همه چیز درباره روزه كله گنجشكی (۱)

با فرا رسیدن ماه مبارك رمضان بسیاری از والدین درباره روزه گرفتن فرزندان‌شان دچار تردید می‌شوند. آنها می‌خواهند بدانند كه آیا روزه گرفتن و تحمل گرسنگی و تشنگی زیاد در فصل تابستان برای كودك قابل تحمل است یا ممكن است باعث بروز مشكلاتی در سلامت او شود.

در واقع روزه‌داری می‌تواند فواید روحی و جسمی زیادی برای كودك داشته باشد. وظیفه والدین در مورد روزه‌داری كودكانی كه به سن تكلیف رسیده‌اند، این است كه پیش از فرا رسیدن ماه روزه‌داری آنها را برای این فرضیه آماده كنند.

بدون شك تحمل روزه‌داری برای كودكانی كه از سنین پایین شاهد روزه گرفتن والدین خود بوده و به این كار تشویق شده‌اند، تحمل گرسنگی آسان‌تر است و به دلیل احساس معنوی خاصی كه تجربه می‌كنند، توان‌شان افزایش می‌یابد. اگر می‌خواهید با خیال راحت شاهد روزه‌داری فرزندتان باشید به توصیه‌های دكتر اكبر كوشانفر، متخصص اطفال و استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی و دكتر رضا راست‌منش، متخصص تغذیه را به دقت بخوانید.

دكتر راست‌منش
روزهای طولانی، روزه و كودكان
روزه‌داری یک تکلیف شرعی برای افراد بالغ است. همان‌طور که روزه برای افراد سالم و بالغ یک فریضه و جزو واجبات است مطابق فتوای علما، روزه‌داری حتی به قصد قربت جایی که بیم صدمه و زیان به فرد داشته باشد، حرام است و گناه محسوب می‌شود. حسب شرایط بدنی کودک، روزه‌داری ممکن است آثار مفید یا مضر داشته باشد.

استثنائا یک فرد ممکن است از نظر سنی کودک باشد ولی از نظر جثه، ذخیره بدنی و میزان چربی، در وضعیتی قرار داشته باشد که روزه‌داری برایش سنگین نباشد. با این حال، اکثر کودکان به خصوص کودکان کم‌سن‌وسال عموما وضعیت شکننده‌ای دارند، به خصوص که در دوره رشد هم قرار داشته باشند که در این صورت هم از نظر علمی و هم از نظر شرعی روزه گرفتن در آنها مجاز نیست. کودکان باید توجه كنند که خواست قلب خود را به احکام الهی ترجیح ندهند و صرفا به این دلیل که دلشان می‌خواهد کار خوبی انجام دهند، سلامت خود را به خطر نیندازند.

روزه اولی‌ها چگونه روزه می‌گیرند؟
روزه‌داری آداب و تمهیدات خاص خود را می‌طلبد. هر فردی بسته به توان، استقامت، تحمل و بنیه‌ای که از خود سراغ دارد خود را مهیا می‌کند. افرادی که بار‌ها روزه گرفته‌اند، آب‌دیده‌تر شده‌اند و به تجربه دریافته‌اند که چگونه استراحت، فعالیت، خواب، بیداری و عبادتشان را تنظیم کنند تا هم کم نیاورند و همه از وظایف اجتماعی‌شان باز نمانند. روزه‌داری به معنی تعطیلی وظایف ما نسبت به جامعه،‌ خانواده، والدین، تعطیلی تحصیل علم و ... نیست.

پس انجام این امور نیاز به بنیه دارد. برخی کودکان به خصوص بار اولی‌ها فکر می‌کنند که هر چه سختی بیشتری بکشند اجر و ثواب بیشتری می‌برند، در حالی که خداوند در قرآن می‌فرماید: «ای رسول گرامی، چرا چیزی را که خدا بر تو حلال كرده بر خود حرام کرده‌ای.» استفاده‌ای که از این آیه می‌کنیم این است که وقتی ما در ساعت‌های بیداری می‌توانیم سحری و افطار مرتب و متوازنی داشته باشیم، باید از این فرصت استفاده کنیم. گاهی اوقات عادت بیدار نشدن برای مصرف سحری از سوی کودکان به غلط به عنوان نشانه‌ای از قدرت و استقامت تلقی می‌شود و در برخی مواقع بابت این کار بین خودشان پز هم می‌دهند. بار اولی‌ها باید توجه کنند که مصرف سحری را فراموش نکنند.

تشنگی روزه‌داری با چه مایعاتی باید برطرف شود؟
اصولا غذاهای پرنمک و پروتئین‌ها به خصوص کشک باعث شدت تشنگی می‌شود. اما مهم‌تر از مصرف مایعات، باید توجه کنیم مصرف پروتئین، نمک و کشک را معتدل کنیم. می‌دانید که در ماه رمضان مصرف آش رشته و کشک جزو عادات فرهنگی ما ایرانیان است. در کنار لذتی که از آش کشک می‌بریم باید اعتدال مصرف را هم فراموش نکنیم. بهترین مایعات خود آب است به خصوص اگر اندکی نعناع هم به آن اضافه کرده باشیم چون این کار اثر بسیار خوبی در طولانی‌تر کردن حس رفع تشنگی دارد و تحمل تشنگی را برای روزه‌دار سهل‌تر می‌کند.

چای با اینکه جزو مایعات محسوب می‌شود با این حال مدر است و معمولا به ازای هر لیوان آبی که می‌خوریم به اندازه ۱/۱ برابر آن آب از دست می‌دهیم! پس بهتر است در مصرف چای هم زیاده‌روی نکنیم. مصرف ۲ تا ۳ استکان چای کافی است.

ادامه دارد...