شناسایی کودکان دیرسخن گو و قصه تخم کفتر!
آیا می‌دانید «آلبرت انیشتین» هم تا سه سالگی حرف نمی‌زد و سرانجام، وقتی به حرف آمد، تا ۹ سالگی، نمی‌توانست کلمات را خیلی خوب ادا کند؟!
شهرزاد: فرزندتان،جزوبچه‌های دیرسخن‌گوست یا دچار اختلال گفتاری شده؟
آیا می‌دانید «آلبرت انیشتین» هم تا سه سالگی حرف نمی‌زد و سرانجام، وقتی به حرف آمد، تا ۹ سالگی، نمی‌توانست کلمات را خیلی خوب ادا کند؟!
«نمی‌دونم چرا حرف نمی‌زنه. فقط توی همین یه کار، تاخیر داشته؛ منظورم اینه که به‌موقع، یاد گرفت بشینه یا راه بره، ولی هنوز، جز چندتا کلمه ساده، چیزی نمی‌تونه بگه. جمله‌سازی رو که دیگه حرفش رو نزنید. خیلی نگرانشم؛ نکنه یه مشکل جدی داشته باشه؟» این‌ها، جملات آشنایی است که ممکن است از والدین اطراف‌تان شنیده باشید یا خودتان، به‌عنوان پدر یا مادر، با این مشکل، دست به گریبان باشید.
حرف زدن از کی؟
صحبت کردن و استفاده از زبان برای برقراری ارتباط با دیگران، یکی از مهم‌ترین بخش‌های تکامل کودکان است و معمولا، از یک سالگی، با گفتن کلمات ساده‌ای مثل ماما یا بابا آغاز می‌شود و در دو سالگی، با ساختن جملات دو یا سه کلمه‌ای، به رشد خود ادامه می‌دهد. در سه سالگی، وسعت کلماتی که می‌دانند، بیش‌تر می‌شود و جملات طولانی‌تری می‌سازند؛ اما همه بچه‌ها، چنین مسیری را در این فاصله زمانی، طی نمی‌کنند. شاید فرزند شما، سه ساله شده باشد، اما شما هم‌چنان، در حسرت شنیدن یک جمله ساده، مثل «آب بده» از زبان او، مانده باشید. آیا این تاخیر در زبان باز کردن، نگران‌کننده است؟
نگران باشیم یا نه؟
متخصصان و کارشناسان بر این باورند که تاخير در حرف زدن، تا سه سالگي، طبيعي است و نیازی به بردن کودک به جلسات گفتاردرماني نیست، اما اگر این روند، تا بعد از سه سالگی ادامه پیدا کند یا فرزند شما، مشكلاتي در اداي كلمات و لكنت زبان داشته باشد، باید به گفتاردرمان یا پزشک یا حتی در بعضی موارد، به روان‌شناس مراجعه کنید.
کنش‌پریشی زبانی یعنی چه؟
کنش، به توانمندی‌های حرکتی ما برای انجام دادن و کامل کردن یک عملکرد گفته می‌شود. مثلا وقتی می‌خواهیم یک لیوان آب بخوریم- یک کنش حرکتی- باید حرکاتی را با ترتیب صحیح انجام دهیم تا بتوانیم لیوان را برداریم، به سمت دهان‌مان ببریم، روی لب‌هایمان بگذاریم، آب را بنوشیم و قورت بدهیم. کنش‌پریشی زبانی، یک اختلال سیستم عصبی است که بر توانایی ترتیب دادن و گفتن صداها، هجاها و واژگان، اثر می‌گذارد. صحبت کردن، جامع‌ترین کنش حرکتی- طرح‌ریزی است که ما انجام می‌دهیم.
به کارکرد دستگاه‌های تولید گفتار- مثل لب‌ها، زبان و فک- موقع بیان کلمه «قوری» فکر کنید . لب‌های شما، برای تولید صدای « قو»، به هم نزدیک می‌شوند و در پایان، لب‌ها، برای تولید صدای «ری»، به عقب می‌روند. در این فرآیند، فک، ثابت می‌ماند و لب‌ها و زبان هستند که مستقلانه، حرکت می‌کنند.
کودکان، با ساده کردن زبان بزرگسالان، صحبت کردن را یاد می‌گیرند و کلماتی چون «ماما» و «دَدَ» را به کار می‌برند؛ اما کودکانی که اختلال کنش‌پریشی گفتار کودکی دارند، برای تولید کلمات ساده‌ای چون «مامان» و «آب»، خیلی تقلا می‌کنند و معمولا، در این سطح از رشد، باقی می‌مانند.
