سقط مکرر جنین، مشکلی شایع اما مهم!

شاید در سال‌های اخیر درباره ناباروری و مشکلات زوج‌های نابارور بیشتر شنیده باشیم، اما سقط مکرر جنین موضوعی است که چندان به آن پرداخته نشده است. منظور از سقط مکرر، بیش از ۲ یا ۳ بار سقط خودبه‌خودی جنین است؛ یعنی بارداری آغاز می‌شود اما ادامه نمی‌یابد و معمولاً در سه ماهه نخست بارداری، جنین از بین می‌رود.
تلخی تجربه سقط مکرر برای عده‌ای حتی بیش از ناباروری است؛ چراکه فرد با شروع بارداری شور و امید بسیاری را تجربه می‌کند و با از دست رفتن مکرر جنین، هربار به نوعی سوگوار می‌شود و بیش از پیش درگیر احساسات منفی‌ای مانند اندوه، ناتوانی و مقصر انگاشتن خود می‌شود. اما سقط مکرر چرا رخ می‌دهد، راه‌های تشخیص آن چیست و چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد؟
دکتر سهیلا انصاری‌پور _ متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری ، در این خصوص گفت: سقط مکرر یعنی ۲ یا ۳ بار پیاپی از دست دادن خودبه‌خودی محصول بارداری در سه ماهه نخست بارداری. سقط مکرر می‌تواند اولیه، یعنی بدون سابقه بارداری منجر به تولد، یا ثانویه، یعنی پس از بارداری موفق پیشین باشد. البته، شکست مکرر درمان ناباروری هم در همین دسته قرار می‌گیرد. یعنی اگر زوجی بیش از دو یا سه بار انتقال ناموفق جنین داشته باشند، باید پیش از درمان مجدد، از نظر فاکتورهای مرتبط با سقط مکرر بررسی شوند.
وی در توضیح علت‌های معمول سقط مکرر گفت: عوامل متعددی مانند اختلالات ساختاری رحم، اختلالات سیستم ایمنی، اختلالات کروموزومی، مشکلات هورمونی و مشکلات انعقادپذیری خون یا ترومبوفیلی می‌توانند باعث سقط مکرر یا شکست مکرر درمان شوند. بنابراین، تشخیص و درمان سقط مکرر یک کار پیچیده و چند تخصصی است و نیاز به مشارکت و همفکری متخصصان زنان، اورولوژی، غدد، ایمونولوژی، ژنتیک و جنین‌شناسی دارد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که برخی موارد سقط مکرر در دسته بدون علت مشخص قرار می‌گیرند؛ یعنی با دانش امروز نمی‌توانیم علتی برای آن بیابیم.
انصاری‌پور درباره شیوع این علل توضیح داد: یکی از دلایل سقط مکرر اختلالات ایمونولوژیک است. از آنجا که سیستم ایمنی بدن مادر در همه مراحل لانه‌گزینی و تکامل جفت اولیه نقش مهمی دارد، اگر پاسخ سیستم ایمنی بدن مادر به ژن‌های جنین و جفت، غیرطبیعی باشد و آن‌ها را به عنوان عناصر مهاجم شناسایی کند، پادتن‌هایی تولید می‌کند که به دفع آنها از بدن می‌انجامد. البته باید توجه داشت که گاهی سقط مکرر دلایل ساده‌تری دارد. مثلا در بسیاری از موارد به عواملی مثل کم‌کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و یا دیابت به‌عنوان علل احتمالی سقط مکرر توجه نمی‌شود، در حالی که تشخیص هر یک از اینها با تست‌های ساده امکان‌پذیر است و بیماران پس از درمان یا کنترل این مشکلات می‌توانند به‌راحتی یک بارداری موفقیت‌آمیز داشته باشند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه روند ارزیابی و درمان بیماران این کلینیک مطابق آخرین پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های جهان طراحی می‌شود، گفت: برای تشخیص، ما گام به گام پیش می‌رویم؛ یعنی بیماران این کلینیک ابتدا از سوی متخصص زنان و متخصص مردان ویزیت می‌شوند و با توجه به شرح حال و سوابق پزشکی آنها، متخصصان آزمایش‌های لازم از جمله ارزیابی هورمون‌ها، ارزیابی آنتی‌بادی‌های مرتبط، بررسی فاکتورهای انعقادی و کاریوتایپ را درخواست می‌کنند. ممکن است بر اساس صلاحدید متخصص زنان، برای بررسی حفره رحم و وجود ناهنجاری‌هایی مانند سپتوم، پولیپ، فیبروم و چسبندگی، برای بیمار سونوگرافی و عکس رنگی نیز درخواست شود.
وی درباره انتخاب روش‌های درمانی نیز گفت: شیوه درمان بر اساس نتایج آزمایشات و ارزیابی‌ها انتخاب می‌شود؛ یعنی این نتایج در گروهی متشکل از متخصصان مرتبط بررسی و درمان موثر مشخص می‌شود و سپس به بیمار پیشنهاد داده می‌شود. طبیعی است که نوع درمان بر اساس علت مشخص می‌شود.