اولین ملاقات کودک با دندانپزشک را جدی بگیرید

چه سنی برای اولین ملاقات کودک با دندانپزشک مناسب‌تر است؟

بررسی وضعیت دهان و دندان کودک در سن کم کمک می‌کند تا مشکلات دهان و دندان وی زودتر شناسایی شده و اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.

این ملاقات از آن جهت بسیار مهم است که باید در سن پایین رخ دهد. بررسی وضعیت دهان و دندان کودک در سن کم کمک می‌کند تا مشکلات دهان و دندان وی زودتر شناسایی شده و اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد. علاوه بر آن این ملاقات باید بیشترین بازدهی و کمترین ضربه روحی را به کودک وارد کند تا کودک تمایل به رفتن پیش دندانپزشک داشته باشد. مهم‌ترین مولفه‌ای که برای اولین ویزیت دندانپزشکی کودک وجود دارد، سن کودک است. یک نظر سنجی بین 790 والد که دارای حداقل یک کودک 5 ساله یا کوچکتر بودند، برگزار شد. در طی این نظر سنجی یک ششم از افرادی که به مشاوره دندانپزشکی کودکان مراجعه نکرده بودند، گمان می‌کردند نیازی به مراجعه و ویزیت توسط دندان پزشک تا سن 4 سالگی کودک نیست.

اما طبق بیانیه آکادمی کودکان و انجمن دندانپزشکی آمریکا، بهتر است اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در حدود 1 سالگی و کمی بعد از ظهور اولین دندان کودک رخ دهد.

بیشتر بخوانید: چه کنیم تا دندان کودک سیاه نشود؟

اهمیت ملاقات با دندان پزشک در سن کم برای کودک

همانطور که عنوان شد اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در سن کم اهمیت ویژه‌ای دارد. اما اهمیت این موضوع به چه دلیل است؟

طبق یک مصاحبه انجام شده از دکتر سارا کلارک، مدیر کل بیمارستان کودکان در میشیگان، ملاقات با دندانپزشک در ابتدای ظهور دندان‌ها کمک زیادی به مراقبت از سلامت دندان کودک می‌کند.

این ویزیت‌ها باعث می‌شوند پوسیدگی دندان به سرعت و در اولین مراحل تشخیص داده شوند و پوسیدگی به سایر دندان‌ها سرایت نکند. علاوه بر آن علل بروز پوسیدگی سریع‌تر بررسی شده و به ارتقا سطح بهداشت دهان و دندان کمک می‌کنند.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که هنگامی که اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در سنین پایین اتفاق نیفتد، در صورت بروز مشکل در ناحیه دهان و دندان افراد از توصیه‌ها و درمان‌های سنتی بهره می‌برند. این اتفاق باعث می‌شود افراد از اطلاعات منسوخ شده و یا کاملا غیرعلمی برای درمان مشکل پیش آمده استفاده کنند که نتیجه آن چیزی جز آسیب بیشتر به کودک نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: بهترین مارک دهانشویه، جلوگیری از پوسیدگی دندان و ضدحساسیت

نتایج بررسی و تحقیقات

آمار و ارقامی که در این باره وجود دارد بسیار جالب توجه است. در نظرسنجی که بین پدر و مادر‌هایی که به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند، تنها ۳۵ درصدشان گمان می‌کنند که اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در سنین پایین ضرورت دارد.

۶۰ درصد دیگر از این مجموعه کودکان خود را در سنین کم به دندانپزشکی برده بودند و حدود ۷۹ درصد از این جامعه معتقد بودند که ملاقات کودک با دندانپزشک در سنین کم ضروری و ارزشمند است.

۴۰ درصد از کودکان جامعه آماری ذکر شده، هیچ گونه ملاقاتی با دندانپزشک نداشتند. دلایلی که برای این اتفاق وجود داشت به شرح زیر بود.

• 42 درصد معتقد بودند که کودکشان به سنی نرسیده که نیاز به ویزیت دندانپزشکی داشته باشد
• 25 درصد از آن‌ها اعتقاد داشتند دندان‌های کودک کاملا سالم بوده و نیازی به ویزیت ندارد.
• 15 درصد باقی مانده هم ترس کودک از دندانپزشک را علت عدم مراجعه خود عنوان کردند.

