بلوغ زودرس در دختران، عروسک های باربی موثرند؟

آن پشت، ردیفی از شاهزاده خانم‌های زیبا، با موهای طلایی و لباس سفید قد کشیده‌اند و با چشم‌های آبی‌شان زل زده‌اند به جمعیتی که از پیاده‌رو رد می‌شوند .

آن پشت، خیلی چیزهای دیگر هم هست، خرس‌های قهوه‌ای و سفید، ماشین‌های کنترلی‌ کوچک و بزرگ که قیمت‌هایشان سر به فلک می‌زند و آن طرف‌تر، انواع اسلحه‌هایی که پسربچه‌های کوچک معمولاً دوست دارند. اما این وسط، انگار «باربی»ها بدجوری توی چشم می‌زنند .

زن میانسالی در حالی که دست دختربچه هفت، هشت ساله‌اش را گرفته، از جلوی مغازه رد می‌شود . از جلوی ویترین مغازه که رد می‌شوند، دختربچه به عروسک‌ها خیره می‌شود . انگار چیز عجیبی را توی این عروسک‌ها می‌بیند، شاید آینده‌ای را که دوست دارد داشته باشد .

دختربچه خودش را توی لباس پرنسس فرض می‌کند و شاهزاده‌ای که دنبالش می‌آید تا او را با کالسکه‌ای با اسب‌های بالدار به سرزمین رویاهایش ببرد: «مامان، من از اینا می‌خوام...». به باربی‌ها اشاره می‌کند. مادر اول قصد خرید ندارد، اما دختربچه که بدجوری جذب عروسک‌ها شده است، لج می‌رود و بالاخره آن‌قدر گریه می‌کند تا مادر راضی می‌شود .

مادر حالا وارد مغازه شده است. دختر لج رفته است. مادر نگاهی به برچسب روی باربی‌ها می‌اندازد. قیمت‌ها بیداد می‌کنند! ته کیفش را نگاه می‌کند و بالاخره اسکناس‌ها را در می‌آورد. دقایقی بعد عروسک به دختربچه تعلق گرفته است. دختربچه باربی‌اش را سفت توی بغلش گرفته، آرزوهایش را سفت چسبیده؛ آرزوهایی که معلوم نیست دست‌یافتنی هستند یا نه... مادر، دست کودکش را گرفته، از مغازه خارج می‌شوند و دقایقی بعد اینجا دیگر خبری از آنها نیست، اما این هنوز پایان ماجرا نیست ...

هزاران هزار دختربچه در این سرزمین هستند که آرزوهایشان را پشت چشم‌های آبی باربی‌ها می‌بینند؛ آرزوهایی که معلوم نیست یک روز به آن برسند یا در شعله این آرزوها بسوزند .

[ تولد باربی] کمپانی متل در سال ۱۹۴۵ توسط زوج هندلرومت در ایالت کالیفرنیای جنوبی آمریکا تاسیس شد. این شرکت، ابتدا قاب عکس تولید می‌کرد و سپس به ساخت مبلمان خانه و در نهایت به تولید اسباب‌بازی روی آورد .

در ۱۹۵۹ به دلیل علاقه دختر هندلر به عروسک‌های کاغذی، طرح ساخت عروسک را دنبال کردند که منجر به عقد قرارداد برای دریافت امتیاز عروسک آلمانی لی‌لی شد. عروسک لی‌لی در واقع برگرفته از شخصیت و اندام و چهره زن خیابان‌گرد آلمانی به همین نام بود. عروسک آلمانی لی‌لی به‌عنوان یک قطعه کلکسیونی فقط به بزرگسالان به‌ویژه به کلکسیونرهای اسباب‌بازی فروخته می‌شد .

کمپانی متل امتیاز عروسک لی‌لی را از آلمان خرید و پس از تغییراتی، صورت‌بندی نژادی آن را به نژاد «آنگلوساکسون» همانند کرد و به تولید انبوه آن در آمریکا اقدام نمود. این عروسک تغییر نژاد یافته (به نژاد آمریکایی- انگلیسی انگلوساکسون) باربی لقب گرفت .

باربی اسم خلاصه‌شده باربارا دختر کوچک رییس کمپانی متل یعنی آقای هندلر بود. باربی به‌زودی در صف اول اسباب‌بازی دختران در غرب قرار گرفت. در سال ۱۹۵۹ هر عروسک باربی به قیمت سه دلار فروخته می‌شد، اما اکنون هر عروسک باربی اصل ساخت کمپانی متل تا ۴هزار و ۵۰۰ دلار قیمت دارد .

