه را کودکان ۴ تا ۸ ساله‌ای خواند که حداقل یک بار به بیمارستان مفید مراجعه کرده بودند. به این ترتیب عادت تغذیه‌ای در این افراد در مواقع سلامت کامل، در چهار فصل سال و همچنین در فصل شروع مدرسه مورد بررسی قرار گرفت.

وی گفت: نتایج این تحقیق نشان داد در مجموع اطفال بررسی شده ۵۷ درصد صبحانه نمی‌خورند که از این میان ۵۳ درصد پسر و ۴۷ درصد دختر بودند و بیشتر در دو سن خاص ۵ و ۸ سالگی قرار داشتند.

این متخصص کودکان افزود: در بررسی علل ترک صبحانه نیز این نتایج به دست آمد که ۳۲ درصد از کودکان به علت بازیگوشی، ۲۶ درصد به علت استرس برای رفتن به مدرسه، ۲۳ درصد به علت تنها بودن کودک در هنگام صرف صبحانه و ۱۹ درصد به علل نامعلوم صبحانه نمی‌خوردند.

کوشانفر گفت: با دقت در نتایج حاصل از این پژوهش و نیز گفت‌وگوی حضوری با خانواده‌های کودکان صبحانه گریز مشخص می‌شود که صبحانه گریزی قابل پیشگیری است و با تغییر در روش و رفتارها و تغییر در رژیم غذایی تصحیح می‌شود؛ چنانکه ۳۳ درصد کودکان با تغییر در رژیم به مصرف صبحانه تمایل پیدا کردند.

وی خاطر نشان کرد: می‌توان با گنجاندن مواد غذایی متنوع جذاب و مورد علاقه کودکان در وعده صبحانه آنان را به صرف یک صبحانه کامل و سالم تشویق کرد.

کوشانفر با اشاره به کودکان مبتلا به مشکلات روانی و عاطفی، گفت: با مشاوره صحیح روانپزشکی و راه حل‌های کاربردی می‌توان این مشکل را از بین برد. شاغل بودن مادر و خروج زودهنگام از منزل تا حدودی روی میل به صبحانه در کودکان تاثیر دارد که باید با تغییر برنامه اصلاح شود.

چند ایده برای صبحانه کودکان بی اشتها

نان روغنی :

یکی از نان های خوشمزه و انرژی زا است. خوردن مقدار کمی از آن، حداقل تا ۴۰ دقیقه، انرژی مورد نیاز بدن را کاملاً تامین می کند.

بنابراین چند تکه نان روغنی به همراه پنیر و گردو، صبحانه ای مقوی و مفید است.

یک لیوان شیر:

( بهتر است گرم باشد، که البته معمولاً بچه ها آن را دوست ندارند!) به همراه دو قاشق عسل یا چند حلقه موز.

سیب و جوانه گندم:

به تنهایی صبحانه کاملی است. برای جلوگیری از ایجاد حالت تهوع، بهتر است چند تکه نان و پنیر و گردو نیز مصرف شود.

یک کاسه عدسی:

( لوبیا توصیه نمی شود) به همراه کمی کره در آن، صبحانه مفیدی است.

سرشیر یا خامه یا عسل:

به همراه کمی چای یا یک لیوان شیر.

نان و پنیر به همراه خیار یا گوجه فرنگی:

و یک استکان چای شیرین، صبحانه ای مفید و انرژی زاست.

تخم مرغ:

منبع کاملی از پروتئین و سایر مواد مورد نیاز بدن است و به هر شکل که مصرف شود( آب پز، نیمرو، پخته) مفید است و تا مدتی طولانی کودکان را سیر نگه میدارد.

حلیم گندم:

که با گندم پوست کنده و گوشت قرمز یا گوشت مرغ تهیه می شود سرشار از انرژیست.

