طرز رفتار با فرزندان، احساسات را کنار بگذارید

شهرزاد: ایجاد محدودیت برای بچه ها برای ایجاد رفتارهای مثبت در آنها بسیار مهم و ضروری است. اگر بتوانیم به خوبی روش مورد نظر خود را پیاده کنیم، بچه ها هم آن را دنبال خواهند کرد، چون می خواهند رضایت ما را جلب کنند. وقتی زمان محدود کردن یا دستور دادن به آنها می رسد، بیشتر ما توانایی انجام آن را نداریم. ما زیاد صحبت می کنیم، بسیار احساساتی هستیم و توانایی بیان احساسات خود را نداریم. اگر باید به آنها بگوییم که کاری را انجام دهند، مثلاً دعوا را تمام کنند، اسباب بازی هایشان را جمع کنند یا به رختخواب بروند، بهتر است ۱۰ روش زیر را به کار ببریم.

صریح و رک باشید

اغلب از خود و پدران و مادران دیگر این جمله ها را می شنوید: «خودت کارت را انجام بده.» و یا «شلوغ نکن.» چنین راهنمایی های کلی ممکن است برای افراد مختلف معانی گوناگونی داشته باشد. اگر رفتاری را که از آنها انتظار داریم به طور مستقیم و به روشنی بیان کنیم، بچه ها بهتر متوجه منظورمان خواهند شد. یک دستور ویژه به آنها می گوید که چه کاری باید انجام دهند: مثال: «در یک کتابخانه آهسته صحبت کن.» یا «وقتی می خواهیم از خیابان رد شویم، دست مرا بگیر.» این روشی است که فرزندانتان شما و دستورات تان را بهتر می پذیرند.

به آنها فرصت انتخاب بدهید

در بسیاری موارد می توانید به آنها انتخاب های محدودی را ارائه کنید تا تصمیم بگیرند و در نتیجه از شما اطاعت کنند. دادن آزادی در انتخاب، به کودک احساس قدرت و تسلط می دهد در حالی که گستاخی او را کم می کند. مثال: «وقت خواب است، آیا قبل از خواب به حمام می روی؟» یا «وقت لباس پوشیدن است، خودت لباست را انتخاب می کنی یا من این کار را انجام دهم.»

قاطع باشید

در موارد مهم که نتیجه آن عدم پذیرش والدین از طرف فرزندان است، باید قاطعانه محدودیت را پیاده کنیم. محدودیت قاطع به آنها می گوید که باید رفتار ناخوشایند خود را کنار بگذارند و فوراً آن طور که می خواهید عمل کنند. برای مثال: «همین حالا به اتاقت برو.» یا «اسباب بازی برای پرت کردن نیست.» این گونه دستورات همراه با تغییر صدا و به صورت دستور و قیافه جدی بهتر است. از طرف دیگر، قاطع نبودن در چنین مواردی، موجب می شود که بچه ها فکر کنند در انجام دادن یا انجام ندادن کاری قدرت انتخاب دارند. مثال: «چرا اسباب بازی هایت را به اطراف پرتاب می کنی؟» یا «تکلیفت را انجام می دهی؟»، «همین حالا بیا خانه؟»، «امیدوارم که بتوانی کارهایت را خودت انجام دهی؟» این طور دستور دادن هنگامی به کار می رود که از بچه می خواهید کاری را انجام دهد، ولی انجام آن ضرورتی ندارد. برای رفتارها و کارهایی که باید انجام شوند، بهتر است در دستور دادن قاطع باشید.

دستورات مثبت به کار ببرید

بچه ها دستور انجام بده را بهتر از انجام نده می پذیرند. دستورات نکن یا بس کن، تنها به آنها می گوید که چه کاری قابل قبول نیست، ولی توضیح نمی دهد که به جای آن چه کاری باید انجام دهند. به طور کلی، بهتر است به آنها مستقیماً بگوییم که چه کاری انجام ندهند،نه اینکه چه کاری انجام ندهند. پدران و مادران منفی دستور منفی و والدین مثبت دستور مثبت به کار می برند.

