به سرپرستی گرفتن بچه، موقت یا دائم؟

ایسنا: معاون دفتر توانمندسازی خانواده‌، زنان و کودکان سازمان بهزیستی با اشاره به این که لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست همچنان در شورای نگهبان است، گفت: شورای نگهبان برخی ایرادات کلی را به لایحه وارد می‌داند که تصویب جزئیات آن منوط به رفع ابهامات کلی است. حمیدرضا الوند با تشریح جزئیات شرایط سرپرستی موقت و دائم کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور، اظهار کرد: در سازمان بهزیستی دو نوع سرپرستی تعریف شده است، نخست سرپرست دائم که در مفهوم اجتماعی از آن به عنوان «فرزند خواندگی» یاد می‌شود و دیگری سرپرست موقت که به آن «خانواده‌ امین» اطلاق می‌شود.

وی در باره شرایط واگذاری کودکان به سازمان بهزیستی، عنوان کرد: برابر قانون فعلی حمایت از کودکان بی‌سرپرست مصوب سال 1353، کودکان واگذار شده به بهزیستی که علی‌رغم تلاش‌های این سازمان پدر، مادر یا جد پدری آن‌ها طی سه سال، برای دیدار با کودک خود هیچ مراجعه‌ای نداشته باشند، از شرط عمومی واگذاری سرپرست برخوردارند.

اولویت واگذاری دائم کودکان در صورت احراز شرایط، با سرپرستان موقت است

الوند با بیان اینکه با واگذاری کودک به سرپرست موقت، برای مدت زمان معینی بر اساس رای صادره از مراجع قضایی با حفظ هویت خانوادگی به یک خانواده‌ امین سپرده می‌شود، افزود: هر زمان که کودک، طی مدت سرپرستی موقت درون خانواده‌ امین، شرایط فرزند خواندگی دائم را پیدا کند، اولویت اصلی واگذاری با خانواده‌ امین است. وی درباره شرایط کودکانی که امکان واگذاری به سرپرست موقت را دارند، تصریح کرد: کودکی که دارای پدر، مادر یا جد پدری یا همه آنهاست، اما اولیا و سرپرستان قانونی او بر اساس مواد تصریح شده در قوانین فعلی کشور، با بروز عواملی همچون زندانی شدن، اعتیاد و یا بیماری شرایط نگهداری فرزند خود را برای مدت مشخصی از دست داده‌اند، می‌تواند به سرپرست موقت واگذار شود.

معاون دفتر توانمندسازی خانواده‌، زنان و کودکان با تاکید بر این که بهترین نهادی که می‌تواند در شکل دهی شخصیت اجتماعی افراد نقش ایفا می‌کند، خانواده‌ است، تصریح کرد: بر این اساس، سیاست بهزیستی این است که خانواده‌های جایگزین را غربالگری و تایید صلاحیت کند.

زوج و زوجه باید هر دو متقاضی سرپرستی دائم باشند

وی درباره شرایط خانواده‌ای که می‌تواند سرپرستی دائم کودکان تحت پوشش بهزیستی را بر عهده بگیرد، گفت: نخستین شرط این است که خانواده‌ شامل زوج و زوجه هر دو متقاضی باشند و دیگر شرایطی همچون گذشتن حداقل پنج سال از ازدواج آن‌ها و بچه دار نشدن آن‌ها طی این مدت، تایید پزشک مبنی بر بچه دار نشدن زوجین، داشتن حداقل ۳۰ سال سن برای یکی از آنها، احراز صلاحیت‌های اخلاقی و سلامت جسمی و روانی، توانایی عملی نگهداری کودک، ایرانی و مقیم ایران بودن زوجین و نیز، برخورداری از تمکن مالی لازم برای نگهداری کودک، به این منظور پیش‌بینی‌ شده است.

الوند درباره شرایط متقاضیان سرپرستی موقت، یادآور شد: همه شرایط بالا به استثنای شرط سنی و فرزنددار نشدن، در مورد متقاضیان سرپرستی موقت صدق می‌کند.

به گفته وی، زوجین متقاضی سرپرستی موقت می‌توانند سرپرستی یک تا حداکثر سه کودک را با تایید کارشناسان سازمان بهزیستی کشور بر عهده بگیرند.

معاون دفتر توانمندسازی خانواده‌، زنان و کودکان اظهار کرد: اقوام و بستگان کودک به شرط آنکه شرایط ذکر شده برای فرزندخواندگی را احراز کرده باشند، در اولویت سرپرستی او هستند.

بیشتر متقاضیان خواهان کودکان زیر سه سال هستند

وی سقف سنی برای کودکانی که به فرزند خواندگی واگذار می‌شوند را ۱۲ سال عنوان کرد و افزود: هر چند در قانون سقف سنی برای واگذاری کودکان به سرپرست موقت ذکر نشده است، اما بهزیستی به استناد همین قانون معمولا کودکان تا سقف ۱۲ سال را به خانواده‌های امین می‌سپارد.

الوند با تاکید بر این که بیشتر متقاضیان سرپرستی، خواهان کودکان زیر سه سال هستند، تاکید کرد: بیش از 90 درصد آن‌ها متقاضی کودکان زیر یک سال هستند.

الوند همچین یادآور شد: تعداد متقاضیان دختر و پسر نیز تقریبا با هم برابر است.

معاون دفتر توانمندسازی خانواده‌، زنان و کودکان در ادامه گفت‌وگوی خود با ایسنا، با اشاره به اینکه کارشناسان کمیته شبه خانواده‌ بهزیستی در مراکز استان‌ها، نسبت به بررسی صلاحیت خانواده‌های متقاضی اقدام می‌کنند، خاطرنشان کرد: این کمیته‌ها مصلحت کودکان و نوجوانان برای واگذاری را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنند و به عنوان مثال، سرپرستی یک دختر 15 ساله، در صورتی که خانواده‌ اقوام و بستگان متقاضی سرپرستی وی، دارای پسر بزرگسال باشند، به آن‌ها واگذار نمی‌شود.

حکم موقت شش ماهه برای متقاضیان سرپرستی دائم

وی درباره مدت زمان واگذاری کودکان به سرپرستان دائم و موقت، اضافه کرد: این مدت زمان بر اساس نظر کمیته شبه خانواده‌ و با رای مرجع قضایی تعیین می‌شود.

به گفته الوند، برای کسانی که خواهان سرپرستی دائم کودک هستند، ابتدا حکم سرپرستی شش ماهه صادر می‌شود تا آن‌ها طی این مدت به عنوان خانواده‌ امین از کودک نگهداری کنند.

وی خاطر نشان کرد: کارشناسان بهزیستی طی این مدت بر خانواده‌ نظارت می‌کنند و در صورت تایید آنها، حکم فرزند خواندگی برای کودک صادر شده و او هویت خانواده‌ جدید خود را می‌پذیرد.

به گفته معاون دفتر توانمندسازی خانواده‌، زنان و کودکان امکان واگذاری دائمی کودک به سرپرست موقت تنها در صورتی میسر می‌شود که او شرایط فرزند خواندگی را به لحاظ قانونی احراز کنند.