دیابت دوران بارداری، تاثیر جنسیت جنین چیست؟

چنان­چه از قبل مستحضرید، زنانی که دیابت بارداری دارند، در بارداری بعدی بیش­تر در معرض خطر ابتلا به این بیماری، خصوصاً نوع ۲ آن خواهند بود. پیش­‌بینی این­که چه جنسیتی بیش­تر می‌تواند باعث شکل گیری این نوع دیابت شود دشوار است. هرچند، تحقیقات نشان می­دهد مسائلی مثل قومیت، سن، چاقی و وزن نوزاد هم در کنار جنسیت جنین می تواند در ابتلا به این بیماری مؤثر باشد.
زمانی که بحث ابتلا به دیابت بارداری پیش می‌آید، ممکن است برای برخی ها این سؤال مطرح شود که دختر یا پسر بودن جنین هم می­تواند بر آن تاثیر گذار باشد؟ در پاسخ باید گفت رابطه­ی جنسی انسان نتیجه­ی فعل و انفعالات پیچیده­ی قبل از تولد، «گنادال» و «عوامل هورمونی» است و جنسیتش شامل «عوامل فنوتیپی و روانی» پس از زایمان است.
اثرات متقابل جنسی قبل از تولد بین مادر، جفت و جنین نه تنها در زندگی داخل رحمی جنین و سلامت مادر باردار تأثیر دارد بلکه ممکن است تأثیراتی هم پس از زایمان بر سلامت آینده­ی مادران داشته باشد. مهم­ترین این موارد شاید هورمونی از جنین باشد که تأثیر عمده­ای بر زنان و زایمان و تفاوت­های حاملگی جنین دختر و پسر دارد. امروزه آسیب شناسی پاتوفیزیولوژیکی برخی از این تفاوت­های خاص جنسیتی به خوبی روشن شده است؛ در حالی که برخی دیگر هنوز هم نامشخص هستند.

تفاوت هورمون­ ها در بارداری دختر و پسر
غلظت هورمون­ ها در دوران بارداری می­ تواند با توجه به جنس جنین، تا ۳ هفته­ ی پس از لقاح متفاوت باشد. مطالعات نشان داده­اند که hCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی، یا همان هورمون مسئول خط دوم که در آزمایش بارداری خانگی ظاهر می­شود) برای جنین­های دختر در مقایسه با پسران بالاتر است.
تفاوت­های جنسی، بیولوژی بین زن و مرد را توصیف می‌کنند که ناشی از تفاوت در کروموزوم ‌ها، ژن مختص رابطه­ی جنسی، هورمون ‌ها و اثرات­شان بر روی سیستم‌­های عضوی است. البته جدای از این مسائل، زنان در طول عمر خود تغییرات چشمگیری در هورمون‌ها و بدن­شان نشان می‌دهند.

خب به نظر شما کدام جنسیت بر روی دیابت بارداری مادر تاثیرگذار­تر است؟
طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ در ژورنال «درون ریز شناسی بالینی و متابولیسم» منتشر شد، مشخص گردید زنانی که بچه­ی پسری را باردار بوده­اند نسبت به مادرانی که دختر بچه­ای را حمل می‌کرده­اند، بیش­تر به دیابت بارداری مبتلا ‌شده­اند.
در یک کار مطالعاتی، ۵۵۸۹۱ زن باردار با جنین دختر و پسر با هم مقایسه شدند. نتیجه­ی بررسی­ها نشان داد زمانی که جنین، پسر باشد میزان بالاتری از ماکروزومی جنینی، عدم پیشرفت در مراحل اول و دوم زایمان، پرولاپس بند ناف و گره­های ناف واقعی مشاهده می شود.
یکی از محققان دانشگاه تورنتو کانادا اعلام کرد «دیابت بارداری به دلیل ترکیبی از ناهنجاری­های اساسی و موقتی متابولیکی در دوران بارداری مادر اتفاق می­افتد.» همچنین یافته­‌های ما نشان می‌دهد جنین پسر، باعث به وجود آمدن تغییرات متابولیکی بیش­تری نسبت به جنین دختر می­شود.

رابطه­ی جنین پسر و فاکتورهای دیابت بارداری
پس از بررسی اثرات متقابل بیولوژیکی بین جنین پسر و عوامل کلاسیک دیابت بارداری مانند داشتن سن بیش­تر از ۳۵ سال، قومیت غیر سفید پوست، سابقه­ی خانوادگی و اضافه وزن یا چاقی، این سؤال به وجود می­آید که ترکیب جنین پسر و هر یک از این عوامل، احتمال وقوع دیابت بارداری را افزایش می دهد یا مجموع عواملی که برشمردیم. تجربه این طور می گوید: جنس جنین و سن مادر دیابتی بیش­ترین تأثیر را در به وجود آمدن این بیماری دارد.
در حقیقت، مادرانی با سنی بیش­تر از ۳۵ سال و جنین پسر، ۱۵.۴ درصد بیش­تر از بانوانی که جنین دختر دارند در معرض این مشکل قرار می گیرند.
این را هم بدانید، در یک حالت دیگر، جنین پسر ارتباط معناداری با عامل نژاد غیر سفید پوست نشان می دهد. در مورد این هم که آیا رابطه­ای بین جنس پسر و تاریخچه­ی خانوادگی مادر در دیابت بارداری وجود دارد یا نه باید گفت در این ترکیب احتمال نسبتاً کمی برای ابتلا وجود دارد. البته لازم است یادآوری کنیم BMI (شاخص توده­ی بدنی برای حساب کردن وزن مناسب) قبل از بارداری، هیچ رابطه­ای با پسر بودن جنین ندارد و هیچ خطری را هم در ارتباط با این دو عامل افزایش نمی دهد. اگر سوال های دیگری دارید، مشاوره آنلاین رایگان پزشکی بگیرید.
اگر شما جنینی که در شکم دارید پسر باشد، در مقایسه با آن‌ هایی که جنین دختر دارند، سلول­های بتای لوزالمعده­تان بیش­تر انسولین ترشح می­کنند و میانگین بالاتری از قند خون در ۳۰ دقیقه­ی تستOGTT دارند. (اگر 2 ساعت بعد از صرف غذا، این تست را که سه مرحله ای است انجام دهید متوجه می شوید قند خون­تان بالا است یا نه.) در ضمن، جنین پسر اگر با فاکتورهایی چون سن بیش­تر از ۳۵ سال مادر و غیر سفید پوست بودن او همراه شود ریسک دیابت بارداری­اش افزایش پیدا می کند.
مطالعه‌ای که در ۱۱ جولای ۲۰۱۶ منتشر شد نشان داد که داشتن یک پسر می‌تواند خطر ابتلا به دیابت بارداری، زایمان زودرس و همچنین اختلالات فشار خون را دوچندان کند. این مطالعه روی ۵۷۴۳۵۸ تولد در استرالیای جنوبی، بین سال ‌های ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۱ انجام گرفت.

