ترش کردن معده در بارداری، راه های درمان

بازگشت اسید از معده به مری یا رفلاکس معده، یکی از مشکلات گوارشی است که برخی از خانم‌های باردار، دچار آن می‌شوند. هنگام رفلاکس، اسید و ترشحات معده به سمت مری برمی‌گردد که این حالت برای خانم‌های باردار ناخوشایند است. شاید در ابتدای بارداری، خانم‌ها چنین مشکلی را تجربه نکنند یا به مقدار خفیف این مشکل را داشته باشند ولی به‌مرور و با گذشت ماه‌های اول بارداری، این مساله می‌تواند شدت پیدا کند. آن دسته از خانم‌هایی که در بارداری اول دچار مشکل رفلاکس می‌شوند، در بارداری‌های بعدی، احتمال رفلاکس در آنها بیشتر است.

رابطه بارداری و رفلاکس معده

یکی از دلایلی که می‌تواند در ابتلا به رفلاکس خانم‌های باردار نقش داشته باشد، افزایش هورمون پروژسترون است. علاوه بر این، بزرگ شدن رحم و افزایش فشار در شکم، می‌تواند باعث شل شدن اسفنگتر مری و به طور کلی رفلاکس در خانم‌های باردار شود.

علائم را بشناسید

شایع‌ترین علائمی که در رابطه با رفلاکس وجود دارد، احساس سوزش در سینه، سوزش سردل، سوزش گلو، احساس طعم اسید در دهان، درد معده، تهوع، استفراغ، بلع دردناک، گرفتگی صدا یا احساس سوزش در گلوست. البته هر فرد می‌تواند به یک یا چند علامت دچار شود و برای این‌که پزشک تشخیص بدهد که فرد دچار رفلاکس است، لازم نیست فرد همه علائم را داشته باشد.

به درمان نیاز دارم؟!

شاید این سوال به ذهن خیلی از خانم‌های باردار برسد که به درمان خاصی نیاز دارند. در پاسخ به این سوال باید گفت که این نوع رفلاکس، لزوما به درمان نیاز ندارد. پزشک با معاینه و یک شرح حال خوب از فرد، این مشکل را تشخیص می‌دهد و به بیمار این اطمینان را می‌دهد که جای هیچ نگرانی نیست و این نوع رفلاکس در اثر بارداری ایجاد شده است. خانمی که دچار رفلاکس بارداری می‌شود باید به برخی از توصیه‌ها عمل کند. برای مثال، بعد از مصرف غذا دراز نکشد و زمان شام خوردن را به سه ساعت قبل از خواب موکول کند.

از مصرف غذاهایی که می‌تواند رفلاکس را تشدید کند باید خودداری کرد. قهوه، سس گوجه‌فرنگی، رب، غذاهای تند، نوشیدنی‌های گازدار مثل نوشابه، چای، آب مرکبات، شکلات و غذاهای سرخ‌کردنی می‌تواند باعث تشدید مشکل فرد شود. این دسته از افراد باید از پوشیدن لباس‌های تنگ بپرهیزند.

همچنین سر تخت یا رختخواب خود را 15 تا 20 سانتی‌متر بالا بیاورند یا از تشک‌هایی که حالت شیب‌دار دارد و باعث می‌شود فرد از کمر به نسبت پاها بالاتر قرار بگیرد، استفاده کنند. خانم‌های باردار همچنین باید از خم شدن بیش از اندازه و ورزش‌هایی که به شکم فشار زیاد وارد می‌کند، بپرهیزند.

خوردن غذا با حجم کم و در وعده‌های بیشتر، به خانم‌های باردار مبتلا به رفلاکس توصیه می‌شود. با توجه به این‌که چاقی یکی از عواملی است که در ایجاد رفلاکس نقش دارد، خانم‌های باردار باید حتما زیر نظر پزشک ورزش کنند و پیاده‌روی داشته باشند تا در اثر چاقی رفلاکس در آنها تشدید نشود.

