سنجش تراکم استخوان چه اهمیتی دارد؟
با سنجش تراکم استخوان اطلاعات مهمی می‌توان درباره سلامت فرد به دست آورد. از این رو به افراد توصیه می‌شود با ورود به دوره میانسالی و سلامندی حتماً نسبت به انجام این آزمایش زیر نظر پزشک متخصص و به دستور او اقدام کنند.
یکی از فاکتورهای مهم سلامتی در دوره میانسالی و به ویژه سالمندی میزان تراکم استخوان است. هر چه تراکم استخوان در این سن بیشتر باشد در واقع سلامت فرد در سنین پنجاه تا ۸۰ سال بیشتر است و از خطرهای شکستگی، ضرب دیدگی و ترک خوردن استخوان به دور هستند و در صورت شکستگی نیز دوره بهبودی آنها کوتاه‌تر از افرادی است که از پوکی استخوان رنج می‌برند.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان با برهم خوردن فرآیند تخریب و ساخت مجدد استخوان بروز می‌کند. این بیماری شایع اسکلتی در جهان زمانی خود را با درد، شکستگی و عدم جوش خوردن اصولی و درست بروز می‌دهد که مدتها فعالیت سلول‌های استخوان‌خوار بیشتر از فعالیت سلول‌های استخوان‌ساز باشد. با این عدم تعادل توده استخوانی در ساختار اسکلتی فرد کاهش یافته و خطر شکتسگی با کوچکترین ضربه افزایش می‌یابد. ماهیت این بیماری خاموش و پیشرونده است به همین دلیل ممکن است فرد تا مدتها متوجه وجود آن نشود تا زمانی که وارد دوره میانسالی یا سالمندی شود و بر اثر یک ضربه کوچک شکستگی مهلکی را تجربه کند؛ در روند درمان متوجه پوکی استخوان و طولانی بودن دوره بهبودی خود شود. شیوع این بیماری با افزایش ورود دسته جمعی افراد زیادی در سراسر جهان به سالمندی و میانسالی سالانه بیشتر و بیشتر می‌شود. از این رو انجام آزمایش تراکم استخوان در این سنین و یا حتی پیش از ورود به این بازه سنی اهمیت بسیاری دارد.
آزمایش سنجش تراکم استخوان چیست؟
آزمایش سنجش تراکم استخوان یا دانسیومتری روشی است که در آن از بافت درونی استخوان تصویربرداری می‌شود و میزان تراکم آن بررسی می‌گردد. در واقع آزمایش سنجش تراکم استخوان میزان استحکام استخوان‌ها را نشان می‌دهد، زیرا هرچه استحکام آنها بیشتر باشد، احتمال شکستگی استخوان کمتر بوده و در صورت شکستن، دوره بهبود کوتاه‌تری دارد. در این آزمایش فرد بر روی دستگاه مخصوص خوابیده و با کمک اشعه ایکس تصویر دقیقی از وضعیت تراکم استخوان‌های او برداشته می‌شود. برای افرادی که در میانسالی و سالمندی قرار دارند، همچنین آنهایی که از داروهای خاصی مانند کورتون استفاده می‌کنند، آزمایش سنجش تراکم استخوان انجام می‌شود.
چه زمانی تراکم استخوان را باید اندازه بگیریم؟
معمولا به زنان و مردان در سنین بالا توصیه می‌شود که آزمایش سنجش تراکم استخوان را انجام دهند تا اگر دچار پوکی استخوان شده‌اند، به کمک راه‌های مختلف به بهبود آن کمک کنند یا از پیشرفت آن جلوگیری نمایند. از آنجا که در خانم‌ها پس از یائسگی میزان تراکم استخوان کم می‌شود و پس از ۶۵ سالگی احتمال شکستگی به دلیل پوکی استخوان وجود دارد، انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان باید جدی گرفته شود. در مردان نیز با بالا رفتن سن و پس از عبور از 65 سالگی بهتر است این آزمایش انجام گیرد و در صورت نیاز داروهای مختلف مصرف شود. همانطور که گفته شد برای افراد جوان‌تر نیز در صورت تشخیص پزشک بنا به دلایل مختلف مانند بیماری و یا مصرف داروهای خاص این آزمایش انجام می‌گیرد.
