تکه های سفید رنگ در مدفوع نوزاد

پاسخ دکتر فاطمه خداداد زاده، متخصص کودکان:

با توجه به این که وزن گیری خوبی داشته است، مشکل خاصی وجود ندارد. ولی ممکن است دلمه های شیر- در صورتی که غلظت شیر مادر خوب باشد- به صورت تکه های سفید رنگ در درون مدفوع به شکل دانه دانه به چشم بخورد. اما نگران نباشید و این تکه های سفید رنگ اشکالی ایجاد نمی کنند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
بعضی از نوزادان بعد از هر بار غذا خوردن و برخی هر ۳ روز یکبار مدفوع می کنند. مدفوع کردن بعد از غذا خوردن نشانه خوبی است و به معنای آن است که نوزاد به اندازه کافی شیر خورده است. وقتی شکم نوزاد پر شود، شیر سیستم گوارش او را تحریک می کند و او مجبور به مدفوع کردن می شود.
در هفته های ابتدایی تولد، نوزاد بعد از هر بار شیر خوردن مدفوع می کند؛ اما بعد از چند هفته میزان مدفوع او کمتر می شود، چون شکم او حجیم تر می شود و روند غذا خوردن و دفع او منظم می شود.
البته هر نوزاد با دیگری متفاوت است و ممکن است روند مدفوع کردن بعد از هر بار غذا خوردن ادامه داشته باشد.
نوزادانی که از شیر سینه مادر تغذیه می کنند، نسبت به نوزادانی که شیر خشک می خورند، بیشتر ممکن است بلافاصله بعد از خوردن غذا مدفوع کنند؛ چون هضم شیر خشک سخت تر و زمان بر است و به زمان بیشتری نیاز دارد.
وقتی نوزاد برای اولین بار در ۶ ماهگی غذای سفت بخورد، نوع مدفوع کردنش تغییر خواهد کرد.
غذاهایی که سرشار از فیبر هستند، مثل برنج یا حبوبات، ممکن است بدون هضم شدن مستقیماً از بدن نوزاد دفع شوند؛ اما هرچه بزرگ تر شود و سیستم گوارشش قوی تر شود، این روند تغییر می کند و او بهتر می تواند غذاها را هضم کند.
تا زمانی که مدفوع نوزاد نرم است و مشکلی برای دفع ندارد، جایی برای نگرانی در مورد آن وجود ندارد. البته گاهی اوقات ممکن است سریع مدفوع کردن بعد از غذا نشانه اسهال باشد.
اگر مدفوع او شل و آبکی است، بیش از همیشه مدفوع می کند یا میزان آن افزایش پیدا کرده است یا از بغل پاهایش بیرون می زند، احتمالاً اسهال کرده است. البته اسهال در اغلب موارد بعد از یک هفته به خودی خود خوب می شود.
با این حال باید مراقب دی هیدراته شدن نوزاد هم باشی و در صورت نیاز او را نزد پزشک ببری.

آیا وجود خون در مدفوع نوزاد طبیعی است؟
ممکن است هنگام تعویض پوشک نوزاد متوجه شوی که در مدفوع او خون وجود دارد. وجود میزان کمی خون در مدفوع نوزاد نگران کننده نیست؛ اما تو باید این موضوع را با پزشک در میان بگذاری. اگر نوزاد تو دختر است، شاید اندکی خونریزی واژینال داشته باشد و این طبیعی است.
ممکن است در دوران بارداری، استروژن موجود در بدن تو بر رحم او تأثیر گذاشته باشد و حالا پایین آمدن سطح این هورمون ها باعث ایجاد نوعی قاعدگی در بدن او شده است. البته که این موضوع می تواند زنگ خطری باشد؛ اما جای نگرانی نیست.
زمانی که سطح هورمون های او به حالت طبیعی برسد، خونریزی قطع می شود.
یبوست هم می تواند باعث ایجاد خون در مدفوع نوزاد شود. یبوست در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می کنند رایج تر است.
اگر نوزاد تو به یبوست دچار شده، هنگام مدفوع کردن درد و ناراحتی خواهد داشت و فشاری که به مقعد او وارد می شود، باعث تحریک و خونریزی پوست ناحیه اطراف مقعد خواهد شد. طبیعی است که این شرایط چقدر برای او دشوار است.
بهتر است در این شرایط ۱ - ۲ بار در روز او را در یک لگن یا وان آب گرم قرار دهی تا پوست مقعد او نرم و آرام شود. همچنین می توانی با تجویز پزشک از کرم های مخصوص استفاده کنی.
گاهی هم وجود خون در مدفوع نوزاد به علت اسهال است. اسهال شدید گاهی باعث آسیب پوست مقعد و خونریزی آن می شود. حساسیت به پروتئین شیر گاو هم ممکن است باعث وجود خون در مدفوع نوزاد شود. عفونت هم می تواند عامل بروز این مشکل باشد؛ به همین علت باید در مورد آن با پزشک مشورت کنی و در صورت نیاز آزمایشاتی را برای نوزاد انجام دهی.