خوراکی هایی که اسید کمی دارند!

موز

توصیه کلی که هنگام بروز مشکل رفلاکس معده می‌شود خوردن غذاهایی با میزان اسید پایین است. غذاهایی که اسیدشان کمتر است به اندازه غذاهای اسیدی باعث تحریک تولید اسید معده نمی‌شوند.

مقدار محتوای اسید یک غذا روی برچسب آن نوشته نشده است، بنابراین پیدا کردن غذاهایی که اسید کمی در خود دارند ممکن است به کمی تحقیق نیاز داشته باشد.

میوه‌ها معمولا غذاهایی اسیدی به حساب می‌آیند، اما برخی میوه‌ها مانند موز این چنین نیستند.

اگر دچار رفلاکس اسید شده‌اید به صورت کلی توصیه می‌شود از خوردن مرکبات و گوجه فرنگی پرهیز کنید، چون اسید زیادی در خود دارند.

موز‌ها را معمولا میوه‌هایی با مقدار اسید کم می‌دانند بنابراین خوردن این میوه برای افرادی که مشکل رفلاکس معده دارند توصیه می‌شود.

موز برای مسیر گوارشی غذایی ساده به حساب می‌آید، چون بافتش طوری است که در معده به سادگی تجزیه می‌شود.

سیب، گلابی، ملون و توت

سیب، گلابی، ملون و توت میوه هایی هستند که اسیدشان کم است. از این رو این میوه‌ها می‌توانند قسمتی از غذاهای یک برنامه غذایی ضد رفلاکس معده را تشکیل دهند. به کار گرفتن این غذا در برنامه غذایی می‌تواند مزایای دیگری، چون آنتی اکسیدان ها، ویتامین‌ها و فیبر نیز داشته باشد.

غلات کامل

غذاهایی که چربی بالایی دارند می‌توانند رفلاکس اسید معده را تحریک کنند از این رو خوردن غذاهای کم چرب برای افرادی که حساس هستند توصیه می‌شود. اضافه کردن غلات کاملی که به صورت طبیعی چربی کمی دارند مانند بلغور جو دو سر، برنج قهوه‌ای و نان‌های سبوس دار همگی می‌توانند عضوی از یک برنامه غذایی ضد رفلاکس اسید معده باشند.

غلات کامل به صورت طبیعی سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. از غلات فرآوری شده و بسته بندی شده استفاده نکنید، چون سرشار از چربی هستند و فیبرشان نیز کم است.

زنجبیل

سال‌ها از زنجبیل برای درمان انواع مشکلات دستگاه گوارش استفاده می‌شده است از جمله حالت تهوع و درد معده، همچنین زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد.

در تحقیقی که روی موش‌ها انجام گرفت مصرف زنجبیل نشان داد می‌تواند به کاهش زخم معده کمک کند. زخم معده زمانی که اسید باعث التهاب معده می‌شود می‌تواند بسیار دردناک باشد.‌

می‌تواند از راه‌های مختلفی به برنامه غذایی خود زنجبیل اضافه کنید. می‌توانید قطعات زنجبیل را به سبزیجات پخته و سس‌ها اضافه کنید، چای زنجبیل درست کنید و یا زنجبیل تازه یا خشک شده را به ماست اضافه کنید.

پروتئین

وقتی می‌خواهید از پروتئین به عنوان یکی از بخش‌های برنامه مقابله با رفلاکس معده استفاده کنید بهتر است از انواع کم چرب آن استفاده کنید. از روش‌های پخت پر چرب مانند سرخ کردن پرهیز کنید.

پروتئین‌های کم چرب مانند سینه مرغ و بوقلمون و غذاهای دریایی توصیه می‌شود. سفیده تخم مرغ نیز پروتئین بدون چربی است. زرده تخم مرغ نیز مواد مغذی فراوانی دارد، اما ممکن است در برخی افراد حساس موجب رفلاکس اسید معده شود.

