رفتار با کودک لجباز، صبور باشید

ایسنا: دکتر سامرند سلیمی، روانپزشک و خانواده درمانگر و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درمورد لجبازی کودکان اظهار داشت: لجبازی مجموعه رفتارهایی است ازقبیل کوبیدن پا به زمین، جیغ زدن، پرتاب کردن وسایل خانه، گریه کردن با صدای بلند که کودکان برای رسیدن به خواسته‌هایشان انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: شروع لجبازی سن خاصی ندارد اما در کودکان 2 ساله به شدت شروع می‌شود و تا زمانی که 2 سال را تمام کنند و وارد 3 سالگی شوند ادامه می‌یابد؛ همچنین لجبازی تا آخر 3 سالگی بیشتر می‌شود. دکتر سلیمی ادامه داد: به طور کلی شیوع لجبازی بیشتر بین سن 2 تا 5 سالگی است. زیرا کودکان به دنبال هویت، استقلال و خودباوری هستند و با لجاجت خود می‌خواهند به والدین بگویند کارها آن طوری پیش میرود که من می خواهم.

وی در این خصوص ادامه داد: در بعضی از کودکان این لجاجت و باور تا زمان بزرگسالی ادامه دارد؛ مثلاً وقتی کودکی بزرگ می شود و پشت ماشین می‌نشیند درهنگام تصادف به علت مسائل جزیی با دیگران گلاویز می‌شود. در حالی که با یک معذرت خواهی مشکل حل می‌شود، اما به علت همین لجبازی کار به دعوا کشیده می‌شود. این روانپزشک و خانواده درمانگر افزود: خلق و خو در کودکان تحت تاثیر عوامل ژنتیکی هم قرار دارد. بعضی از کودکان ذاتاً ناآرام هستند اما والدین آنها، خود را سرزنش می‌کنند که در تربیت فرزندشان درست عمل نکرده‌اند. کودک نباید بیاموزد که با لجبازی و تندخویی می‌تواند هرچه را که بخواهد بدست آورد. بلکه کودک باید یاد بگیرد که خواسته‌های خود را بصورت آرام و مسالمت آمیز ابراز کند. اما درصورت لجبازی کودکان، والدین باید به آنها بی‌اعتنایی کنند و از آن محیط خارج شوند. والدین باید رفتار لجبازانه کودک را مهار و رفتار مناسب را در وی تقویت کنند. واکنش تند پدر و مادرها در برابر لجاجت و سرکشی کودک نیز در رفتار لجوجانه آنها تاثیر می گذارد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: کودکان می‌دانند که در چه مکانهایی شروع به لجبازی کنند. به طور مثال کودکان در منزل کمتر لجبازی می‌کنند اما در مهمانی‌ها، پارک‌ها و یا در فروشگاهها برای خرید وسیله‌ای شروع به لجبازی و یا جیغ زدن می‌کنند. وی در توضیح افزود: اولین، مهمترین و ساده ترین راهی که مادر باید در برابر لجبازی کودک از خود نشان دهد بی اعتنایی به کارها و یا لجاجت اوست. مثلاً وقتی کودک یک لیوان آب با عصبانیت بر روی میز می کوبد در این هنگام مادر باید به او بی‌اعتنا باشد و با راه رفتن، آواز خواندن و یا آشپزی به کودک بی‌توجهی کند تا کودک یاد بگیرد کسی به لجبازی او توجهی نمی‌کند. در حقیقت نادیده گرفتن و بی‌توجهی والدین به لجبازی کودکان این رفتار را در آنها کاهش می‌دهد.

دکتر سلیمی گفت: مادران باید توجه کنند که درهنگام لجبازی، کودکشان را بغل و یا نوازش نکنند زیرا این راه مقابله با کودک لجباز نیست، بلکه اولین کاری که باید انجام دهند بی‌اعتنایی و بی توجهی است که در ابتدا شاید لجبازی در کودک تشدید و بدتر شود اما به مرور زمان از لجبازی کودک کاسته می‌شود.

