علائم سرطان پستانها، اینجا دیگه ته خطه؟
سرطان پستان متاستاتیک زمانی مطرح است که سرطان از پستان به قسمت دیگری از بدن گسترش می‌یابد.
سرطان پستان متاستاتیک زمانی مطرح است که سرطان از پستان به قسمت دیگری از بدن گسترش می‌یابد. علایم و درمان این مرحله از سرطان پستان در مقایسه با مراحل اولیه بیماری متفاوت است.
پزشکان به سرطان پستان متاستاتیک به عنوان سرطان پستان پیشرفته یا مرحله ۴ سرطان پستان ارجاع می‌دهند.
بسیاری از بیماران ماهها یا سالها پس از مواجه شدن با تشخیص ابتلاء به سرطان پستان متاستاتیک زنده میمانند. درمان میتواند به طولانیتر شدن زندگی بیماران کمک کرده و سرعت پیشرفت سرطان را کُند کند.
وقتی بیمار مبتلاء به سرطان پستان به انتهای زندگی خود نزدیک می‌شود رویکرد درمانی در مورد وی تغییر کرده و به مراقبت تسکینی [یا طب تسکینی] تبدیل می‌شود.
هدف از مراقبت تسکینی بهبود کیفیت زندگی بیمار است. مراقبت تسکینی به بیمار کمک می‌کند تا با علایم انتهای زندگی مقابله و مدارا کند و بر آرامش فیزیکی، عاطفی و روحی و بسامانی فرد و عزیزان وی متمرکز می‌شود.
علایم سرطان پستان متاستاتیک
علایم سرطان پستان متفاوت از علایم این سرطان در مراحل اولیه آن است. علت آن است که سرطان به دیگر دستگاه‌های بدن گسترش یافته و در حال صدمه زدن به دیگر سیستمهای بدن و نیز خود پستان آسیب دیده است.
اغلب اوقات سرطان پستان به استخوان‌ها، ریه‌ها، مغز یا کبد آسیب میرساند.
داشتن یکی از علایم زیر یا تعداد بیشتری از آنها به این معنی نیست که بیمار دچار سرطان پستان متاستاتیک شده است. به هر جهت، هر کسی که دچار علایم مورد اشاره شده باشد باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کند.
علایم متاستاز به استخوان
سرطان پستان بیشترین شیوع را در مورد گسترش سرطان به استخوان‌ها دارد. علایم متاستاز سرطان به استخوان عبارتند از:
- درد در استخوان‌ها یا مفاصل، که حالت مداوم داشته یا بر اثر فعالیت جسمانی تشدید می‌شود
- درد پشت یا درد گردن
- افزایش خطر شکستگی استخوان
- ضعف یا بیحسی در برخی قسمتهای بدن
- دشواری در ادرار کردن
- یبوست
- تهوع
- فقدان اشتها
- تشنگی زیاد
علایم متاستاز به ریه
اگر سرطان پستان به ریه‌ها گسترش یابد، فرد ممکن است با موارد زیر مواجه گردد:
- سرفه خشک که برطرف نمیشود
- مشکلات تنفسی یا تنگی نفس
- خس خس سینه
- بالا آوردن خون و مخاط
- احساس درد در قفسه سینه یا ناحیه ریه
علایم متاستاز به مغز
سرطان پستان در صورت گسترش یافتن به مغز میتواند باعث ایجاد علایم زیر شود:
- سردرد
- تغییرات بینایی
- مشکلات شنوایی
- مشکلات حفظ تعادل یا سرگیجه
- دشواری در حرکت دادن بخش‌هایی از بدن
- تغییرات خلق و خو یا شخصیت
- مشکلات حافظه
- گیجی
- تشنج
- استروک
علایم متاستاز به کبد
وقتی سرطان پستان به کبد گسترش پیدا کند میتواند سبب ایجاد علایم زیر شود:
- یرقان
- ورم شکم به علت انباشت مایع
- درد در اطراف کبد یا ناحیه بلای سمت راست شکم
- راش یا خارش
علایم انتهای زندگی
وقتی سرطان پستان دیگر به درمان جواب ندهد، خود بیمار و تیم درمانی وی ممکن است تصمیم بگیرند که بر مراقبت مربوط به دوره انتهایی زندگی چرخش کنند. در طول این دوره زمانی، بیمار در عین مواجهه یا علایم سرطان پستان با علایم مربوط به پایان حیات شامل موارد زیر مواجه خواهد بود:
- درد. سرطان در سیر پیشرفت خود درد قابل توجهی ایجاد می‌کند.