مدفوع نوزاد
شما به عنوان والدینی که دقت زیادی به سلامتی کودک خود دارید، قطعا متوجه خواهید شد که برخی اوقات شکل، بو، رنگ و حالت مدفوع کودکتان تغییر می‎کند. در یک نگاه کلی باید گفت، توجه به حرکات روده نوزاد می‎تواند به والدین کمک کند تا بر سیستم سلامت کودک خود تسلط بیشتری داشته باشند. بررسی رنگ و حالت مدفوع نوزاد توسط والدین، عاملی است که از آن طریق می‏توان به بیماری یا سلامت نوزاد پی برد.
حالت و رنگ مدفوع نوزاد به قدری متفاوت است که بسیاری از والدین با دیدن آن تعجب می‏کنند. از این رو یکی از مواردی که می‎تواند تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر کند، رنگ مدفوع نوزاد است که گاها می‎تواند وجود یک بیماری را هم هشدار دهد.

اولین مدفوع، یادگاری از دوران جنینی
در روزهای اولیه تولد، گاهی برخی والدین از دیدن مدفوع سبزرنگ نوزاد خود هراسان می‎شوند. اولین مدفوع نوزاد غالبا سیاه مایل به سبز تیره و چسبیده است و مکونیوم نام دارد که از مایع آمنیوتیک ، مخاط، سلول‎های پوستی و چیزهای دیگر مصرف شده در دوران جنینی تشکیل شده است.
باید بدانید که این مدفوع بوی خاصی ندارد و رنگ سبز آن به دلیل پیگمان‎های صفراوی است.
با گذشت چند روز از تولد کودک مدفوع او روشن‌تر شده و چسبندگی آن نیز کمتر می‎شود. این تغییر رنگ در مدفوع کودک نشان‎دهنده خوب عمل کردن روده و معده و هضم شیر در بدن نوزاد است.
رنگ مدفوع نوزاد همانطور که نوزاد شما بزرگتر می شود، رژیم غذایی وی تاثیر مستقیمی روی رنگ و بافت مدفوع او خواهد داشت. بچه‎های تغذیه شده با مکمل آهن ممکن است مدفوع تیره‎ای داشته باشند. همچنین رنگ مدفوع هر فرد، بسته به خوراکی‎هایی که می‎خورد تغییر خواهد کرد.
اگر کودک شما تنها با شیر مادر تغذیه می‎شود، باید بدانید که زردی موجود در مدفوع کودک شما به میزان چربی شیر مادر بستگی دارد.

رنگ‎های مختلف هر کدام چه علامتی دارد؟
هر کدام از رنگ‌ها می‎تواند نشانه‎ای از وجود یک نوع خاص از غذا در تغذیه مادر، یا مشکلی در بدن کودک باشد. به همین دلیل توجه جدی به این رنگ‎ها در زندگی کودک نقش تاثیرگذاری دارد.

مدفوع به رنگ سیاه
رنگ سیاه غالبا مختص به اولین مدفوع نوزاد است که به دلیل مواد موجود در کیسه آب در رحم به وجود می‎آید.

مدفوع به رنگ زرد خردلی
رنگ زرد خردلی در مدفوع نوزادان اکثرا پس از مدفوع سیاه رنگ و در ادامه پاکسازی روده و به دلیل خوردن شیرمادر به وجود می‎آید. اگر رنگ مدفوع نوزاد تازه به دنیا آمده شما زرد بسیار روشن است ممکن است دلالت بر وجود زردی هم داشته باشد.

مدفوع به رنگ زرد روشن
مدفوع به رنگ زرد روشن در اکثر موارد دیده می شود و جای نگرانی ندارد، چرا که این رنگ به علت شیر مادر می‏باشد. اگر این رنگ بیش از حد روشن شد و مدفوع به شکل آبکی درآمد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
با شروع تغذیه نوزاد با شیر مادر، مکونیوم از روز دوم تا چهارم تولد تبدیل به مدفوع شل و سبز قهوه ای رنگ می‏شود که ممکن است دارای لخته های سفید شیر نیز باشد. مدفوع بعد از چهار تا پنج روز زرد رنگ می شود.
مدفوع نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند از روز ششم تا سی ام تولد، شل، نرم، دانه دانه، زرد رنگ است و چندین بار در روز دفع می شود.