[ عامه مردم باربی را دوست دارند ]

« نود درصد مردم معمولاً عروسک‌های باربی را می‌پسندند». یک اسباب‌بازی‌فروش با بیان این مطلب می‌افزاید: معمولاً دختربچه‌های ۴ تا ۵ ساله به بالا این عروسک‌ها را دوست دارند .

این اسباب‌بازی‌فروش اضافه می‌کند: فروش باربی نسبت به بقیه اسباب‌بازی‌ها خیلی بالاتر است و مخصوصاً گروهی از باربی‌ها که جزییات و وسایل بیشتری با خود دارند را دختربچه‌ها خیلی دوست دارند .

وی می‌گوید: «حدود دو سال است ورود عروسک‌های باربی آمریکایی، هم از طرف اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ و هم از طرف سازمان استاندارد ممنوع اعلام شده، اما عروسک‌های باربی ما معمولاً از جنس چینی و خیلی ساده‌تر از نوع آمریکایی آن هستند ».

وی که معتقد است عروسک‌های باربی الگوهای مناسبی برای یک دختربچه ایرانی نیستند، می‌گوید : دقیقاً معلوم نیست چه جاذبه‌هایی باعث می‌شود که مردم از این عروسک‌ها استقبال کنند، شاید چهره زیبا، شاید لباس‌های پرزرق و برق و به احتمال زیاد تزیینات دور و بر باربی .

این اسباب‌بازی‌فروش می‌افزاید: به نظر من، باربی عروسک مناسبی برای کودکان ایرانی نیست، چون واقعاً چیز به‌خصوصی ندارد، اما متاسفانه مردم ما فقط ظاهر قضیه را می‌بینند، نه چیز دیگر .

وی اضافه می‌کند: باربی‌ها همه‌جور قیمتی دارند، ما از باربی سه، چهار هزار تومانی تا باربی هشتادهزار تومانی داریم که البته هر کسی از عهده خریدش بر نمی‌آید. وی ادامه می‌دهد: معمولاً باربی‌هایی که بالای سی‌هزار تومان قیمت دارند، جنس‌های درجه یک سفارش اندونزی یا آمریکا هستند. صاحب یک مغازه اسباب‌بازی‌فروشی عقیده متفاوتی دارد .

وی می‌گوید: عروسک‌های باربی تاثیر زیادی در بالا بردن سطح توقع مردم و تجمل‌گرایی جامعه ندارند. وی که باربی را عروسک مناسبی برای کودکان می‌داند، معتقد است: پدر و مادرها باید چیزهایی را که کودکان توقع دارند، برای آنها فراهم کنند تا نیازهای آنها رفع شده باشد .

این اسباب‌بازی‌فروش می‌گوید: ما معمولاً تعداد محدودی از ست کامل باربی را برای فروش می‌آوریم. وی می‌افزاید: قیمت یک ست کامل باربی حدود ۱۸ هزار تومان است و معمولاً ست کامل، لباس‌ها، چهره زیبای باربی و مخلفات آن باعث جذب دختربچه‌ها می‌شود .

[ کلاس عروسک‌ها بالا رفته است !]

سی سال پیش شاید پیشرفته‌ترین عروسک‌هایی که دختربچه‌ها با آنها بازی می‌کردند، عروسک‌های خرس یا دخترکوچولوهایی با ساده‌ترین امکانات بود که همه لباس آنها از یک شلوار ساده و یک بلوز بافتنی تشکیل شده بود. اما امروز بعد از سی سال، مهم‌ترین جاذبه عروسک‌ها کمد لباسی است که پر شده از انواع لباس‌های مختلف رنگارنگ و مد روز. باربی‌ها دارای کمد لباس، میز توالت و لوازم آرایشی هستند که گاه از فرهنگ ایرانی فرسنگ‌ها فاصله دارند .

صاحب مغازه عروسک‌فروشی می‌گوید: زمان ما، اسباب‌بازی‌ها خیلی ساده‌تر از امروز و بیشتر آنها ماشین بودند، اما امروز مردم بیشتر عروسک می‌خرند. یک اسباب‌بازی‌فروش دیگر نیز می‌گوید: امروز نسبت به گذشته، هم تنوع اسباب‌بازی‌ها بالا رفته است، هم کیفیت آنها بیشتر شده و هم گسترش پیدا کرده‌اند .

وی معتقد است: عروسک‌های باربی از لحاظ اخلاقی هیچ مشکلی ندارند، این عروسک‌ها فقط پرنسس‌هایی هستند که چهره‌های زیبایی دارند و مردم چون دوستشان دارند، از آنها استقبال می‌کنند .