- خستگی مفرط. از آنجا که بدن مقابله با گسترش سرطان را ادامه می‌دهند، احساس خستگی شدید در بیماران عمومیت دارد. بیمار در آستانه مرگ ممکن است زمان زیادی را در طول شبانه روز در خواب بگذراند.
- مشکلات تنفسی. تنفس ممکن است به چند دلیل با مشکلاتی مواجه شود. برخی از اوقات مخاط جمع شده در ریه‌ها یا گلو راههای هوایی را بخشاً مسدود می‌کند. این وضعیت میتواند به تنفس آسیب برساند و باعث ایجاد مشکلات بلع شود. انباشت مایع در شکم یا آسیت، میتواند به ریه‌ها فشار بیاورد و اتساع ریه را با دشواری بیشتری مواجه کند. آسیت در میان بیماران دچار سرطان پستان که بیماری به کبد گسترش یافته است عمومیت دارد.
- فقدان اشتها. این موضوع طبیعی است که مردم در دوره پایان زندگی خود اشتهای کمتری به غذا نشان دهند. خشکی دهان و گلو، تغییرات طعم و بو، و کاهش میزان نیاز به کالری میتواند خوردن را برای بیمار دشوار کند. همچنین تهوع و یبوست هم باعث از بین رفتن اشتها میشوند.
- کاهش وزن. مردم دچار سرطان پستان به چند دلیل با کاهش وزن مواجه میشوند. از آنجا که اشتهای بیمار کاهش می‌یابد مقدار کالری دریافتی وی افت می‌کند. به علاوه، سلولهای سرطانی مقدار از کالری خورده شده توسط بیمار را مصرف میکنند.
- گیجی. گیجی و مشکلات حافظه در مرحله پایانی سرطان عمومیت دارد. این علایم ممکن است حالت تناوبی داشته و مداوم نباشند.
- مشکلات گوارشی. سرطان متاستاتیک میتواند عمل گوارش را متوقف یا مختل کند، که این به تهوع، استفراغ، یبوست و دیگر مشکلات گوارشی منجر می‌شود.
- تغییرات عاطفی. مقابله با وضعیت انتهای زندگی میتواند باعث ایجاد افسردگی، اضطراب، نوسانات خلقی، استرس، و طیفی از عواطف مختلف شود.
تمامی علایم مزبور برای موارد پیشرفته سرطان نرمال محسوب میشوند. درمان مرتبط به انتهای زندگی بیمار بر ایجاد تخفیف در این علایم و بهبود کیفیت زندگی متمرکز می‌شود.
مراقبت در انتهای زندگی
کنار آمدن با علایم دوره انتهایی زندگی ممکن است برای فرد مبتلاء به سرطان پستان دشوار باشد اما مراقبت تسکینی میتواند کمک کند.
برخی از مردم گرفتن مراقبت تسکینی در محیط خانه را از طریق پرستاران یا دیگر متخصصان مراقبتهای پزشکی انتخاب میکنند. بیماران دیگر ممکن است به این انتخاب برسند که از مراقبت مزبور در یک کلینیک استفاده کنند که در آنجا متخصصان درمان و مراقبت تسکینی دوره پایان زندگی حضور دارند.
بیمار دچار سرطان پستان ممکن است بخواهد با دوستان، اعضاء خانواده و تیم مراقبت پزشکی در مورد ترجیحات شخصی خود صحبت کند.
بحث در مورد مقیاس‌های آرامش، که در آن فرد مایل است از مراقبت، نیازهای مذهبی یا روحی و ترجیحات مربوط به مراسم تشییع خود برخوردار شود ممکن است در آغاز دشوار باشد.