مدفوع به رنگ نارنجی
رنگ نارنجی از مواد موجود در موادغذایی برداشت می‎شود و در نوزادان تغذیه شده با شیر مادر و شیرخشک هم دیده می‎شود و جای نگرانی نیست.

مدفوع به رنگ قرمز
خوردن مواد غذایی قرمز رنگ مانند لبو، آب گوجه فرنگی و… توسط مادر بر روی رنگ مدفوع شیرخوار تاثیرگذار است. اما به یاد داشته باشید که گاهی این رنگ قرمز، نشان دهنده خون در مدفوع است که بسیار خطرناک بوده و باید به سرعت به پزشک مراجعه شود.
خون موجود در مدفوع نوزاد ممکن است قرمز روشن، یا سیاه رنگ باشد. خون قرمز روشن در مدفوع نوزاد ممکن است به دلیل آلرژی به پروتئین شیر، یبوست یا اسهال ناشی از عفونت های باکتریایی باشد. اگر در مدفوع نوزاد خون سیاه رنگ به شکل پوسته‎های کوچک مشاهده شد نشان‎دهنده این است که نوزاد خون را از نوک سینه های زخم مادر خورده است، ولی برای اطمینان از اینکه علت وجود خون در مدفوع همین مطلب است و روده های نوزاد مشکلی ندارد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

دو نکته مهم
اگر نوزاد دختر باشد، ممکن است در اولین مدفوع کمی خون دیده شود، که طبیعی بوده و جای نگرانی نیست، چرا که این مورد به دلیل تغییرات هورمونی و جدا شدن از هورمون‎های مادر است.
در نوزادان پسر پس از ختنه شدن ، ممکن است تا چند روز خون در پوشک دیده شود که آن هم در حد نرمال طبیعی است.

مدفوع به رنگ سبز حنایی
این رنگ در مدفوع نوزادانی دیده می‏شود که با شیرخشک تغذیه می‎شوند و چربی‎های مختلف در آنها باعث سبز حنایی شدن رنگ مدفوع می‎شود.

مدفوع به رنگ سبز تیره
غذاهایی چون نخود و اسفناج که توسط مادر خورده می‎شوند، امکان دارد رنگ مدفوع نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد، همچنین مکمل‎های آهن هم ممکن است رنگ مدفوع نوزاد را تغییر دهد.

مدفوع به رنگ سفید
زمانی که مدفوع نوزاد شما سفید باشد، نشان دهنده یک مشکل جدی است، غالبا این رنگ به این معناست که کبد بدن نوزاد خوب کار نکرده و در این صورت باید سریعا نوزاد را نزد پزشک برد.

مدفوع به رنگ خاکستری
مانند رنگ سفید، رنگ خاکستری هم این پیغام را می‏‎رساند که بدن کودک توان هضم را نداشته است و باید حتما به پزشک مراجعه شود.

نوزادی که یبوست دارد
اگر مدفوع کودک سفت و شبیه سنگ ریزه‎های کوچک باشد، کودک مبتلا به یبوست است. در حالت یبوست ممکن است در اثر تحریک مقعد با مدفوع سفت، مدفوع کمی به خون آغشته باشد. علت یبوست در نوزاد می‎تواند حساسیت به پروتئین شیر یا عدم تحمل مواد موجود در شیر مادر یا شیر خشک باشد.

دفعات مدفوع کردن نوزاد چقدر باید باشد؟
تعداد دفعات مدفوع در بین نوزادان با هم فرق دارد. برخی از نوزادان بعد از هر وعده‌ شیر خوردن و برخی تنها یک یا دو بار در هفته مدفوع می‌کنند. مهم این است که مدفوع کودک تا حدی نرم باشد.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، اغلب بعد از هر بار شیر خوردن یعنی تقریبا شش تا ده بار در روز مدفوع می‌کنند، اما پس از حدود سه تا شش هفته، این تعداد می‌تواند کم و کمتر شود و دفع کمتری داشته باشند.
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، دفعات مدفوع کمتری نسبت به نوزادانی دارند که با شیر مادر تغذیه می‌شوند. همچنین آنها مدفوعی خمیری و در طیف رنگ‌های قهوه‌ای دارند.
بوی آن تندتر از مدفوع نوزادان تغذیه‌شده با شیر مادر ولی خفیف‌تر از مدفوع کودکانی است که غذاهای جامد می‌خورند.