اضطراب سراغ بچه ها هم می‌رود (۱)

زندگی مثبت: همین که تصمیم می‌گیرید کودکتان را به مهدکودک یا مدرسه بفرستید یا حتی برای چند ساعت پیش یکی از اقوام بگذارید، شروع می‌شود. کودک به هر‌کاری متوسل می‌شود تا شما را از این کار منصرف کند. گریه می‌کند،‌ داد می‌زند،‌ حتی سردرد و سرگیجه سراغش می‌آید تا شما او را رها نکنید. شاید در این مواقع با خودتان بگویید که «داره خودشو لوس می‌کنه!» و بدون توجه به علائمی که نشان می‌دهد او را در موقعیت رها کنید، اما واقعیت این است که او دچار اضطراب شده و نمی‌تواند کنترلی بر این اضطراب داشته باشد. اگر فکر می‌کنید استرس و اضطراب فقط به دنیای بزرگ‌تر‌ها تعلق دارد، اشتباه می‌کنید.


این اختلال چیست؟
اضطراب یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس همراه با منشایی شناخته یا ناشناخته است که با عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیک در برابر موقعیتی که استرس‌زا بوده اتفاق می‌افتد. اضطراب جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی طبیعی دوران کودکی است و گاهی حتی برای رشد کودک سودمند نیز هست اما اضطراب دائم به رشد کودک آسیب می‌زند و موجب بروز اختلال در او می‌شود. اختلال اضطرابی یکی از اختلال‌های شایع دوران کودکی و نوجوانی است که می‌تواند زمینه برخی اختلال‌های دیگر را هم فراهم کند. این مدل اضطرابی از برخی جهات در کودکان و بزرگسالان متفاوت است.

علل اضطراب چیست؟
تاکنون چند علت مهم برای این مشکل شناخته شده است. یکی از عوامل، زیست‌شناختی و فیزیولوژیک است مثل کم‌کاری یا پر‌کاری هورمون‌ها در بدن، کمبود قند خون یا بی‌نظمی در ضربان قلب. کمبود برخی اسید‌های آمینه، منیزیم، اسید فولیک و B۱۲ هم می‌تواند بر اضطراب اثر بگذارد. در این حالت فیزیک زیستی کودک به هم می‌ریزد و زمینه اضطراب او را فراهم می‌کند. عوامل محیطی و خانوادگی و فشارهایی که در محیط خانواده و مدرسه بر کودک وارد می‌شود،‌ یکی دیگر از علل بروز اضطراب است. ضمن اینکه عوامل ژنتیک هم در بروز این اختلال موثرند. عوامل الگویی و یادگیری اجتماعی و البته همنشینی‌ با افراد مضطرب هم می‌تواند باعث بروز اضطراب در کودک شود.

علائم اضطراب کدام است؟
برخی از علائم فیزیکی و روانی اضطراب در کودکان شامل احساس خستگی، عصبی بودن و بی‌قراری، ترس و نگرانی، بی‌خوابی یا بدخوابی، تپش قلب و تنفس نامنظم و سریع، عرق کردن، سردرد و سرگیجه، مشکل در تمرکز و حافظه، لرزش یا پرش عضلات و تکرر ادرار است. البته علائم روانی این اختلال به زمینه بروز اضطراب هم بستگی دارد. واقعیت این است که از 9 ماهگی کودک می‌تواند اضطراب را درک کند و اگر فشار در خانه یا محیط زندگی کودک باشد می‌تواند او را مستعد ابتلا به اضطراب کند.

انواع اختلال اضطرابی
کودکان ممکن است انواع اختلال های اضطرابی را تجربه کنند؛ که برخی از آنها در زیر نام برده شده است. اضطراب فراگیر و منتشر‌شده که در آن کودک دائم نگران است، مثلا با دیدن مرگ یکی از اقوام مدام نگران است که والدینش هم بمیرند. اختلال هراس خاص یکی دیگر از انواع اختلال است که باعث می شود کودک از مواجهه با موقعیت یا شی ترسناک اجتناب ‌کند. اختلال هراس اجتماعی در دوران کودکی و اوایل دوران نوجوانی زیاد دیده می‌شود. در این اختلال کودک از صحبت در جمع اجتناب می‌کند، لرزش صدا دارد و از محیط‌های اجتماعی دوری می‌کند. دیگر انواع اختلال‌ها شامل اختلال وسواس فکری و عملی، اختلال استرس پس از سانحه، هراس از مکان‌های باز، اختلال استرس حاد، اختلال اضطراب جدایی و اختلال پانیک است. در همه این موارد اضطراب وجه مشترکی است که به صورت یک واکنش رفتاری بروز می‌کند.

ادامه دارد...