به هر جهت بحث پیشاپیش در مورد جزئیات میتواند اطمینان لازم را در مورد آرامشبخشتر شدن ماه‌های آخر عمر بیمار، و برآورده شدن نیازهای بیمار تا حد امکان از سوی مراقبان پزشکی را ایجاد کند.
درمان علایم جسمانی
چندین دارو قادرند تا به تخفیف درد کمک کنند. "انجمن آمریکایی سرطان" (ACS) اصرار دارد که بیمار ناچار نیست که ماه‌های پایانی زندگی خود را با درد پشت سر بگذارد.
داروهای مخدری در بسیاری از بیماران درد را تسکین می‌دهند، اما این داروها میتوانند عوارض جانبی مثل خستگی مفرط و یبوست به دنبال داشته باشند. بیمار میتواند مخدرها را در کنار دیگر مسکنهای درد مثل استامینوفن و ایبوپروفن مصرف کند.
داروهای دیگری مثل داروهای ضد افسردگی، و داروهای ضد تشنج نیز میتوانند در درمان برخی انواع درد مفید باشند.
پزشکان در عین حال ممکن است داروهایی را برای رفع تهوع و استفراغ تجویز کنند. بعضی از داروهای ضد تهوع میتوانند در فرد حالت خوابآلودگی ایجاد نمایند. به هر جهت، این داروها به مردم در خوردن و نوشیدن بیشتر کمک میکنند یا به سادگی باعث میشوند تا عملکرد بیمار و فعل و انفعال وی با دیگر مردم بهبود یابد.
مراقبت عاطفی و روحی
مراقبت مربوط به دوره پایان زندکی در عین حال شامل درمان عاطفی، روانی و روحی است. تیم مراقبت پزشکی بیمار میتواند مددکاران اجتماعی، مشاوران، متخصصان سلامت روانی و مشاوران مذهبی یا روحی را به مجموعه خود اضافه کند.
بر مبنای اعلام "انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا"، تا 40 درصد بیماران سرطانی با پریشانحالی روانی شدید مواجه میشوند. این پریشانحالی شامل اضطراب، افسردگی، حملات پانیک، و اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) است.
دارودرمانی، درمان، تشریفات مذهبی یا آیینی، و گروههای حمایتی میتوانند به بیمار در مقابله با مشکلات سلامت روانی و استرس موجود در این دوره دشوار کمک کنند.
مراقبان بیمار نیز به کمک در مورد استرس، اضطراب و افسردگی نیاز دارند. تیم مراقبت تسکینی در این مورد نیز میتواند کمک کننده باشد.
نقش مراقبان بیمار
مراقبان بیمار نیز نقشی حیاتی در کمک به بیمار دچار سرطان در ایجاد آرامش در حد امکان دارند. برای کمک در این مورد مراقبان میتوانند:
- کمک به بیمار در خروج از بستر. باید در صورتی که برای بیمار امکانش باشد به وی کمک کرد تا هر ۱ تا ۲ ساعت از بستر برخیزد. اگر بیمار قادر به این کار نباشد باید به وی کمک کرد که در بستر پهلو به پهلو شود تا از زخم بستر اجتناب گردد.
- ایجاد محیط آرام‌بخش. دمای اتاق بیمار باید معتدل باشد. اگر بیمار دچار احساس سرما شده است باید رویش را با پتوی اضافی پوشاند. در این مورد باید از استفاده از پدهای گرماساز و پتوهای الکتریکی خودداری شود، چرا که میتوانند باعث ایجاد سوختگی شود. همچنین باید از وجود تهویه مناسب در اتاق اطمینان حاصل شود، که این کار از طریق باز کردن پنجرهها یا استفاده از پنکه امکان پذیر است، و این کار باید به شکلی انجام شود که بیمار برای تنفس احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
- درک الگوهای غذا خوردن بیمار. هرگز نباید در این مرحله بیماران را برای غذا خوردن تحت فشار قرار داد مگر اینکه توصیه پزشک غیر این بوده باشد. مراقبان بیمار ممکن است در صورت امتناع بیمار از غذا خوردن دچار تشویش یا نگرانی شوند. به هر جهت، آنان باید درک کنند که ممکن است برای افراد بسیار مریض یا خالی از انرژی یا فاقد اشتها غذا خوردن مشکل یا حتی ناممکن باشد. برای مرطوب نگه داشتن دهان بیمار میتوان از تراشه‌های ریز یخ استفاده کرد.