دیرسخن‌گویی یا اختلال کنش‌پریشی
تفاوت‌های آشکاری بین کودکان دیرسخن‌گو و آن‌هایی که اختلال کنش‌پریشی زبانی دارند، وجود دارد. در بچه‌هایی که اختلال کنش‌پریشی دارند:
- زبان دریافتی- یا ادراک کودک- متناسب با سن او رشد می‌کند، اما رشد زبان بیانی، بسیار با تاخیر پیش می‌رود.
- زمانی که از کودک خواسته می‌شود کلمه‌ای را بیان کند، او، آشکارا، برای بیان کلمات، تقلا می‌کند.
- کودک، به‌طور طبیعی، از اشاره کردن و حرکات بدن و چهره، برای برقراری ارتباط با اطرافیان استفاده می‌کند.
- صداهای خیلی محدودی تولید می‌کند؛ معمولا، اصواتی مثل «آه» یا «اَه» و هم‌خوان‌های ساده هم‌چون «پ» و «ه».
- در سن دو سالگی، واژگان بسیار محدودی را به کار می‌برد؛ معمولا، کودکان دو ساله، از ۲۰۰ تا ۳۰۰ کلمه استفاده می‌کنند و این واژگان را در جملات کوتاه، با هم ترکیب می‌کنند.
- بعضی از کلمات را هنگام بازی، به‌طور صحیح بیان می‌کند، اما هنگامی که از او خواسته می‌شود، نمی‌تواند آن را بیان کند.
مهارت گفتاری فرزندتان را بسنجید
1- آیا شنوایی فرزندتان، پیش از این، توسط متخصص، ارزیابی و سنجش شده است؟
2- فرزند شما، در دوران نوزادی، غان و غون می‌کرد؟
3- آیا فرزندتان، هنگام بازی، صداهای محیط را تقلید می‌کند؟
4- آیا کودک شما، شعرهای آشنا را تا حدی، به‌آسانی می‌خواند؟
5- آیا کودک‌تان قادر است کلماتی را که در مکالمات، به گوشش رسيده، به‌آسانی تقلید کند یا واژه‌ها را براساس دستوري كه دريافت مي‌كند، به كار مي‌برد؟ مثلا وقتی از او می‌خواهید بگوید «آب‌میوه»، می‌تواند اين كلمه را به كار ببرد؟
6- آیا احساس می‌کنید فرزندتان، بیش‌تر از آن‌چه به زبان می‌آورد، درک می‌کند؟
7- آیا در ظاهر، فرزندتان، برای بیان کلمات، تقلا می‌کند؟ انگار مطمئن نیست چگونه صداها را تولید کند؟
8- آیا گاهی اوقات، می‌شنوید که کودک‌تان، کلمه خاصی را به زبان می‌آورد، اما وقتی می‌خواهید همان کلمه را تکرار کند، نمی‌تواند؟
9- آیا کودک، صداهای هم‌خوان کم و محدودی دارد که دایم، از آن‌ها استفاده می‌کند؟
10- آیا در ظاهر، فرزندتان، ترکیب هم‌خوانی را برای کلمات بسیاری، به کار می‌برد- مثلا «با» براي بابا، باي‌باي، بغل- یا یک هجای خاص را تکرار می‌کند- مانند «شي‌شي» براي شير يا شيشه شير و «دد» براي رفتن به پارك؟
11- آیا کودک‌تان، در مکالمه و ارتباط با شما، از ایما و اشاره استفاده می‌کند؟
نتیجه: اگر پاسخ‌تان، به پنج سوال اول، «بله» و به بقیه سوال‌ها، «نه» است، می‌توانید مطمئن باشید که شنوایی فرزندتان، در محدوده طبیعی قرار دارد. بنابراین احتمال بسیار زیادی وجود دارد که کودک، فقط، دیرسخن‌گو باشد؛ اما اگر پاسخ شما، به پنج سوال اول، «نه» و به بقیه سوال‌ها، «بله» باشد و بدانید که شنوایی کودک‌تان، در محدوده طبیعی است، باید برای مشخص شدن وجود اختلال کنش‌پریشی زبانی، به متخصص مراجعه کنید.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