سونوگرافی و رادیولوژی ماد سعادت آباد
آدرس: سعادت آباد، بلواردریا، انتهای مطهری شمالی، پلاک ۳۱
در چه مواردی باید از سنجش تراکم استخوان استفاده شود؟
اما تست سنجش تراکم استخوان در چه مواردی کاربرد دارد؟ در بروز موارد زیر باید از آزمایش سنجش تراکم استخوان استفاده گردد تا میزان پوکی استخوان‌ها و وضعیت کلی آنها بررسی شود:
بروز شکستگی استخوان بعد از یک ضربه خفیف
ایجاد قوز در کمر به علت شکستگی‌های مکرر مهره
مصرف کورتون به مدت طولانی (مصرف این دارو موجب پوکی استخوان می شود)
بروز یائسگی زودرس در سنین کمتر از ۴۵ سال دوره
آمنوره یا قطع پریودهای قاعدگی قبل از یائسگی به مدت بیش از یکسال
وجود بیماری‌های همراه با پوکی استخوان مانند روماتیسم مفصلی و یا بیماری سلیاک
سابقه وجود شکستگی لگن در خانواده مادری
کم بودن شدید وزن به صورتی که BMI کمتر از ۱۹ باشد
مزایای انجام تست سنجش تراکم استخوان
به طور کلی آزمایش سنجش تراکم استخوان نوعی بررسی برای تشخیص وضعیت بدن و استخوان‌ها است. این تست فواید و مزایای بسیاری دارد که اکثر افراد از آن خبر ندارند. مزایای انجام تست سنجش تراکم استخوان عبارت است از:
-
بهترین روش برای تشخیص زود هنگام پوکی استخوان
-
پیشگیری از بیماری‌های پیشرونده مثل آرتروز
-
بررسی تراکم استخوان‌ها و تجویز دارو در صورت نیاز
-
کاهش خطرات شکستگی استخوان‌ها در سنین بالا
-
بررسی دقیق‌تر نواحی آسیب پذیر مانند لگن و ستون مهره‌ها
-
ساده، سریع و غیر تهاجمی بودن
-
عدم آسیب رساندن به استخوان‌ها
-
ارزیابی دقیق و بدون ضرر
-
میزان اشعه پایین
آمادگی قبل از آزمایش تراکم استخوان
قبل از انجام آزمایش تراکم استخوان، باید مواردی را حتما رعایت کنید. برای اینکه این آزمایش را انجام دهید لازم است از قبل مواردی را برای ایجاد آمادگی قبل از آزمایش تراکم استخوان در نظر بگیرید. این موارد عبارتند از:
- اگر باردار هستید یا مشکوک به بارداری هستید، حتما قبل از انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید.
-
۲۴ ساعت قبل از آزمایش، از خوردن مکمل‌های کلسیم یا مواد غذایی حاوی کلسیم مثل لبنیات پرهیز کنید.
-
لباس راحت و گشاد بپوشید.
-
از زیورآلات فلزی هنگام آزمایش استفاده نکنید.
-
اگر در ۷ روز گذشته برای سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی به شما داروی باریوم یا رنگ کنتراست تزریق شده، قبل از انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید.
آزمایش تراکم استخوان در چه قسمت‌هایی از بدن انجام می‌شود؟
آن قسمت از نواحی بدن که محل اتصالات استخوانی هستند و به طور معمول وزن بیشتری را به صورت روزانه با تحرکات فرد متحمل می‌شوند در آزمایش تراکم استخوان مورد بررسی قرار می‌گیرند. این نواحی عبارتند از:
- ستون فقرات
- گردن
- استخوان ران
- استخوان ساعد
- استخوان مچ دست
- لگن
چند وقت یک بار باید آزمایش تراکم استخوان انجام داد؟
زنان بالای ۶۵ سال و مردان بالای ۷۰ سال: هر دو سال یک بار و زنان و مردانی که دچار عوامل خطر هستند (مانند شکستگی استخوان، سابقه خانوادگی پوکی استخوان یا مصرف داروهای خاص): ممکن است نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشند، حتی هر یک تا دو سال. افرادی که قبلاً تشخیص پوکی استخوان گرفته‌اند معمولاً هر یک تا دو سال یک بار برای ارزیابی پیشرفت بیماری و اثر بخشی درمان باید این ازمایش را انجام دهند. بهتر است برای تعیین زمان مناسب انجام این آزمایش‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید تا بر اساس وضعیت شخصی شما توصیه‌های مناسب‌تری داشته باشد.
سوالات متداول
اگر درباره آزمایش سنجش تراکم استخوان هنوز سوالاتی در ذهن دارید، مطالعه این بخش از متن به شما پیشنهاد می‌شود:
آیا سنجش تراکم استخوان دردناک است؟
پاسخ این سوال با توجه به نوع انجام آزمایش تراکم استخوان منفی است. چرا که این آزمایش با اشعه ایکس و عکس برداری از استخوان انجام می‌شود که هیچ دردی برای بیمار به همراه ندارد.
آیا هرکسی باید سنجش تراکم استخوان انجام دهد؟
به طور کلی این آزمایش به کسانی توصیه می‌شود که حداقل یکی از موراد زیر شامل حالشان بشود:
- زنانی که در آستانه یائسگی قرار دارند
- زنانی که پیش از موعد استاندارد یائسه شده‌اند.
- افرادی که بازه سنی شصت تا هفتاد سال قرار دارند
- افرادی که سابقه پوکی استخوان در خانواده خود دارند
- افرادی که در گذشته سابقه شکستگی استخوان دارند
- افرادی که برخی داروهای خاص که خطر پوکی استخوان را به همراه دارند مصرف می‌کنند یا در گذشته مصرف کرده‌اند.
- افرادی که به بیماری‌های خاص مبتلا هستند.
آیا سنجش تراکم استخوان می‌تواند شکستگی استخوان را تشخیص دهد؟
آیا سنجش تراکم استخوان در دوران بارداری انجام می‌شود؟
به طور معمول به دلیل خطراتی که امواج رادیولوژی برای خانم‌های باردار به همراه دارد سنجش تراکم استخوان در این دوره انجام نمی‌شود. مگر این که در مواقع خیلی خیلی ضروری نیاز به انجام این تست باشد که با هماهنگی‌های لازم آزمایش سنجش تراکم استخوان با امواج اشعه ایکس بسیار پایین انجام می‌شود و این مورد بسیار نادر است.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