چه نکاتی را حین اولین ملاقات کودک با دندانپزشک رعایت کنیم؟

جدای از سن مراجعه به دندانپزشک نکات مهم دیگری نیز وجود دارند که باعث می‌شوند ویزیت دندان کودک بهتر انجام شود. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• گریه کردن و مقاومت کودک در اولین برخورد با دندانپزشک طبیعی است. معمولا در سنین پایین کودک تمایلی به آشنایی با افراد غریبه ندارد. بنابراین بهتر است این اتفاق را یک اتفاق بد قلمداد نکنید. برای بهبود اوضاع بهتر است به ترس کودک دامن نزنید و اجازه دهید دندان پزشک معاینه خود را با صبر و دقت انجام دهد.
• برای التیام گریه و ترس کودک بهتر است کودک در آغوش یکی از والدین نگه داشته شود. معمولا آغوش مادر برای کودک آرامبخش‌تر است، بنابراین سعی کنید او را در آغوش گرفته و سرگرم کنید.
• توجه کنید که هر چند ممکن است در ملاقات اول با گریه کودک مواجه شوید اما به مرور زمان و تکرار ملاقات‌ها این ویزیت‌ها برای کودک شما عادی می‌شود. بنابراین می‌توان انتظار داشت به مرور زمان ترس کودک در همان سنین پایین از دندان پزشکی از بین برود.
• فراموش نکنید که از ترس کودک به دندانپزشکی سواستفاده نکنید. بعد از اولین ملاقات کودک با دندانپزشک به هیچ عنوان به ترس اولیه ایجاد شده در کودک دامن نزنید و از این ترس برای تهدید و تنبیه او استفاده نکنید. از طرفی دیگر برای ملاقات‌های بعدی به کودک باج ندهید. سعی کنید این روند را امری عادی و طبیعی جلوه داده و از بروز احساسات زیاد در این روند پیشگیری کنید.
• بهتر است اولین ملاقات کودک با دندان پزشک و سایر ملاقات‌های وی، در صبح باشد. دلیل این امر این است که در زمان صبحگاه انرژی کودک بیشتر بوده و بهتر همکاری می‌کند. بنابراین وقت معاینه را ترجیحا صبح تنظیم کنید.
• جدای از خستگی سعی کنید کودک را هنگامی که گرسنه است به معاینه نبرید. گرسنگی خود به تنهایی می‌تواند دلیل بزرگی برای عدم همکاری کودک در معاینه باشد.
• سعی کنید جلوی کودک راجع به مشکلات دهان و دندان وی با دندانپزشک صحبت نکنید. این کار باعث ترس و عدم همکاری کودک می‌شود. بهتر است در یک ملاقات خصوصی و به دور از کودک این مسائل را با پزشک در میان بگذارید و مابقی مراحل درمان را به پزشک واگذار کنید. فراموش نکنید که در حین درمان کودک در کار پزشک اختلالی وارد نکنید تا پزشک با حوصله و دقت بیشتری به معاینه و درمان کودک بپردازد.

بیشتر بخوانید: دندان شیری، نگهداری در بانک سلول‌های بنیادی

یک دندانپزشک خوب برای کودکان چه ویژگی‌هایی دارد؟

به دلیل حساسیت سلامت ناحیه دهان و دندان، علاوه بر نکاتی که ذکر شد باید در انتخاب دندانپزشک نیز حوصله به خرج دهید.

• اولین ویژگی که دندانپزشک کودکان باید داشته باشد، صبر و حوصله است. داشتن یک بیمار کوچک نیاز به وارد شدن به دنیای کودکان و برقراری ارتباط موثر با آن‌ها دارد. برای اطمینان از این که پزشک خوبی انتخاب کرده‌اید می‌توانید از بیماران قبلی دندانپزشک مورد نظر نظر سنجی کنید.
• در اولین ملاقات کودک با دندانپزشک ، لازم است تا نکات مهم درباره سلامت دهان و دندان کودک به .والدین گوشزد شود. برای مثال نحوه نظافت دندان‌ها در حین شیرخوارگی، نحوه استفاده از قطره آن، استفاده از مسواک و خمیر دندان و نوع آن‌ها از جمله مواردی است که پزشک باید برای شما توضیح دهد.

با دندانپزشک صادق باشید

دندانپزشک کودک شما حتما باید از ابتلای کودک به بیماری‌های خاص مانند دیابت، مشکلات قلبی، فشار خون و... آگاه باشد.

