تربیت کودکان بیش فعال، نقش والدین در بهبود آن

امروزه درمان کودکان بیش فعال به دلیل شیوع بالای این اختلال اهمیت به خصوصی گرفته است. کودکان بیش فعال با رفتارهایی چون بی قراری، کم توجهی و مشکل در سازمان دهی و برنامه ریزی وظایف توسط متخصص تشخیص داده می شوند. بزرگ کردن و تربیت کودک بیش فعال تلاش و زحمات زیادی را برای مراقبین در برخواهد داشت. روش های تربیتی والدین در روند رشد و تکامل کودکان بیش فعال نقش بارزی دارد به صورتی که عدم توجه به این مقوله، کودک را به سمت رفتارهای پرخطر در بزرگسالی سوق می دهد. در این مقاله به اقداماتی که والدین باید جهت درمان کودکان بیش فعال خود بپردازند می پردازیم.

نقش والدین در درمان کودکان بیش فعال

کودکان بیش فعال معمولا به صورت تکانشی عمل می کنند و توانایی لازم برای برنامه ریزی و سازمان دهی کارهای خود را ندارند. برآورده کردن خواسته های این کودکان و کنترل و نظارت بر فعالیت های آن ها دغدغه بسیاری از والدین می باشد. مراقبین با ایفای مناسب نقش خود، حمایت ها و آموزش های لازم، نقش کلیدی در درمان کودکان بیش فعال بازی می کنند. درمان پزشکی با تجویز دارو تنها برخی علائم را کاهش می دهد. اما برای درمان کودکان بیش فعال درمان دارویی به همراه دریافت مشاوره کودک و اتخاذ سبک تربیتی متناسب با ویژگی های کودکان بیش فعال، آن ها را برای زندگی مستقل در بزرگسالی آماده خواهد کرد. در ادامه مواردی که لازم است مراقبین به آن ها توجه داشته باشند ذکر شده است:

اختلال بیش فعالی را بشناسید

آشنایی والدین با اختلال بیش فعالی و آگاهی از نحوه برخورد با کودک و هدایت او، فرصتی مناسب برای موفقیت تحصیلی و شغلی او درآینده فراهم می کند. این کودکان مجموعه ای از نشانه ها و ویژگی های منحصر به خود را دارند. سعی کنید رویدادها و عوامل استرس زایی را که به افزایش بیش فعالی، رفتارهای تکانشی و حواس پرتی در کودک منجر می شود شناسایی کنید.

توجه به رژیم غذایی و مصرف داروها

داشتن رژیم غذایی مناسب در اختلال بیش فعالی بسیار اهمیت دارد. می توانید برای تعیین رژیم غذایی متناسب برای کودک خود با یک متخصص تغذیه مشورت کنید همچنین برنامه دارو درمانی کودک خود را دنبال کنید. در برخی از این کودکان دارو درمانی جز جدایی ناپذیر است.

عضویت در گروه حمایتی

می توانید به یک گروه حمایتی بپیوندید و ضمن برخورداری از احساس همدردی آن ها با شیوه های تربیتی جدید آشنا شوید و از تجارب موفق آنان استفاده کنید.

برقراری ارتباط موثر با کودک بیش فعال

باز نگه داشته پل ارتباطی میان والدین و کودک فوق العاده مهم است. سعی کنید رفتار خود را متناسب با سن کودک تنظیم کنید. باید بدانید که رفتارهای کودک به خاطر اختلال اوست نه این که قصد لجبازی کردن با شما را داشته باشد. کاهش اختلاف ها و تعارضات بین والدین و کودک در آموزش و پرورش آن ها نقش به سزایی دارد.

در نظر گرفتن تاثیر محیط

این کودکان در کنترل تمرکز خود مشکل دارند سعی کنید محیطی مناسب و به دور از شلوغی و رفت و آمد که باعث می شود حواس کودک به راحتی پرت شود فراهم کنید. محیطی که کودک در آن قرار دارد باید منظم و سازمان یافته باشد به طوری که بداند هر چیز در جای خود قرار دارد. مراقبین، خود باید الگوی نظم و ترتیب باشند.

استفاده از شیوه های تشویقی

موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب در کودک بیش فعال، شکل دادن رفتار با تحسین و تشویق اوست چون این کودکان معمولا به ندرت تحسین می شوند در مقابل به دفعات مورد انتقاد قرار می گیرند. موفقیت های گام به گام در کودک را تشویق کنید و سعی کنید بازخورد فوری نشان دهید. این شیوه های تشویقی می تواند به افزایش توجه، تمرکز و کنترل انگیزه های ناگهانی در کودک بیش فعال کمک کند. پاداش فوری بهتر از وعده پاداش در آینده نتیجه می دهد همچنین پاداش های کوچکی که به پاداش بزرگ منتهی می شوند نیز موثر هستند. سعی کنید به پاداش هایی که تعیین کرده اید پایبند باشید.