وی عقیده دارد: زیبا گشتن، با لباس‌های خوب گشتن و چیزهای زیبا دیدن، توقع زیادی نیست که بگوییم عروسک‌های باربی سطح توقع مردم را بالا می‌برند .

وی اضافه می‌کند: به نظر من باربی نه چیزی خارج از عرف است و نه حالت غیراخلاقی دارد، بلکه وسیله مناسبی برای سرگرمی‌ بچه‌هاست .

[ گسترش باربی ]

باربی‌ها، شاهزاده‌خانم‌هایی هستند با چشم‌های آبی، موهای طلایی بلند و لباس‌های پرنسس یا لباس‌های مد روز. شاهزاده‌خانم‌هایی که امروز به خوبی موفق بوده‌اند دل دختربچه‌های ایرانی را به دست آورند. اما باربی، به عروسک محدود نمی‌شود. انواع فیلم، تصویر، کیف، کفش و لوازم‌التحریر باربی محبوب دل کودکان شده است .

بارها پروژه‌های کوچک و بزرگی برای جنگیدن با باربی‌ها اجرا شده؛ از تولید عروسک‌های ایرانی دارا و سارا گرفته تا حتا ممنوعیت ورود آنها به کشور. اما غالباً این پروژه‌ها ناموفق مانده‌اند . ایرادات زیادی از سوی بسیاری گروه‌های ضدباربی به این دخترخانم‌های زیبا وارد می‌شود .

گروهی معتقدند، باربی‌ها، بلوغ زودرس کودکان را در پی دارند. بسیاری پدر و مادرها می‌گویند این عروسک‌ها نمی‌گذارند کودکان، بچه بمانند و خیلی زودتر از موعد آنها را به دنیای بزرگسالی وارد می‌کنند . با همه این مسایل، باربی همچنان محبوب دل‌ها و جنگیدن با آن کار آسانی نیست .

در پایان باید گفت، هنگام خرید باربی، کافی است یک لحظه به میلیون‌ها میلیون دلاری فکر کنیم که هر ساعت وارد جیب سوداگران این شاهزاده‌ خانم‌ها می‌شود .

[ عروسک‌های برتز جای باربی ]

اسم عروسک‌های برتز را شنیده‌اید؟ ما که قبلاً نشنیده بودیم و از میان دار و دسته عروسک‌ها، فقط باربی را می‌شناختیم و همین دارا و سارای خودمان را . اولین بار اسم برتز را در مقاله‌ای در سایت MSN دیدیم که خبر می‌داد روانشناسان آمریکایی دادشان از این عروسک‌ها درآمده. این‌قدر این روانشناسان شلوغ کرده بودند که فکر کردیم این عروسک‌ها می‌توانند سوژه‌ خوبی باشند. می‌خواستیم مثلاً بگوییم این عروسک‌ها ممکن است به‌زودی به ایران هم بیایند و مثل باربی‌ها بازار را قرق کنند و فلان و بهمان، ولی بعداً فهمیدیم برتزها چند سالی است که به ایران آمده‌اند و مثل باربی بین عده‌‌ای از دختر کوچولوهای ایرانی محبوب هستند؛ دختر کوچولوهایی که با این عروسک‌ها زندگی می‌کنند و اگر فکری نکنیم، در آینده برتز و باربی الگوی لباس و مد و قیافه‌شان می‌شود؛ دختر کوچولوهایی که بزرگ ‌می‌‌شوند و بعدها در خیابان‌های شهر به‌ آنها تذکر می‌دهند که چرا با این قیافه بیرون‌ آمده‌اند. آن روز شاید کسی یادش نباشد که قصه از یک عروسک ساده شروع شده است !

چشم‌بادامی‌ها، فکر قیمت بالای این عروسک‌ها را هم کرده‌اند و برتزهای تقلبی را در مدل‌ها و قیمت‌های مختلف تولید کرده‌اند؛ آنچه شاید شما هم بخواهید، برتزهای سه چهار هزار تومانی، برتزهای کوچک و بزرگ، برتز ۳۰ سانتی و برتز ۷۰ سانتی! البته فروشنده‌های اسباب‌بازی‌ حرفشان این است که «نمی‌شود یک قیمت ثابت برای عروسک‌ها در نظر گرفت. عروسک‌های باربی و برتز، هر کدامشان حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ مدل دارند، با کلی وسیله جانبی؛ تازه اگر مدل‌های تقلبی‌شان را کنار بگذاریم