فراموش نکنید که در هر ارتباطی صداقت حرف اول را می‌زند. بنابراین چه در اولین ملاقات کودک با دندانپزشک و چه در ملاقات‌های بعدی صداقت را رعایت کنید. دندانپزشک کودک شما حتما باید از ابتلای کودک به بیماری‌های خاص مانند دیابت، مشکلات قلبی، فشار خون و... آگاه باشد. شاید این عنوان کردن این مساله برای شما کمی ناخوشایند بوده و از نگاه شما ضرورتی نداشته باشد. اما باید بدانید که طرح این گونه مسائل به افزایش بازدهی روند درمان کودک کمک شایانی می‌کند. با دانستن این نکات در صورتی که در حین معاینه برای کودک شما اتفاق خاصی افتاد، دندانپزشک و دستیاران به راحتی می‌توانند با اتفاق رخ داده دست و پنجه نرم کنند.

علاوه بر ذکر بیماری‌های خاص لازم است تا داروهایی که کودک مصرف می‌کند را نیز برای دندانپزشک شرح دهید. این مساله نیز به روند درمان و سلامت هر چه بیشتر کودک کمک شایانی می‌کند. جای از موارد ذکر شده از دادن اطلاعاتی که فکر می‌کنید می‌تواند به دندانپزشک کمک کند و روند درمان کودک را تسهیل کند نیز دریغ نکنید.

از انواع بازی‌ها برای آماده سازی کودک استفاده کنید

برای آماده سازی کودک از نظر روحی برای مراجعه به دندان پزشکی می‌توانید چندین راهکار را به کار برید.

• قبل از مراجعه به دندان پزشکی از کودک بخواهید که به خوبی به ابزار و اتاق معاینه توجه کرده و بعد از بازگشت به خانه آن‌ها را نقاشی کند. این ایده باعث پرت شدن حواس کودک شما از روند معاینه و کاهش ترس او می‌شود. علاوه بر این به پرورش خلاقیت کودک نیز کمک می‌کند.
• با کودک قبل از اولین ملاقات کودک با دندانپزشک بازی کنید. می‌توانید اتفاقات و معاینه‌ای که قرار است روی کودک صورت بگیرد را به شکل یک بازی بچه گانه درآورده و با کودک خود بازی کنید. برای مثال می‌توانید از یک چوب بستنی تمیز برای معاینه کودک در بازی استفاده کنید تا ترس او از معاینه بریزد. اجازه دهید کودک نیز شما را معاینه کرده و نشان دهید که شما نیز به مراقبت و ویزیت دندانپزشک احتیاج دارید. علاوه بر این می‌توانید با پوشیدن روپوش سفید در بازی ترس کودک را از روپوش‌های پزشکی از بین ببرید.
• قبل از معاینه توسط دندانپزشک حتی در حین بازی با کودک هم از اصطلاحات دندانپزشکی با کودک حرف نزنید. برای مثال از واژگانی چون عفونت دندان، کشیدن دندان، عصب‌کشی و.... استفاده نکنید. این کار کمک می‌ کند تا کودک کمتر بترسد و به دندان پزشک بیشتر اعتماد کند. فراموش نکنید که کودک شما دایره واژگان محدودتری از شما داشته و این اصطلاحات را ترسناک قلمداد می‌کند.

بیشتر بخوانید: دندانپزشکی رفتن در بارداری، بهترین زمان

ملاقات دوم با دندانپزشک

بعد اولین ملاقات کودک با دندانپزشک نیاز است تا این ملاقات‌ها ادامه دار باشد. به خاطر داشته باشید که در ملاقات اول تمامی اطلاعاتی که در بالا ذکر شد را از دندان پزشک بگیرید تا بتوانید به خوبی از دندان‌های کودک مراقبت کنید.

