ترس کودکان از آمپول، چه جوری به‌ وجود می‌آید؟

همشهری: بله! اگر شما هم با جمله‌های تهدیدآمیزی مثل جمله‌های بالا بخواهید فرزند حرف‌شنویی داشته باشید، ندانسته و نخواسته، او را به ترسیدن از آمپول سوق داده‌اید؛ غافل از آنکه کودک از بدو تولد برای مصونیت در برابر برخی بیماری‌ها و نیز برای درمان برخی دیگر ناگزیر باید مورد تزریق آمپول قرار بگیرد. متأسفانه پیش از شناخت آمپول از طرف کودک، دردناکی آن از طرف بزرگترها به او القاء می‌شود و به همین دلیل وی تمام کوشش خود را می‌کند تا از تزریق آمپول خلاصی یابد. گاه این ترس چنان عمقی پیدا می‌یابد که کودک اجازه نمی‌دهد حتی پزشک نیز به معاینه او بپردازد. گریه و بی‌تابی و فرار کردن هم سلاح‌های کودک در چنین مواقعی به حساب می‌آیند. کودکانی مشاهده شده‌اند که از ترس واکسیناسیون، یا از مدرسه فرار کرده‌اند یا اصلا حاضر نبوده‌اند قدم به محیط مدرسه بگذارند. اگر فرزند شما چنین رفتاری بروز می‌دهد درنظر داشته باشید که در معرض خطری جدی قرار گرفته؛ چراکه او به ‌دلیل داشتن نقص احتمالی در برنامه دریافت واکسن، ممکن است به برخی بیماری‌های کشنده و سخت مبتلا شود؛ بیماری‌هایی که تزریق به موقع واکسن می‌توانست وی را در برابر آنها مصون نگه دارد.

ترساندن کودک از آمپول بدترین تهدیدی است که می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ترس احساسی است که از نزدیک شدن خطر پدید می‌آید و فرد را نسبت به فرار کردن متمایل می‌سازد. هر چند فرار از روی ترس رفتاری است که با هدف تأمینی صورت می‌گیرد، گاه این عمل می‌تواند موجب زیان شخص شود. چیزهای ناشناخته معمولا منجر به بروز احساس ترس می‌شوند و از همین رو ترس‌های دوره کودکی، بسته به سن کودک و مراحل رشد وی دستخوش تغییر هستند. علاوه بر تهدیدهایی که سرانجام منجر به هراس کودک از آمپول می‌شود، در بیشتر موارد ترس از آمپول نتیجه کسب یک تجربه منفی به حساب می‌آید.


انجام تزریق به کودک بدون ارائه اطلاعات قبلی به وی در مورد نحوه و اهمیت این کار و نیز وارد کردن سوزن به بدنش به شکل غیرمنتظره و به همراه نوعی فریب دادن او، فارغ از نحوه تزریق یا تأثیر محتوای سرنگ، منجر به ترس خواهد شد. اگر والدین به جای توضیح ضرورت انجام تزریق، با جمله‌هایی مثل «فقط این‌ بار درد خواهد کرد» یا «این‌ بار قرار نیست درد کند» به آرام کردن فرزندشان بپردازند، ندانسته ابعاد وسیع‌تری به ترس کودک بخشیده‌اند.

کودک به والدین خود اعتماد دارد و وقتی توسط آنها با آمپول یا واکسن تهدید می‌شود - پیش از کسب تجربه عملی در این زمینه - ناخودآگاه ترس از این کار نیز در وجودش شکل می‌گیرد و این هراس نه تنها او را در مقوله پیشگیری و مداوا با مشکل روبرو خواهد کرد بلکه برای مراحل آتی زندگی‌اش نیز دردسرزا خواهد شد.

خیلی از کودکان چنان داغ زخمی‌ از تزریقات دارند که به هنگام مشاهده سوزن شدیدا مضطرب می‌شوند. شما می‌توانید پریشانی کودکتان را پیش بینی کنید و قدم‌هایی را برای کاهش دادن آن قبل از اینکه حتی به مطب دکتر برسید بردارید. شاید مهمترین چیزی که شما می‌توانید انجام دهید حفظ آرامش و خودداری از ترس باشد.