سبزیجات

به صورت کلی اگر دچار رفلاکس اسید شده اید خوردن سبزیجات توصیه می‌شود. سبزیجات چربی کمی دارند و سرشار از فیبر، آنتی اکسیدان، ویتامین و مواد معدنی هستند.

از روش‌های پخت پر چرب مانند سرخ کردن پرهیز کنید و از سس زیاد هم استفاده نکنید. خوردن سبزیجات دارای برگ سبز مانند بروکلی، پیازچه، مارچوبه توصیه می‌شود، چون مقدار اسید بسیار کمی دارند.

اضافه کردن ریحان تازه به برنامه غذایی نیز می‌تواند برای بهبود رفلاکس اسید معده مفید باشد.

غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که باید از آن‌ها پرهیز کنید!

حتی استفاده از غذاهایی که گفته شد نیز نمی‌تواند تضمین کند که دچار رفلاکس معده نمی‌شوید. اما می‌توانند تا حدود زیادی احتمال دچار شدن به چنین مشکلی را کاهش دهند.

برخی غذا‌ها نیز هستند که می‌توانند باعث تحریک رفلاکس معده شوند؛ بنابراین اگر خوردن غذاهایی که به کاهش خطر رفلاکس معده کمک می‌کنند به تنهایی کارساز نبود می‌توانید پرهیز از برخی غذا‌ها را نیز به برنامه خود اضافه کنید.

- کافئین موجود در قهوه، چای، نوشیدنی‌های انرژی زا و شکلات

- مرکبات و آب مرکبات

- غذاهای تند

- لبنیات کامل

- غذاهای سرخ کرده

- غذا‌ها یا آدامس هایی که طعم نعنا دارند

- نیکوتین

دیگر توصیه‌های کلی که برای پیشگیری از رفلاکس معده می‌شود عبارتند از: دراز نکشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا، آدامس نجویدن و نخوردن مقدار زیادی غذا در یک وعده.

مصرف دارو در بارداری

از آنجا که بارداری دوران حساسی محسوب می‌شود، خانم‌های باردار مصرف هر نوع دارو را باید تحت نظر پزشک مصرف کنند ولی به‌طور کلی، داروهای کنترل‌کننده رفلاکس می‌تواند از گروه آنتی‌اسیدها، داروهای محافظت‌کننده سطح مخاط، مهارکننده‌های هیستامین یا مهارکننده پمپ اسید باشد. خانم‌های باردار قبل از هر چیز باید از آنتی‌اسیدها کمک بگیرند که برخی از این آنتی‌اسیدها در قالب شربت معده است و برای بارداری ضرری ندارند. البته باید توجه داشت که مصرف شربت‌های معده‌ای که در آنها بی‌کربنات سدیم یا سایمتیکون وجود دارد، ممنوع است به همین دلیل توصیه می‌شود که برای تهیه این شربت‌ها هم از پزشک مشاوره گرفته شود تا شربت مناسب برای فرد تجویز شود. علاوه بر این، در صورتی که مصرف داروها عوارض خاصی را برای فرد ایجاد کند، باید این مساله را با پزشک خود در میان بگذارد تا در صورت لزوم، نوع دارو را تغییر بدهد.

یک نکته بسیار مهم!

از آنجا که دردهای گوارشی بویژه در ناحیه معده، شباهت بسیار زیادی با سایر دردها دارد، خانم‌های باردار باید در شرایطی که درد آنها شدید بود و با داروهای معمول که پزشک تجویز کرده از بین نرفت، حتما برای بررسی به پزشک مراجعه کنند و از انجام هر نوع خوددرمانی بپرهیزند. علاوه بر این، سوزش معده شدید همراه با سردرد، تهوع و استفراغ نیز نیاز به بررسی دارد. مشکل در بلع و احساس گیر‌کردن چیزی در گلو، کاهش وزن، خون روشن در استفراغ یا محتویات قهوه‌ای در استفراغ و مدفوع قیری‌رنگ ، مواردی است که نیاز به بررسی دارد.