انتظارات و قوانین را واضح بیان کنید

فعالیت ها را متناسب با توانایی کودک تعیین کنید. قوانین باید به صورت شفاف و خلاصه باشد. مطمئن شوید کودک وظایفش را متوجه شده است از او بخواهید یک بار برای شما تکرار کند. کودک باید بداند که شما دقیقا چه انتظاراتی از او دارید. وظایف را به گام های کوچکتر تقسیم کنید. برای انجام تکالیف درسی یا وظایفی که به تمرکز احتیاج است، زمانی برای استراحت کودک در نظر بگیرید.

ایجاد یک الگوی ثابت و پایبندی به آن

اگر قوانین و وظایف مطابق با الگوهای قابل پیش بینی باشد کودکان بیش فعال، در انجام آن موفق تر عمل خواهند کرد. قوانین را ساده و واضح بیان کنید. می توانید قوانین را بر روی کاغذ بنویسید و آن را در اتاق کودک قرار دهید. ایجاد و حفظ ساختار به عهده مراقبین است. شرایط باید به گونه ای باشد که کودک بداند که انتظار چه چیزی را باید داشته باشد و شما از او چه انتظاری دارید. آداب ساده ای برای غذا خوردن، بازی کردن، خوابیدن در نظر داشته باشید همچنین زمان مشخصی را برای انجام تکالیف مدرسه انتخاب کنید و تکالیف را به طور روزمره بررسی کنید.

پر کردن زمان های خالی کودک

سعی کنید کودک بیش فعال را به انجام فعالیت های دلخواه خود سرگرم کنید. او را در کلاس‌های ورزشی، هنری یا موسیقی ثبت نام کنید. از او بخواهید در کارهای ساده‌ی منزل مانند آشپزی یا تمیزکاری به شما کمک کند.

تاثیر فعالیت فیزیکی بر کودکان بیش‌فعال

کودکان بیش فعال انرژی زیادی دارند فعالیت فیزیکی می تواند به کودک بیش فعال کمک کند تا انرژی خود را تخلیه کنند. مثلا می توانید از انرژی زیاد در این کودکان برای مهارت در یک رشته ورزشی استفاده کنید. ورزشی را بیابید که کودک از آن لذت می برد و با توانایی های او همخوانی دارد. فعالیت فیزیکی مزایای زیادی دارد؛ به عنوان مثال می تواند موجب افزایش تمرکز در آن ها شود همچنین اضطراب و افسردگی کودک را کاهش داده و به بهبود خواب در این کودکان کمک می کند.

کیفیت خواب کودک بیش فعال

داشتن خواب کافی و به موقع می تواند به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک کند. برنامه ریزی برای زمان خواب ثابت و زود هنگام در کودک بیش فعال می تواند موثرترین روش برای مقابله با این مشکل باشد. با افزایش برنامه تحرک و فعالیت کودک و حذف کافئین از رژیم غذایی می توانید برنامه خواب او را بهبود بخشید.

بهبود مهارت‌های ارتباطی در کودک بیش فعال

آموختن مهارت ها و قواعد اجتماعی برای کودکان بیش فعال دشوارتر از کودکان معمولی است. برای آموزش کودک زمان کافی صرف کنید. موقعیت های مختلف اجتماعی را در قالب نقش ها با کودک خود تمرین کنید و سپس نقش خود را برعکس کنید به طوری که بتواند معنی حالت چهره و زبان بدن دیگران را بفهمد. سعی کنید آموزش همراه با بازی و سرگرم کننده برای باشد. در نهایت کودک بتواند تعامل بهتری با دیگران داشته باشد.

سخن آخر

تجویز دارو برای درمان کودکان بیش فعال آن ها را در برابر عوارض دارو آسیب پذیر می نماید. با وجود پیشرفت علم همچنان داروهای مورد استفاده برای درمان کودکان بیش فعال با آثار جانبی چون بی اشتهایی، گیجی، کابوس های شبانه کودک همراه است. بنابراین اتخاذ درمان های بدون دارو اهمیت به سزایی به خود می گیرد. والدین با دریافت کمک تخصصی از مشاوران مرکز هنر زندگی می توانند از خدمات درمان بدون دارو بهره مند شوند.