مستقیماً خود را درگیر نکنید و رودرروی بچه ها نایستید

وقتی می گویید: «می خواهم که همین حالا به رختخواب بروی.» ممکن است بین خود و فرزندتان کشمکش ایجاد کنید. روش بهتر، مطرح کردن قانون است. مثلاً، اعلام کنید: «ساعت ۸ است، وقت خواب.» و به ساعت اشاره کنید. در این حالت، هر گونه کشمکش یا احساس بد بین ساعت و او خواهد بود. خوشبختانه، هنگامی که به جای گفتن: «دوست ندارم در خانه توپ بازی کنی.»، می گویید: «خانه جای توپ پازی نیست.» بچه ها از قانون بدشان خواهد آمد نه شما.

توضیح دهید چرا این محدودیت ها باید اجرا شوند

وقتی افراد درستی یک قانون را درک کنند، مثلاً از آسیب رساندن به خود و دیگران پرهیز کنند، آن را بهتر اجرا خواهند کرد. بنابر این وقتی قانونی را در خانه اجرا می کنید، توضیح دهید که چرا افراد خانواده باید از آن پیروی کنند. درک علت اجرای قوانین به آنها کمک می کند که رفتار درستی داشته باشند. به جای توضیح مفصل و طولانی، مختصر و خلاصه شرح دهید. مثال: «دیگران را نزنید، چون آسیب می بینند.» یا «وقتی اسباب بازی را از بچه های دیگر می گیری، ناراحت می شوند چون هنوز می خواهند با آن بازی کنند.»

راه چاره ای نشان دهید

هر وقتی که بچه ها را محدود می کنید، سعی کنید راه کارهای قابل قبولی ارائه نمایید. با انجام این کار، شکایت آن‌ها کم می شود و احساس محدودیت کمتری خواهند داشت. مثال: می دانم که از وسایل آرایش من خوشت می آید ولی اینها برای بازی نیستند. به جای آن برایت کاغذ و مداد شمعی آورده ام.»، مثال دیگر: «نمی توانی پیش از شام شکلات بخوری، ولی می توانی بعد از شام بستنی و شکلات مورد علاقه ات را بخوری.» با ارائه راه حل، به بچه ها می آموزید که عین حالی که احساسات و تمایلاتشان برای شما مهم و قابل قبول است، راه چاره ای برای آن وجود دارد و یاد می گیرد که از قوانین پیروی کند.

کاملاً منطقی باشید

یک قانون اصلی محدود کننده، از عدم اجرای آن پیشگیری می کند. با یک برنامه مشخص(مانند وقت خواب ساعت ۸ یا۸:۳۰)، تقریباً نمی توان مقابله کرد. قوانین مهم و برنامه های همیشگی باید هر روز اجرا شوند، حتی اگر خسته باشید یا دلایل دیگری وجود داشته باشد.

رفتار بد را سرزنش کنید، نه بچه ها را

هر چقدر هم که رفتاری که از بچه سر زده، بد باشد، آن رفتار را سرزنش کنید، نه خود بچه ها را. مثلاً به جای گفتن «پسر بد» (سرزنش کردن کودک)، بگویید «دعوا ممنوع» (تقبیح رفتار).

احساسات خود را کنترل کنید

پژوهش ها نشان می دهد که وقتی پدرها و مادرها عصبانی هستند، فرزندان خود را بیشتر مورد تنبیه زبانی و بدنی قرار می دهند. اوقاتی وجود دارد که باید خونسردی خود را حفظ کنیم، نفس عمیق بکشیم و تا ۱۰ بشماریم. هدف ما آموزش رفتار درست به بچه هاست و هنگامی که عصبانی هستید، آموزش مؤثر نخواهد بود. بنابر این به جای واکنش سریع و خشمگین در برابر بچه و گفتن این جمله که «چه کار کردی؟»، یک دقیقه صبر کنید، با حفظ خونسردی بپرسید: «چه خبر است؟».

همه والدین باید راهنمای انجام رفتار درست به بچه ها باشند. هر چقدر توانایی بیشتری در اجرای محدودیت های مورد نظر خود داشته باشید، با بچه ها به تفاهم بیشتری می رسید و آنها مقاومت کمتری در برابر این محدودیت ها نشان خواهند داد و نتیجه آن، داشتن محیط دلپذیر برای پدر و مادر و بچه هاست.