پنکیک خانگی:

به جای خرید محصولات صنعتی که اغلب با مواد نگه‌دارنده همراهند، خودتان دست به کار شوید. هیچ چیز جای یک پنکیک خانگی را نمی‌گیرد. مخلوط آرد، تخم‌مرغ و شیر هنگام سرخ شدن در تابه، بوی خوشایندی دارد که اشتهای هر کسی را باز می‌کند. چه بهتر که روی آن عسل، شیره انگور یا میوه‌های فصل بریزید تا بچه‌ها این صبحانه مقوی را با لذت بیشتری بخورند

سالاد میوه‌های تازه با عسل:

ما پیشنهاد می‌کنیم روی میز صبحانه‌تان همیشه یک بشقاب میوه پوست‌کنده کنار بگذارید. این کار، خوردن میوه را برای بچه‌ها راحت‌تر می‌کند و توجه‌شان جلب خواهد شد. علاوه بر آن، شما با درست کردن یک سالاد میوه می‌توانید مخلوطی از ویتامین‌ها را در یک کاسه جمع کنید و در آخر اینکه شربت پرتقال، آلبالو یا عسل می‌تواند طعم تازه‌ای به سالاد میوه شما اضافه کند.

تاکوی سریع صبحانه:

یک ورقه نازک از نان که کمی هم روی آن پنیر چدار و تخم‌مرغ پاشیده‌اید برای صبحانه کودک مناسب است. به جای تخم‌مرغ ورقه ورقه شده (آب‌پز) می‌توانید از املت نیز استفاده کنید و یا کمی سبزیجات نیز روی نان اضافه کنید.

مینی پیتزای سالم برای صبحانه:

پیتزا فقط برای شام نیست. شما می‌توانید گهگاهی پیتزای دلخواه کودکتان را با ترکیبات کاملا سالم برای صبحانه او تهیه کنید؛ یک پیتزای کوچک که روی خمیر آن مقداری تخم‌مرغ و پنیر و کمی گوجه‌فرنگی قرار داده‌اید و تقریبا همه از خوردن آن لذت می‌برند.

تست وانیلی فرانسوی:

این نان یک گزینه ساده و هیجان‌انگیز برای یک صبحانه خوشمزه و سالم است. کافی است در حین دیگر کارهای‌تان، نان تست را به ۳۰ثانیه در مخلوطی از دو عدد تخم‌مرغ، نصف لیوان شیر، کمی وانیل و شکر نگه دارید. بعد از آن کف یک تابه را چرب کنید و نان‌ها را در آن سرخ کنید تا طلایی شوند.در آخر پودر خوشبوی دارچین و عسل را فراموش نکنید.

سیب پخته با دارچین، خامه و گردو:

کافی است از شب قبل،چند سیب قرمز را پوست کنده و بگذارید خیلی آرام نیم‌پز شوند.قبل از سرو صبحانه، سیب ‌های پخته را در ظرف بریزید و با یک قاشق خامه، دو عدد گردو، عسل و کمی پودر دارچین تزئین کنید. بدون شک طعم و عطر مطبوع این صبحانه از فکرتان بیرون نمی‌رود.

املت تخم‌مرغ:

املت تخم‌مرغ یک غذای مغذی و پرخاصیت برای کودکان و سرشار از پروتئین است. در یک کاسه تخم‌مرغ‌ها را به هر مقدار که دوست دارید بشکنید و بعد ۱ قاشق سوپخوری آب و یک‌دوم قاشق چایخوری نمک به آن اضافه کنید. روغن را داغ کنید. تخم‌مرغ را داخل ماهی‌تابه بریزید و بگذارید بپزند. سپس روی آنها کمی از سبزیجات معطر مورد نظرتان بپاشید (نعنا انتخاب بهتری است.)

کره بادام‌ زمینی:

کره بادام‌ زمینی برای صبحانه یکی از بهترین انتخاب‌ها است. البته به شرط آنکه کودک شما به آن آلرژی نداشته باشد. آن را روی نان و یا پن‌کیک بمالید و روی آن نیز مقداری عسل، موز ورقه شده، میوه‌ها و یا حتی هویج بریزید.

کورن فلکس و برشتوک همراه مغزها:

بچه‌ها عاشق این صبحانه هستند. آماده کردن این صبحانه هیچ زمانی نمی‌برد. فقط به یاد داشته باشید که برای بالا بردن ارزش غذایی این صبحانه می‌توانید کشمش، بادام و میوه‌های خشک‌شده را به آن اضافه کنید. پیشنهاد استفاده از شیرهای طعم‌دار به جای شیرهای ساده هم به نظر هیجان‌انگیز می‌رسد. امتحانش کنید.