سنجش تراکم استخوان چه اهمیتی دارد؟

میزان تراکم استخوان‌ها یکی از فاکتورهای مهم سلامتی در دوره میانسالی و سالمندی است. از آنجایی که با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها رو به کاهش می‌رود، با انجام دوره‌ای سنجش تراکم استخوان می‌توان از بروز مشکلات دیگر مانند انواع شکستگی‌های پر خطر و دوره بهبود طولانی آنها جلوگیری کرد.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های اسکلتی در جهان است که با کاهش تراکم و کیفیت استخوان‌ها همراه می‌باشد. این بیماری به دلیل ماهیت خاموش و پیشرونده‌اش، اغلب تا زمانی که منجر به شکستگی نشود، تشخیص داده نمی‌شود. با توجه به افزایش جمعیت سالمند در جهان، آگاهی از این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که تعادل بین فرآیند تخریب و ساخت استخوان به هم می‌خورد. در این حالت، سلول‌های استخوان‌خوار (استئوکلاست) فعالیت بیشتری نسبت به سلول‌های استخوان‌ساز (استئوبلاست) دارند که منجر به کاهش توده استخوانی و افزایش خطر شکستگی می‌شود. پوکی استخوان اگرچه بیماری خاموشی است، اما کاملاً قابل پیشگیری و کنترل می‌باشد. با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. تشخیص به موقع و شروع درمان مناسب نیز می‌تواند از عوارض جدی مانند شکستگی‌های ناتوان‌کننده جلوگیری نماید. به یاد داشته باشید که مراقبت از سلامت استخوان‌ها باید از سنین جوانی آغاز شود تا در دوران سالمندی با مشکل مواجه نشویم.

آزمایش سنجش تراکم استخوان یا دانسیومتری روشی است که در آن از بافت درونی استخوان تصویربرداری می‌شود و میزان تراکم آن بررسی می‌گردد. در واقع آزمایش سنجش تراکم استخوان میزان استحکام استخوان‌ها را نشان می‌دهد، زیرا هرچه استحکام آنها بیشتر باشد، احتمال شکستگی استخوان کمتر بوده و در صورت شکستن، دوره بهبود کوتاه‌تری دارد. در این آزمایش فرد بر روی دستگاه مخصوص خوابیده و با کمک اشعه ایکس تصویر دقیقی از وضعیت تراکم استخوان‌های او برداشته می‌شود. برای افرادی که در میانسالی و سالمندی قرار دارند، همچنین آنهایی که از داروهای خاصی مانند کورتون استفاده می‌کنند، آزمایش سنجش تراکم استخوان انجام می‌شود.

چه زمانی تراکم استخوان را باید اندازه بگیریم؟

معمولا به زنان و مردان در سنین بالا توصیه می‌شود که آزمایش سنجش تراکم استخوان را انجام دهند تا اگر دچار پوکی استخوان شده‌اند، به کمک راه‌های مختلف به بهبود آن کمک کنند یا از پیشرفت آن جلوگیری نمایند. از آنجا که در خانم‌ها پس از یائسگی میزان تراکم استخوان کم می‌شود و پس از ۶۵ سالگی احتمال شکستگی به دلیل پوکی استخوان وجود دارد، انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان باید جدی گرفته شود. در مردان نیز با بالا رفتن سن و پس از عبور از 65 سالگی بهتر است این آزمایش انجام گیرد و در صورت نیاز داروهای مختلف مصرف شود. همانطور که گفته شد برای افراد جوان‌تر نیز در صورت تشخیص پزشک بنا به دلایل مختلف مانند بیماری و یا مصرف داروهای خاص این آزمایش انجام می‌گیرد.

سونوگرافی و رادیولوژی ماد سعادت آباد

Radiology_sonography_maad

maadimaging.com

۸۸۶۹۸۵۸۸

۸۸۶۹۷۷۱۱

آدرس: سعادت آباد، بلواردریا، انتهای مطهری شمالی، پلاک ۳۱

در چه مواردی باید از سنجش تراکم استخوان استفاده شود؟

اما تست سنجش تراکم استخوان در چه مواردی کاربرد دارد؟ در بروز موارد زیر باید از آزمایش سنجش تراکم استخوان استفاده گردد تا میزان پوکی استخوان‌ها و وضعیت کلی آنها بررسی شود:

بروز شکستگی استخوان بعد از یک ضربه خفیف
ایجاد قوز در کمر به علت شکستگی‌های مکرر مهره
مصرف کورتون به مدت طولانی (مصرف این دارو موجب پوکی استخوان می شود)
بروز یائسگی زودرس در سنین کمتر از ۴۵ سال دوره
آمنوره یا قطع پریودهای قاعدگی قبل از یائسگی به مدت بیش از یکسال
وجود بیماری‌های همراه با پوکی استخوان مانند روماتیسم مفصلی و یا بیماری سلیاک
سابقه وجود شکستگی لگن در خانواده مادری
کم بودن شدید وزن به صورتی که BMI کمتر از ۱۹ باشد

مزایای انجام تست سنجش تراکم استخوان

به طور کلی آزمایش سنجش تراکم استخوان نوعی بررسی برای تشخیص وضعیت بدن و استخوان‌ها است. این تست فواید و مزایای بسیاری دارد که اکثر افراد از آن خبر ندارند. مزایای انجام تست سنجش تراکم استخوان عبارت است از:

• بهترین روش برای تشخیص زود هنگام پوکی استخوان

• پیشگیری از بیماری‌های پیشرونده مثل آرتروز

• بررسی تراکم استخوان‌ها و تجویز دارو در صورت نیاز

• کاهش خطرات شکستگی استخوان‌ها در سنین بالا

• بررسی دقیق‌تر نواحی آسیب پذیر مانند لگن و ستون مهره‌ها

• ساده، سریع و غیر تهاجمی بودن

• عدم آسیب رساندن به استخوان‌ها

• ارزیابی دقیق و بدون ضرر

• میزان اشعه پایین

آمادگی قبل از آزمایش تراکم استخوان

 قبل از انجام آزمایش تراکم استخوان، باید مواردی را حتما رعایت کنید. برای اینکه این آزمایش را انجام دهید لازم است از قبل مواردی را برای ایجاد آمادگی قبل از آزمایش تراکم استخوان در نظر بگیرید. این موارد عبارتند از: 

• اگر باردار هستید یا مشکوک به بارداری هستید، حتما قبل از انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید.

• ۲۴ ساعت قبل از آزمایش، از خوردن مکمل‌های کلسیم یا مواد غذایی حاوی کلسیم مثل لبنیات پرهیز کنید.

• لباس راحت و گشاد بپوشید.

• از زیورآلات فلزی هنگام آزمایش استفاده نکنید.

• اگر در ۷ روز گذشته برای سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی به شما داروی باریوم یا رنگ کنتراست تزریق شده، قبل از انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید.

آزمایش تراکم استخوان در چه قسمت‌هایی از بدن انجام می‌شود؟

آن قسمت از نواحی بدن که محل اتصالات استخوانی هستند و به طور معمول وزن بیشتری را به صورت روزانه با تحرکات فرد متحمل می‌شوند در آزمایش تراکم استخوان مورد بررسی قرار می‌گیرند. این نواحی عبارتند از:

• ستون فقرات
• گردن
• استخوان ران
• استخوان ساعد
• استخوان مچ دست
• لگن