معمولا ملاقات دوم با دندانپزشک در سن ۵ تا ۶ سالگی کودک رخ می‌دهد. در این سن لازم است تا روند رشد دندان‌های دائمی کودک مورد بررسی قرار گیرد. در سن ۶ سالگی معمولا دندان آسیاب بزرگ کودک که تحت عنوان دندان ۶ هم شناخته می‌شود، رشد می‌کند. این دندان یکی از مهم‌ترین دندان‌های دائمی کودک است. البته به علت ظهور زودهنگام بسیاری از والدین گمان می‌کنند دندان ۶ یک دندان شیری است. به همین دلیل توجه کافی به آن ندارند. به همین دلیل به محض ظهور این دندان لازم است تا به دندانپزشک مراجعه شود و سلامت دندان‌ها و به ویژه دندان ۶ مورد معاینه قرار گیرد. توجه کنید که اگر این دندان هنوز رویت نشده دندانپزشک باید با گرفتن عکس گزارشی از وضعیت این دندان و جایگاهش ارائه کند.

نکته‌ای که باید در این گونه موارد توجه داشته باشید این است که معمولا اولین سالی که یک دندان بیرون می‌آید، مهم‌ترین و حساس‌ترین سال برای حفظ سلامت آن دندان به حساب می‌آید. به طوری که اگر سال اول رویت دندان به سلامت بگذرد، می‌توان امیدوار بود که این دندان به احتمال خیلی کمی در آینده دچار پوسیدگی می‌شود.

نکته مهم دیگری که راجع به دندان ۶ وجود دارد، بررسی شیارهای آن است. اگر این دندان به طور کامل بیرون آمده باشد، معمولا دندانپزشک به خوبی سطح آن را بررسی می‌کند. در برخی از مواقع شیارهای این دندان بسیار عمیق است. به همین دلیل ممکن است غذا داخل آن گیر کند و دندان به زودی دچار پوسیدگی‌های ریزی شود. برای جلوگیری از این اتفاق لازم است تا فیشور سیلنت روی دندان انجام شود. این کار کمک می‌کند تا شیار‌های عمیق دندان به وسیله کامپوزیت مایع پر شده و احتمال گیر کردن غذا روی آن کم شود. با این کار می توان امیدوار بود این دندان حتی تا سنین بزرگسالی نیز سالم بماند.

بیشتر بخوانید: بردن کودکان به دندانپزشکی، نکات مهم

آیا خطر بی هوشی جان کودک را تهدید می‌کند؟

یکی از نگرانی‌های مهمی که باعث می‌شود اولین ملاقات کودک با دندانپزشک به تاخیر بیفتد، ترس از استفاده از مواد بی هوش کننده است. بسیاری از والدین گمان می‌کنند بی هوشی می‌تواند جان کودک را به خطر بیندازد. اما آیا واقعا این چنین است؟

شاید اگر به حدود 50 سال پیش بازگردیم بتوانیم بی هوشی در دندان پزشکی را یک خطر برای سلامت انسان بیان کنیم. اما فراموش نکنید که مانند سایر زمینه‌ها علم دندانپزشکی هم پیشرفت چشمگیری داشته است. ظهور امکانات بی‌هوشی زیاد همراه با سیستم‌های پایشگر در اتاق‌های عمل عوارض بی هوشی را بسیار کم کرده است.

باور غلط دیگری که راجع به بی هوشی وجود دارد این است که بی هوشی می‌تواند باعث کاهش سطح هوش کودک در سنین بالاتر شود. اما جالب است بدانید که این موضوع از نظر علمی هیچ گونه سندیتی ندارد.

کلام آخر

هرچقدر اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در سنین پایین انجام شود، می‌توان راحت‌تر و بهتر مشکلات مربوط به دهان و دندان را برطرف کرد. همچنین از نظر روانشناسی آشنایی کودک در سنین پایین با دندان پزشک می‌تواند از ایجاد ترس در سنین بالاتر جلوگیری کند. طبق تحقیقات انجام شده بهتر است تا قبل از یک سالگی کودک با دندانپزشک ملاقات داشته باشد.

سوالات متداول

1. دندان شیری کودکان در چه سنی می‌ریزد؟

در سنین ۶ یا ۷ سالگی تعداد دندان‌های شیری قسمت جلوی دهان و تا سنین ۱۳ سالگی ریزش دندان‌های آسیا ادامه دارد.

1. دندان‌های شیری دارای عصب هستند؟

بله، دندان‌های شیری دارای عصب هستند.

1. آیا ممکن است دندان پزشک دندان شیری را بکشد؟

ممکن است دندان‌های کودک دچار مشکلاتی مانند ترک خوردگی، نهفتگی یا لق شدگی باشد و دکتر تصمیم به برداشت آن‌ها داشته باشد.