خاک خوردن کودکان، علت تا درمان

بسیاری از کودکان در سنینی مواد غیر خوراکی را در دهان خود می گذارند. رفتار خوردن خاک نیز در کودکان دیده می شود. کنجکاوی آن ها نسبت به محیطشان باعث انجام چنین اعمالی می گردد. خاک خوردن کودک ممکن است تنها یک کنجکاوی نبوده باشد و نشانه هایی از اختلال هرزه خواری را به مراقبان گوش زد کند. در این مقاله درباره علائم، علل و درمان اختلال خاک خوردن کودک صحبت خواهیم کرد.

خاک خوردن کودک

برخی کودکان در طی دوره رشد، رفتار خاک خوردن را از خود نشان می دهند. به طور کلی خوردن خاک بخشی از یک اختلال به نام پیکا (هرزه خواری) می باشد که در آن فرد تمایل به خوردن مواد غیر مغذی و غیر غذایی دارد. اختلال پیکا انواع مختلفی دارد و فرد ممکن است متمایل به خوردن مواد مختلفی باشد. مثلا خوردن گچ، خاک، کاغذ، صابون، نخ، آدامس، نشاسته، یخ و غیره. یکی از شایع ترین این موارد خوردن گچ و خاک در کودکان است که به شکل خوردن مهر نماز، خاک باغچه و گلدان، گاز زدن دیوار و مواردی مشابه این رخ می دهد.

عوارض خاک خوردن کودک

خاک به میزان زیادی انگل، قارچ، باکتری و مواد بیماری زای زیادی دارد که با ورود به سیستم گوارش فرد، امکان ایجاد بیماری های مختلفی را فراهم می کنند. علاوه بر این موارد، کرم هایی که در خاک وجود دارند برای بدن مضر هستند. انواع انگل هایی که حیواناتی مثل گربه و سگ دفع می کنند در خاک است. بنابراین با خوردن آن خاک کودک مبتلا به انگل می شود. علاوه بر موارد ذکر شده، ممکن است خاک، آلوده به سرب و سایر آلودگی های شهری باشد که با ورود به بدن، تاثیر مخربی بر فرایند های رشدی و هوشی کودک می گذارند. خوردن خاک باعث کمبود پتاسیم و روی می شود. برخی دانشمدان فقر آهن را علت خاک خوردن کودک نمی شناسند بلکه عارضه خاک خوردن می دانند. انسان برخلاف برخی حیوانات سنگدان نداشته و با ورود خاک و سنگ ریزه به سیستم گوارش دچار مشکلاتی چون یبوست، پارگی روده، مشکلات کلیوی و انسداد مجاری ادرار می شود. به علاوه مشکلات دهان و دندان نیز در کودکان مبتلا به خاک خوری مشاهده می شود.

علل خاک خوردن کودک

علت اختلال پیکا و هم چنین اختلال خوردن خاک کودک به طور دقیق مشخص نیست. همان طور که گفته شد برخی اعتقاد دارند که کمبود روی و آهن منجر به بروز خوردن خاک می شود. مسائل ژنتیکی و وجود سابقه خانوادگی مشابه می تواند احتمال ابتلا را زیادتر کند. در مناطق روستایی و مناطقی که مشکلات تغذیه ای افراد در آن بیشتر است، این اختلال بیشتر دیده می شود.

خوردن خاک در چه کودکانی دیده می شود؟

رفتار خوردن خاک در کودکان زیر ۲ سال ممکن است یک اختلال نباشد. کودکان زیر دو سال عادت به بردن اشیا به دهانشان برای شناسایی آن ها دارند و اگر این رفتار در محدوده رشد طبیعی شان باشد، اختلال زا نیست و با پرت کردن حواس کودک می توان از آن جلوگیری کرد. ولی اگر تناوب این رفتار زیاد است، حتما نیاز به بررسی های بیشتر دارد. در کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم و اسکیزوفرنی هم ممکن است این رفتار نمود پیدا کند.

تشخیص و درمان خاک خوردن کودک

برای تشخیص این اختلال متخصص باید از مراحل رشدی آگاه باشد. متخصص بعد از مشاهده نشانه های رفتاری کودک، مثل به دهان بردن مهر نماز و خوردن خاک باغچه و ...، از معاینه های پزشکی باید بهره ببرد. مثلا معاینه دهان و دندان کودک و تصویربرداری از روده های وی. نهایتا کودکی که رفتار خوردن خاک را دارد باید سریعا به پزشک مربوطه مراجعه کند و تحت بررسی و آزمایش های مختلف قرار گیرد، میزان هموگلوبین خون ، آهن و روی خون وی مشخص شود و در صورت کمبود، اقدامات مقتضی به عمل آید. برای درمان اختلال پیکا، پروتکل مشخصی وجود ندارد. در خیلی از موارد با از بین رفتن کم خونی و رفع کمبود مواد مغذی بدن، خوردن خاک از بین می رود. در مورد درمان های روانشناختی، می توان گفت با استفاده از رفتار درمانی و تقویت رفتار های مناسب، از ادامه رفتار خاک خوردن در کودکان جلوگیری می شود.