- کمک به بیمار برای ذخیره کردن انرژی. صرفاً باید کسانی به دیدار بیمار بروند که خود وی مایل به ملاقات با آنها است. اگر بیمار بیش از حد خسته باشد باید تعداد ملاقاتیها محدود شود یا از آنها خواسته شود که برای اجتناب از خروج غیر ضروری بیمار از بستر خود به داخل اتاق بیمار بیایند.
- پایش میزان درد بیمار. باید نشانههای درد یا ناراحتی را جستجو کرد. مویه کردن، نالیدن یا بیقرار به نظر رسیدن را میتوان نشانههایی از وجود درد در بیمار تلقی کرد. در این مورد مراقبان بیمار باید با متخصصان مراقبت پزشکی مشورت کنند تا اطمینان حاصل شود که در صورت ناتوانی بیمار از بیان نیاز خود از متناسب بودن داروهای کنترل درد اطمینان حاصل گردد.
- تغییر حالت قرارگیری بیمار. باید به بیمار کمک شود تا حالت قرارگیری بدن وی تغییر کند و برای مثال از پشتی برای ایجاد تکیهگاه استفاده شود که باعث میگردد تا تنفس و فعل و انفعال با دیگران برای بیمار آسانتر گردد.
- خود را به جای بیمار در نظر گرفتن. در صورتی که بیمار قادر به یادآوری چیزها نبوده یا دچار تفاوت رفتاری باشد باید این موضوع درک شود. در صورت نیاز این مسائل باید به ملاقاتیان توضیح داده شود به طوری که آنان پیش از ملاقات با بیمار از تغییرات ایجاد شده در وی باخبر باشند.
- زدن حرف‌های آرامشبخش. این را باید به خاطر سپرد که بیمار حرف‌های مردم دور و بر خود را میشنود، حتی اگر چنین به نظر برسد که در خواب است یا قادر به حرف زدن نباشد. این فرصتی است تا برای وی از خاطرات خوشایند یا کلمات آرام‌بخش گفته شود. باید از بر زبان آوردن مسائلی که باعث ایجاد استرس غیر ضروری در بیمار پا به مرگ می‌شود خودداری کرد.
میزان بقاء
بر مبنای اعلام "انجمن آمریکایی انکولوژی بالینی" در سال 2018، پزشکان 268.670 نفر را در ایالات متحد آمریکا مبتلاء به سرطان پستان مهاجم تشخیص دادهاند.
ACS عنوان می‌کند که نرخ بقاء تا 5 سال برای مردم دچار سرطان پستان متاستاتیک در حدود 22 درصد است. این بدان معنی است که مردم دچار سرطان پستان متاستاتیک به اندازه 22 درصد مردم فاقد این بیماری دستکم 5 سال پس از تشخیص زنده میمانند.
به هر حال عوامل متعددی شامل موارد فهرست زیر بر میزان زنده ماندن بیماران مبتلاء به سرطان پستان تأثیرگذارند:
- نوع سرطان پستان
- مرحله سرطان پستان
- محل گسترش بعدی سرطان
- چگونگی پاسخ بیماری به درمان
- دیگر مشکلات سلامت که ممکن است بیمار دچار آنها باشد
دورنما در مورد هر بیماری متفاوت است. به خاطر سپردن این موضوع نیز مهم است که نرخ بقاء تخمینی است، و دکترها این اعداد و ارقام را بر مبنای دادههای مربوط به دستکم 5 سال پیش ارائه می‌دهند. پیشرفتهای مداوم در درمان سرطان به معنی بهبود میزان بقاء در بیماران است.
خلاصه
علایم دوره انتهایی زندگی در سرطان پستان از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است. در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار از نظر جسمانی، عاطفی، و روحی در طول این دوران میتواند به آنان در برخورداری از بهترین کیفیت زندگی در هفتهها یا ماه‌های پایانی حیات کمک کند.
منبع:
مهرین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