مشکلات زوجین نابارور، هم اجتماعی هم مالی
بچه‌دار نشدن می‌تواند خواسته زوج‌ها یا مشکلی در بارداری باشد.
بچه‌دار نشدن می‌تواند خواسته زوج‌ها یا مشکلی در بارداری باشد. اگر این تصمیم، توافقی باشد که زوج‌ها با هم داشتند، کمتر دچار تردید خواهند شد، اما اگر تصمیمی بر اثر ناتوانی در بارداری باشد، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌شوند و در یک موقعیت احساسی متناقض قرار می‌گیرند.
اگرچه در ظاهر ناباروری یک نارسایی فیزیولوژیک شمرده می‌شود، اما جنبه‌های روانی و اجتماعی گسترده‌ای پیدا می‌کند. اصطلاح ناباروری برای افرادی تعریف می‌شود که پس از گذشت یک سال از تصمیم به بارداری، باردار نمی‌شوند و نیاز دارند با مراجعه به مراکز خاص تحت‌درمان قرار‌گیرند. ناتوانی در داشتن فرزند اغلب با مشکلات جسمی، جنسی و روانی با احساس شرم و قطع رابطه با دوستان، خانواده و همکاران همراه است و مسائل فرهنگی آن را پیچیده‌تر هم می‌کند.
در کشور‌های آسیایی روش روبه‌رو شدن افراد با ناباروری به ارزش‌های اجتماعی-فرهنگی جامعه بستگی دارد. در حالی که برخی، ناباروری را غم‌انگیزترین حادثه زندگی می‌دانند، برخی هم خیلی آن را مهم نمی‌بینند. این تفاوت به میزان آسیب‌پذیری و نحوه برداشت افراد از ناباروری بستگی دارد.
به تازگی مدیرملی پروژه جمعیت در وزارت بهداشت گفته که هم اکنون ۳ میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد که متأسفانه سالانه ۸۰ هزار نفر به آمار این افراد افزوده می‌شود. به همین بهانه و در این پرونده به برخی چالش‌هایی می‌پردازیم که زوج‌های نابارور را درگیر کرده است و تکنیک‌هایی برای کاهش آسیب‌های این مشکل ارائه خواهیم داد.
چالش‌هایی که زوج‌های نابارور با آن‌ها روبه رو هستند
جامعه بی‌خبر از رنج ناباروری
بچه‌دار نشدن می‌تواند خواسته زوج‌ها یا مشکلی در بارداری باشد. اگر این تصمیم، توافقی باشد که زوج‌ها با هم داشتند، کمتر دچار تردید خواهند شد، اما اگر تصمیمی بر اثر ناتوانی در بارداری باشد، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌شوند و در یک موقعیت احساسی متناقض قرار می‌گیرند که به چند نمونه اشاره خواهد شد.
کم شدن احساس خوشبختی: معمولا احساس رضایت در بین زوج‌های جوانی که فرزند ندارند، فقط برای سال‌های اولیه است و به تدریج افسردگی و تنش در خانواده رو به افزونی می‌رود و احساس خوشبختی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
خسته شدن از حرف مردم: «هنوز بچه ندارید؟ کی بچه‌دار می‌شوید؟ نمی‌خواهید به زندگی‌تان تغییری بدهید؟...» سوالات و انتظارات دنیای خارج و اطرافیان، مقابله با جنبه‌های فیزیکی و احساسی ناباروری را پیچیده‌تر می‌کند.
آثار روحی ناباروری: تحمل و باور به نداشتن فرزند برای بسیاری کابوس است. فشار روانی، مهم‌ترین نگرانی است که زوج‌های نابارور با آن روبه‌رو هستند. احساس ناامیدی، افت اعتماد به نفس، نبود هدف در زندگی از جمله آسیب‌ها در این‌گونه خانواده‌هاست.
فرایند زمان‌بر ناباروری: درمان نازایی به لطف پیشرفت علم دگرگون شده، اما این درمان پر از عوارض جانبی را بیشتر زنان به تنهایی به دوش می‌کشند حتی اگر مشکل باروری از شوهر باشد.
هزینه‌های درمان ناباروری: درمان‌های ناباروری هزینه‌بر است و با این‌که معمولا افراد فرصت‌های دیگری برای تکرار درمان ناباروری دارند، اما به دلیل هزینه‌های زیاد کمتر این امکان را پیدا می‌کنند تا دوباره این فرایند را شروع کنندو به اتمام برسانند.
منفی‌بافی و احساس بی‌کفایتی: بعضی افراد ناباروری را با هویت خود پیوند می‌دهند که خود باعث حس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی می‌شود. گاهی هم احساس می‌کنند که دچار ضعف یا نقص جسمانی هستند یا کامل نیستند و نمی‌توانند هم‌پایه دیگرانی باشند که توانایی بچه‌دار شدن دارند.
