پولیپ رحم در زنان، علائم تا درمان

پولیپ‌های رحم توده‌هایی هستند که به دیواره داخلی رحم متصل شده و به داخل حفره رحمی گسترش پیدا می‌کنند. رشد بیش از حد سلول‌ها در جدار داخلی رحم (اندومتریوم) به تشکیل پولیپ رحم منجر می‌شود، که نام شناخته شده دیگر برای آن پولیپ اندومتریال است. این پولیپ‌ها معمولاً غیر سرطانی (خوش‌خیم) هستند اگرچه برخی از آنها ممکن است سرطانی شده یا در نهایت به سرطان تبدیل شوند (پولیپ‌های پیش‌سرطانی).
پولیپ‌های رحم از نظر اندازه متغیر بوده و از چند میلی‌متر - به اندازه یک دانه کنجد - تا چند سانتی‌متر - هم‌اندازه توپ گلف یا بزرگ‌تر - قطر دارند. آنها با یک پایه بزرگ یا یک ساقه باریک به دیواره رحم متصل می‌شوند.
زنان ممکن است به بیش از یک پولیپ رحم مبتلاء شوند. این پولیپ‌ها به طور معمول در محدوده رحم (زهدان) باقی می‌مانند اما هر از گاه، آنها به پایین لغزیده از طریق ورودی یا دهانه رحم (سرویکس) به داخل واژن می‌روند. پولیپ‌های رحم در اغلب موارد در زنانی بروز می‌کنند که وارد دوره یائسگی شده یا این دوره را پشت سر گذاشته‌اند، اگرچه امکان ابتلاء زنان جوان‌تر نیز به آنها مطرح است.

علایم پولیپ رحم
نشانه‌ها و علایم پولیپ رحم شامل موارد زیرند:
- بی‌نظمی خونریزی عادت ماهانه - برای مثال، خونریزی مکرر، پریودهای غیر قابل پیش‌بینی یا متغیر از لحاظ زمانی و سنگین بودن خونریزی
- خونریزی در فاصله بین پریودها
- پریودهای عادت ماهانه بسیار سنگین
- خونریزی واژن پس از یائسگی
- ناباروری
برخی از زنان صرفاً دارای خونریزی سبک یا لکه‌بینی هستند؛ مابقی زنان فاقد علامتند.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم؟
در صورت مواجهه با موارد زیر باید به پزشک مراجعه شود:
- خونریزی واژن پس از یائسگی
- خونریزی در فاصله بین پریودهای عادت ماهانه
- بی‌نظم شدن خونریزی عادت ماهانه

علل پولیپ رحم
چنین به نظر می‌رسد که عوامل هورمونی در این مورد نقش دارند. پولیپ‌های رحم نسبت به استروژن حساس هستند، که به این معنی است که آنها در پاسخ به چرخش استروژن رشد می‌کنند.

ریسک فاکتورهای پولیپ رحم
ریسک فاکتورهای ایجاد پولیپ رحم شامل موارد زیر است:
- قرار داشتن در مقطع پیش‌یائسگی یا پسایائسگی
- ابتلاء به افزایش فشار خون (هیپرتانسیون)
- چاق بودن
- مصرف داروی توماکسیفن، دارویی که برای درمان سرطان پستان به کار می‌رود

عوارض پولیپ رحم
پولیپ‌های رحم ممکن است با ناباروری همراه باشند. اگر زنی دچار پولیپ رحم بوده و نتواند بچه‎دار شود، برداشتن پولیپ‌ها ممکن است برای وی امکان باردار شدن را ایجاد کند، اما داده‌ها در این مورد قطعی نیستند.

تشخیص پولیپ رحم
اگر دکتر ظن به ابتلاء زنی به پولیپ رحم داشته باشد، یکی از موارد زیر را در دستور کار قرار خواهد داد:
- سونوگرافی ترانس‌ واژینال. دستگاهی در واژن کار گذاشته می‌شود که امواج صوتی انتشار داده و تصاویری از رحم شامل بخش داخلی آن ایجاد می‌کند. پزشک ممکن است پولیپی را ببیند که دارای وضوح کامل است یا یک پولیپ رحم را به صورت ناحیه‌ای از بافت متراکم اندومتریال شناسایی کند.
یک اقدام پزشکی مرتبط، به نام هیستروسونوگرافی - که زیر عنوان سونوهیستروگرافی نیز شناخته می‌شود - شامل تزریق آب نمک (سالین) به داخل رحم از طریق یک لوله کوچک است که به داخل واژن و سرویکس روانه می‌شود. سالین باعث گسترش حفره رحمی می‌شود که این به پزشک اجازه می‌دهد تا در طول سونوگرافی از چشم‌اندازی واضح‌تر به داخل رحم نگاه کند.
- هیستروسکپی. پزشک یک هیستروسکپ (تلسکوپ) باریک، انعطاف پذیر و مجهز به چراغ را از طریق واژن و سرویکس وارد رحم می‌کند. هیستروسکپی امکان مشاهده و بررسی داخل رحم را برای پزشک فراهم می‎سازد.
- بیوپسی اندومتریال. پزشک ممکن است از یک کاتتر با ساکشن در داخل رحم برای جمع‌آوری نمونه بافت برای بررسی آزمایشگاهی استفاده کند. پولیپ رحم را می‌توان با یک بیوپسی اندومتریال تأیید کرد، اما بیوپسی مزبور ممکن است پولیپ را از دست بدهد.
بیشتر پولیپ‌های رحم غیر سرطانی (خوش‌خیم) هستند. به هر جهت، برخی تغییرات پیش سرطانی رحم (هیپرپلازی اندومتریال) یا سرطان‌های رحم (کارسینوم اندومتریال) خود را به صورت پولیپ رحم نشان می‌دهند. پزشک احتمال دارد که عمل برداشتن پولیپ و ارسال نمونه به آزمایشگاه برای آنالیز بافت با هدف اطمینان از سرطانی نبودن ناحیه رحم را توصیه کند.

درمان پولیپ رحم
در مورد پولیپ رحم پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- انتظار هشیارانه. پولیپ‌های کوچک فاقد علامت خود به خود از بین می‌روند. درمان پولیپ‌های کوچک رحم ضرورتی ندارد مگر اینکه شخص در معرض خطر سرطان رحم قرار داشته باشد.
- دارودرمانی. برخی داروهای هورمونی شامل پروژستین و آگونیست‌های هورمون ترشح کننده گونادوتروپین ممکن است علایم پولیپ را به حداقل کاهش دهند. اما مصرف چنین دارویی در بهترین حالت یک راه حل کوتاه مدت است - علایم به طور معمول پس از توقف مصرف دارو برمی‌گردند.
- برداشتن پولیپ با عمل جراحی. در طول عمل هیستروسکپی، ابزار جاگذاری شده در هیستروسکپ - ابزاری که برای مشاهده داخل رحم از سوی پزشک استفاده می‌شود - امکان برداشتن پولیپ‌ها را ایجاد می‌کند. پولیپ خارج شده احتمالاً برای بررسی میکروسکپی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
اگر پولیپ رحم حامل سلول‌های سرطانی باشد، پزشک برای برداشتن گام‌های بعدی تشخیصی و درمانی با بیمار مشورت خواهد کرد.
در موارد نادر، امکان برگشت پولیپ رحم وجود دارد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنگاه بیمار نیاز به درمان‌های بیشتر خواهد داشت.