وی در ادامه افزود: مادر باید بعد از آرام شدن کودک، او را بغل و سپس آرام نوازش کند. اما راجع به رفتار و لجاجت چند دقیقه قبل وی صحبت نکند. زیرا معمولاً لجبازی کودکان کاملاً هدفدار است و کودک بدون دلیل شروع به لجبازی نمی‌کند و مهمترین هدف کودک در این موارد معطوف کردن توجه‌ها به خود است.

دکتر سلیمی ادامه داد: متاسفانه گاهی والدین به محض جیغ زدن و یا گریه کردن کودک به سمت کودک خود می روند و او را بغل می‌کنند. در این شرایط است که کودک می آموزد برای جلب توجه با لجبازی و تندخویی می‌تواند هرچه از جمله توجه والدین را بدست آورد.

وی تصریح کرد: روش دیگری که برای کاهش لجبازی در کودک موثر است این است که در هنگام لجبازی کودک را به محل دیگری ببرید مثلاً اگر در فروشگاه هستید او را بیرون از فروشگاه ببرید و به او بگویید جیغ بزند و یا گریه کند. بعد از اتمام این کار دوباره او را به داخل فروشگاه ببرید.

این روانپزشک خانواده درمانگرهمچنین اظهار داشت: والدین توجه کنند که جداسازی یکی از روشهای مدرن تنبیه است که باید انجام دهند؛ جداسازی کودک حدود چند دقیقه به طول می کشد به عبارتی دیگر، جداسازی کودک برابر با سن او باید انجام شود. یعنی اگر کودک ۲ سال دارد باید ۲ دقیقه، اگر ۴ سال ۴ دقیقه و اگر ۵ سال سن دارد ۵ دقیقه او را تنها در یک اتاق بگذارید در این اتاق نباید وسایل سرگرمی کودک و نیز وسایل خطرناک وجود داشته باشد.

وی افزود: بعد از این چند دقیقه اگر سروصدا و یا گریه و جیغ کودک تمام شده بود او را از اتاق بیرون بیاورید. اما اگر جیغ و داد کودک همچنان ادامه داشت دوباره او را با همین زمان معین به داخل اتاق ببرید، این عمل را تا آنجا باید تکرار کرد که کودک از پرخاشگری و لجبازی آرام شده باشد.

تشویق کودکان با جمله های مثبت

دکتر سلیمی ادامه داد: از طرف دیگر وقتی کودک با رفتار پذیرفته‌ای خواسته‌اش را با والدین در میان می گذارد، والدین باید از واژه‌ها و جمله‌های مثبت مثل تحسین و تشویق استفاده کنند.

این روانپزشک افزود: نباید کج خلقی و لجاجت کودک روی تصمیمات والدین اثر بگذارد بلکه والدین باید به لجبازی کودکان بی‌اعتنا باشند تا این رفتار در آنها کاسته شود.

وی همچنین تصریح کرد: والدین نباید کودکان را در موقعیت لجبازی قرار دهند مثلاً هنگامی که هوا گرم است و کودک خسته نباید او را ساعتها در بازار چرخاند، زیرا کودک در موقعیت لجبازی و عصبانیت قرار می‌گیرد و این امر باعث تحریک کودک به لجبازی می‌شود.

این خانواده درمانگر در پایان تاکید کرد: بهتر است هنگامی که والدین کاملاً عصبانی هستند کودک خود را دعوا نکنند بلکه برای تنبیه کودک باید تظاهر به عصبانیت کرد زیرا کودک در عمق نگاه عصبانی شما باید نگاه گرم و مهربان و حس واقعی شما نسبت به خود را پیدا کند که این نگاه برای کودک بسیار مهم است، زیرا با همین نگاه هویت و خودباوری در ذهن او شکل می‌گیرد.