گپ‌و‌گفتی با ۳ زوج نابارور در صف انتظار یک مرکز درمان ناباروری
هم هزینه‌ها بالاست و هم فشار روانی
مراکز خصوصی و دولتی درمان ناباروری هر روزه میزبان زوج‌های جوان زیادی برای تحقق آرزوی بچه‌دار‌شدن آن‌هاست. «فاطمه» و «رضا» یکی از این زوج‌های جوانی هستند که به گفته خودشان پنج سال از زندگی مشترک‌شان می‌گذرد و صاحب فرزند نشده‌اند. یک سال است که در یکی از مرکز‌های خصوصی تحت درمان هستند. درباره هزینه‌ها که پرسیدم، متوجه شدم که دل پری دارند و نرخ‌های متفاوت این مراکز آن‌ها را گیج کرده است.
فاطمه در ۴۲ سالگی در حسرت مادر شدن است. او می‌گوید: «به هر روشی متوسل شده‌ایم و تا حالا حدود ۱۰ میلیون هم هزینه کرده ایم، حتی با این تصور که در تهران مراکز پیشرفته‌تری دارد، به آن‌جا هم سفر کرده‌ایم، اما نتیجه نگرفتیم. شیراز، یزد و ... را هم امتحان کردیم و این روز‌ها تلاش آخرمان را در یکی از مراکز در مشهد امتحان می‌کنیم. امیدواریم انتظار چندین ساله ما به پایان برسد.»
هزینه‌های درمان خیلی زیاد شده است
با «مریم» و «حمید»، زوج جوان دیگری هم‌صحبت می‌شوم که در مطب یک دکتر به انتظار نشسته‌اند تا برای درمان راهی بیابند. پرحرفی زن و حرکات غیرعادی مرد جوان گویای ترس است و هیجان. خوشبختانه تحت پوشش بیمه هستند، اما برای استفاده از آن باید کمی دوندگی کنند. هفت سال از زندگی مشترک‌شان می‌گذرد و دکتر کورسوی امیدی برای برآورده شدن این آرزو را به آن‌ها داده است.
حمید می‌گوید: «متأسفانه هزینه‌های آزمایشگاه، درمان و دارو‌های مربوط به ناباروری با توجه به نوسانات اقتصادی افزایش پیدا کرده است و پوشش بیمه‌ای تا پرداخت آن کمی زمان‌بر است، اما اگر به سرانجام برسد، همه خستگی این روز‌ها و تلاش‌هایمان به شیرینی ختم خواهد شد.»
بیشتر فشار ناباروری روی زنان است
۴۰ ساله بود و در مطب همین دکتر در حالی که به تنهایی کمی دورتر از بقیه نشسته بود، در تمام مدت وانمود می‌کرد که سرش به گوشی همراهش گرم است، اما گوشش به ما بود. دست آخر هم طاقت نیاورد و رو به من گفت: «من و همسرم از سال ۸۸ به هر روشی که بود چنگ انداختیم و نتیجه نگرفتیم. چه مشکل از زن باشد و چه مرد، به‌طور معمول بیشتر فرایند درمان روی زنان انجام می‌شود و انجام هر دوره از درمان نازایی نه تنها از بارداری و زایمان طبیعی دشوارتر و دردناک‌تر است بلکه تنش‌های روحی و روانی فراوانی را نیز به همراه دارد.
با این حال، ما رو به خدا کردیم و گفتیم خدایا ما همه تلاش‌مان را کردیم، تو هم تحملش را به ما بده. بچه نداشتن پایان زندگی مشترک ما نشد. اوایل حال روحی خوبی نداشتم و تا مدت‌ها داروی افسردگی مصرف می‌کردم. از بودن توی جمع فامیل و دوستان فرار می‌کردم تا این‌که به لطف راهنمایی یکی از دوستان، قرار است به زودی طعم شیرین بچه‌داری را در صورت ناامیدی از درمان با فرزندخواندگی تجربه کنیم و این بچه نوری به خانه دل ما بتاباند.»
تکنیک‌های کاربردی برای کنار آمدن با ناباروری
از ناراحتی‌تان ناراحت نشوید!
ناباروری بر همه جنبه‌های زندگی زوج‌ها تاثیرگذار است، از احساس فرد نابارور به خود تا رابطه‌اش با همسر، روابطش با اطرافیان و .... این افراد استرس را در همه جنبه‌های زندگی تجربه می‌کنند. این موقعیت، خانواده کوچک دو نفره را دستخوش بلاتکلیفی می‌کند. مهارت‌های مقابله‌ای که در این قسمت از پرونده معرفی می‌شود، توانایی شما را برای کنار آمدن با چنین موقعیت‌هایی بالا می‌برد.
احساسات‌تان را بشناسید
طبیعی است آزمایش‌های متعدد شما را از لحاظ احساسی، جسمی و مالی خسته کرده است. آن‌ها را مدیریت کنید و تا دیر نشده کنترل اوضاع را در دست بگیرید. هرآن‌چه برایتان مبهم است با کسی در میان بگذارید. در چنین شرایطی کسی (مشاور) را اطراف‌تان داشته باشید که پاسخ گوی سوالات شما بوده و ترس‌ها و نگرانی‌هایتان را درک کند.