ترس‌های دوره کودکی، بسته به سن کودک و مراحل رشد وی دستخوش تغییر هستند. علاوه بر تهدیدهایی که سرانجام منجر به هراس کودک از آمپول می‌شود، در بیشتر موارد ترس از آمپول نتیجه کسب یک تجربه منفی به حساب می‌آید

برای خردسالان راهکارهای زیر پیشنهاد می کنیم:
- یک شیئ ساکت کننده و آشنا با خود بیاورید. یک وسیله مورد علاقه بچه شما یا پتو که به عنوان یک چیز راحت کننده و حواس پرت کننده باشد.

- کودک خود را در خلال تزریق نگه دارید و با او صحبت کنید. کودک خود را با در آغوش گرفتن و بغل کردن آرامش دهید. حتی صدای شما می‌تواند به کودک کمک کند و احساس امنیت ایجاد نماید، بنابراین در گوشش کلمات قوت قلب دهنده بگویید.

- دادن شیشه و پستانک.

مهیا کردن کودکان بزرگتر برای تزریقات
- زمانی که کودک می‌تواند حرف بزند، شما می‌توانید شرح دهید که چگونه تزریقات از آنها محافظت می‌کند. چون تزریقات آزار می‌رساند کودکان چنین می‌پندارند که پرگزند است و حتی یک شکل تنبیه است. کودک خود را متقاعد به فهم این کنید که تزریقات تنها راه گرفتن برخی داروها در بدن است که از بیماری پیشگیری می‌کند. هرگز به کودک خود اجازه ندهید که درباره انجام نشدن تزریق صحبت کند.

- صادق باشید و به بچه خود بگویید که تزریق احتمالا آزار می‌رساند. درد را به گزش یک حشره تشبیه کنید، تایید کنید که شاید چند ثانیه هم طول بکشد.

- بچه‌هایی که می‌دانند برای تزریق می‌روند بهتر همکاری می‌کنند تا آنهایی که در این باره به آنها چیزی گفته نشده است.اگر شما چند روز قبل از تزریق، آن را به کودکتان در میان بگذارید، ممکن است فرزند شما بسیار نگران شود؛ لذا بهتر است تا روز تزریق صبر کنید؛ حتی صحیح تر آن است که قبل از اینکه به مطب دکتر بروید به او اطلاعات دهید.

- اگر شما به بچه خود قول دهید که تزریقی در کار نخواهد بود و بعد در خلال ملاقات با پزشک خبردار شود، شما یک تعارض ایجاد کرده اید، بجای وعده وعیدهای نا بجا به او بگویید،" دکتر به ما خواهد گفت، ولی من نمی دانم تزریقی لازم است یا نه".

شیوه‌های حواس پرتی
ـ خواندن با صدای بلند، صحبت کردن یا تماشای ویدئو همگی برای حواس پرتی در اطاق انتظار خوب است. درست قبل از تزریق، شما از فرزند خود خواهش کنید که: یک نفس عمیق بکشد و آن را در خلال تزریق بیرون دهد. برخی از اولیا حتی یک صدا ساز که در جشن‌ها استفاده می‌شود مهیا می‌کنند.

ـ در خلال تزریق با صدای بلند بشمارید یا شما می‌توانید بگویید " وقتی که تا 5 شمردی، تزریق احتمالا تمام شده است."

ـ به همان اندازه که تزریق آزار می‌دهد، دست او را بفشارید.

گریه کردن خوب است
اغلب بچه بعد از تزریقات گریه می‌کنند. این راه آنها برای ارتباط با آن است. بنابراین فرزند خود را وادار نکنید که احساس بدی در مورد گریه داشته باشد.بعد از تزریق، فرزند خود را تحسین کنید و بگویید: " شما واقعا کار خوبی انجام دادید" ، و ...