تاثیر جنین دختر در ابتلا به دیابت بارداری نوع دوم
گاهی اوقات محققین در بررسی ارتباط بین جنس جنین و متابولیسم طبیعی مادران، به نتایج متناقضی هم می­رسند. به عنوان مثال، در یک پژهش، پزشکان با درنظر گرفتن برابری جنسیتی، سن، نژاد، سابقه­ی بارداری، آموزش، سابقه­ی دیابت حاملگی، سیگار کشیدن، مصرف الکل، سن بارداری و پس از اندازه­­گیری قند خون به این نتیجه رسیدندکه جنین دختر ممکن است مقاومت بیش­تری در برابر انسولین ترشح شده از بدن مادر نشان دهد.
جالب است بدانید نزدیک به یک زن از هر 10 زن در دوران وضع حمل دچار دیابت بارداری می­شوند. بنابراین، شاید بسیاری از مادران درباره­ی این یافته­های جدید کنجکاو باشند. مطالعه­ی دیگری روی زنان حامله نشان داده است داشتن جنین پسر رتبه­ی نخست خطر دیابت بارداری در اولین و دومین دوره­ی را دارد. همچنین پژوهش­گران متوجه شدند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 (T2DM) قبل از بارداری دوم، در صورتی که اولین بارداری توسط GDM پیچیده باشد و مادر، دختری را زایمان کند بیش­تر است. از نتایج جالب این مطالعه این است که بروز دیابت بارداری در واقع تحت ‌تاثیر جنس جنین نیست. آن­ها با پیگیری وضعیت همان جمعیت مورد مطالعه، برای میانگین زمانی 5 سال پس از زایمان یک زن، دریافتند که در مقایسه با حمل جنین پسر، داشتن جنین دختر خطر بیش­تری از ابتلا به دیابت نوع دو دارد.
با در نظر گرفتن عدم وجود تفاوت در عوامل خطر بالینی، واکنش گلوکز خون به ۵۰ گرم GCT بیش­تر در زنانِ با جنین پسر، نسبت به آن‌هایی که یک جنین دختر را باردار بودند، بالاتر بوده است. علاوه بر این، در طول آزمایش OGTT، زنان حامل پسران در ۳۰ دقیقه­ی پس از آزمایش، گلوکز بالاتری از همسالانی داشتند که دارای تحمل گلوکز کلی بیش­تری بوده­اند. بعد از بررسی عوامل متابولیک -که ممکن است مربوط به تحمل گلوکز باشند- حساسیت و مقاومت انسولین بین گروه‌ها تفاوت چندانی نداشته است. با این حال، عملکرد سلول بتا، همان طور که اندازه‌ گیری شد، در زنانی که جنین پسر داشتند کم‌تر از یک دختر بوده است. میزان سایر عوامل متابولیک، از جمله «لیپید»ها، «لپتین»، «آدیپونکتین» و«CRP»، بین گروه ها تفاوت معنی داری را نشان نمی داد.

دیابت بارداری و جنسیت جنین
امیدواریم خسته­تان نکرده باشیم و جمع بندی نهایی کمک کند مطالبی که خواندید را راحت­تر متوجه شوید.
همان­طور که از ابتدای مطلب و با توجه به مطالعات انجام شده معلوم شد، زنان باردار حامل یک پسر، 4 درصد خطر ابتلای­شان به دیابت بارداری نسبت به زنانی که دارای یک دختر هستند زیادتر است. بنابراین، جنس جنین ممکن است اثرات غیرقابل انکاری بر سوخت و ساز گلوکز مادر در دوران بارداری داشته باشد.
این اثرات، مستقل از عوامل ریسک بالینی ایجاد شده برای دیابت بارداری است که برخی از آن‌ها مانند سن و نژاد مادر، با جنس جنین در تعیین این خطر ارتباط دارند. با این وجود، مهم‌تر از همه­ی این­هایی که گفتیم، برای نشان دادن یک ارتباط مستقل بین جنس جنین و هم ایستایی گلوکز مادر، فعل و انفعال متقابل مادران و جنین است که در آن ها جنین ممکن است بر متابولیسم گلوکز در مادر تاثیر بگذارد.