با همسرتان صحبت کنید
این احساس نارضایتی را در خود سرکوب نکنید. در طول روز کمی از وقت خود را صرف تمرکز بر مشکل ناباروری‌تان کنید. شاید لازم باشد که تا آخر عمر با آن کنار بیایید! با همسرتان صحبت کنید. بیش از پیش برای بهتر شدن روابط عاطفی و زناشویی‌تان وقت بگذارید. اگر احساس می‌کنید استرس ناشی از ناباروری بین شما و همسرتان فاصله انداخته است، هرچه زودتر برای حل مشکل دست به کار شوید.
دفترچه روزنگاری داشته باشید
نوشتن افکار و احساسات می‌تواند باعث تسلی خاطر شما باشد. همچنین با خانواده و دوستان در ارتباط باشید. به جای فرار از جمع‌های فامیلی و دوستانه، حضوری پررنگ‌تر داشته باشید و در برابر حرف و حدیث دیگران، حمایتگر همدیگر باشید.
دانش خود را درباره ناباروری بالا ببرید
اطلاعات‌تان درباره وضعیت و روش‌های درمانی‌تان را به‌روز نگه دارید و به آخرین گزینه یعنی فرزندخواندگی هم فکر کنید. راه‌هایی برای کاهش استرس پیدا کنید. ورزش و پیاده‌روی یا شروع یک سرگرمی تازه مثل یادگیری یک زبان خارجی، کلکسیون‌داری و همکاری با موسسه خیریه روش خوبی برای بیرون ریختن فشار و استرس است. همچنین از حرف افرادی که از سر ناآگاهی است، بگذریم. پرسش دیگران را به حساب حسن نیت آن‌ها بگذارید. در جواب سوالات بگویید: «داریم بهش فکر می‌کنیم» یا «اگر خبر خوبی شد اول به شما میگیم».
توصیه‌هایی روان‌شناسانه به زوج‌های نابارور و اطرافیان‌شان
این مشکل من و تو ندارد!
محبوبه بزرگوار: همه ما می‌دانیم که وقتی یک زن و شوهر بچه‌دار نمی‌شوند، پزشک با گرفتن آزمایش‌هایی متوجه می‌شود که مشکل بچه‌دار نشدن از زن است یا مرد. مرد یا زنی که بعد از مشخص شدن نتایج آزمایش متوجه می‌شود که مشکل ناباروری از اوست، احساسات منفی در خود پیدا می‌کند و با خودش می‌گوید که «نکند زندگی‌ام دوامی پیدا نکند و همسرم رهایم کند، با ناتوانی من همسرم هم از نعمت فرزند داشتن محروم است و ...». به همین دلیل، لازم است که توضیحاتی درباره نحوه رفتار درست با همسر نابارور ارائه شود.
همسر نابارور مقصر نیست
زوج‌ها باید به این درک برسند که ازدواج پیوندی مشترک است و انتخاب همسرشان بدون هیچ قید و شرط و نه با شرط فرزنددار شدن او بوده و در واقع آن‌ها در خوب و بد، خوشی‌ها و سختی‌های زندگی نسبت به هم تعهد دارند. این مشکل، من و تو ندارد. اگر با این دیدگاه ازدواج کردیم، مواجهه با ناباروری برای ما آسان‌تر می‌شود.
او را درک کنید، شرایطی فراهم کنید تا شما را در جریان دلواپسی‌هایش قرار دهد و از دلسوزی‌های غیرمنطقی بپرهیزید. فراموش نکنید اگر در حال انجام فرایند درمان ناباروری هستید، استرس‌ها قدرت باروری او را کم می‌کند. باور کنیم درباره این مشکل، همسر نابارور نقشی نداشته و مقصر نیست.
ب ا حمایت‌مان همراه‌شان باشیم
در جامعه ما خواه ناخواه نگاه منفی به نازایی وجود دارد و متاسفانه با دخالت‌ها و سوال‌پیچ کردن‌ها، این دید منفی را به فرد نابارور منتقل می‌کنیم. در برخی موارد راهکار‌هایی مانند طلاق، ازدواج مجدد و فرزندخواندگی از طرف خانواده همسر فردی که سالم است، مطرح می‌شود غافل از این‌که این نظرات به‌راحتی می‌توانند حلقه ارتباط زوج‌های نابارور را تا قبل از این‌که تلاش‌شان برای بچه‌دار شدن به نتیجه‌ای برسد از هم جدا و آن‌ها را از ادامه راه مایوس کند.
خانواده‌ها و اطرافیان زوج نابارور هوشیار باشند که برای عبور از مرحله سخت درمان یا حتی پذیرش ناباروری برای همیشه، خطر افسردگی و تنش زوج‌ها و منزوی شدن آن‌ها را تهدید می‌کند؛ بنابراین همراهی مالی و عاطفی خانواده در این زمینه بسیار موثر است و می‌تواند به سرعت دادن روند پذیرش این مشکل و تصمیم‌گیری برای درمان آن کمک کند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