در اوایل بارداری چه بخوریم؟

پرسش: رژیم مناسب سه ماهه اول بارداری رو میخواستم.

پاسخ: مادر در سه ماهه اول بارداری، نیازی به انرژی اضافه ای ندارد و در انتهای سه ماه اول وزن قابل توجهی نباید اضافه کند. در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم.در دوران بارداری مادر باید روزانه 3 واحد لبنیات کم چرب(هر واحد معادل یک لیوان یا 240 سی ‌سی شیر یا سه چهارم لیوان ماست یا 2 لیوان دوغ است)، دانه ‌ها و مغزهای حاوی کلسیم، کنجد و بادام مصرف کند.

یک نکته ی مهم این که اگر چه مساله ی کیفیت غذای مادران به توان اقتصادی بستگی دارد اما لزوما وابسته به این مساله نیست. مادران اگاه که به دانش تغذیه اعتقاد دارند با هر امکانات مالی می‌ توانند تغذیه کامل و کافی تهیه کرده و با تلفیق امکانات در دسترس، نیازهای بدن خود و جنین را فراهم کنند.

استفاده ی توام غلات و حبوبات، 2 تا 3 واحد میوه و 700 گرم سبزیجات می‌ تواند هم نیازهای ویتامینی را برطرف کند و هم مانع از ابتلا به یبوست شود.

هر خانم باردار احتیاجات غذایی خود را باید از این ۵ گروه مواد غذایی فراهم کند: ۱- نان، غلات و حبوبات ۲- سبزیجات ۳-میوه ها ۴- گوشت مرغ ، ماهی، تخم مرغ.۵- شیر و ماست و پنیر

1- نان: خانم های باردار تقریباً بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم می کنند. اگر انرژی به میزان کافی نباشد پروتئین به جای ان که برای نقش حیاتی خود در رشد و تکامل ذخیره شود، به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای کربوهیدرات هستند که منبع اولیه انرژی می باشند. حبوبات منبعی خوب برای تامین پروتئین است که به عنوان سازنده بافت های بدن برای مادر و بچه می باشد. در طول 6 ماهه اخر حدود 1 کیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره می شود. البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوشت و مرغ است . بسیاری از حبوبات غنی از اهن و ویتامینB هستند. نیاز به اهن در طی 4 ماهه اول بارداری کم است، دراین مدت تجویز اهن اضافی ضرورتی ندارد، ولی بعد از این باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص اهن نیز مصرف شود.

۲- سبزیجات: سبزیجات می توانند مقدار زیادی از ویتامین ها از جمله ویتامین هایA وC و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند. یکی از مشکلات خانم های باردار در دوران باردای یبوست است که با مصرف سبزی ها این مشکل برطرف می شود. نیاز به ویتامینC در حاملگی ۷۰ درصد بیشتر از زمان غیر حاملگی است که یک رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار می دهد. کلم، حبوبات، سیب زمینی ، اسفناج، دانه های سبز و گوجه فرنگی غنی از ویتامینC هستند و به جذب اهن موجود در غذاها کمک می کنند. بدن ما ذخیره ویتامینC ندارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین به راحتی فراهم می شود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردک، سیب زمینی، فلفل سبز، کلم بروکلی، سرشار از ویتامینA هستند که برای رشد و سلامتی سلول های بدن مادر و جنین لازم است.

3- میوه ها: میوه هایی مثل پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشاء بسیار خوبی برای ویتامینC هستند. هر خانم باردار می تواند در طول روز چندین بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین هایی مثلA وC براورده کند.

۴- گوشت: پروتئین که ماده غذایی اصلی برای مادر و نوزادش است، به طور مشخص در این گروه وجود دارد. ویتامینB۱۲ ویتامینی است که فقط دراین گروه وجود دارد، است. در مادرانی که گیاهخوار هستند، ذخایر ویتامینB۱۲در نوزادان انها پایین است. این گروه جزو گروه های اصلی غذایی برای مادران باردار به حساب می اید که باید در وعده های غذایی انها گنجانده شود.

5- شیر و ماست: محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را براورده می کنند به خصوص کلسیم و پروتئین را که دراین مواد می باشد. در طول حاملگی حدود 30 گرم کلسیم در بدن مادر تجمع می یابد که اکثر ان در اواخر حاملگی در جنین ذخیره می شود.کلسیم ، ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است. اگر جذب کلسیم مادر کافی نباشد، جنین از کلسیم استخوان های مادر استفاده می کند که این باعث می شود مادر در اینده زودتر دچار استئوپروز یا پوکی استخوان شود. اگر مادری از مزه شیر راضی نیست، باید ان را با اضافه کردن موادی مانند کاکائو و امثال ان برای خود قابل قبول سازد. البته این شامل ان دسته از افرادی که مشکل گوارشی داشته و قادر به تحمل شیر نیستند، نمی باشد که در این صورت به جای یک لیوان شیر می توانند یک فنجان ماست یا پنیر مصرف کنند.

غذاهایی که می بایست در دوران بارداری از مصرف ان ها پرهیز نمود:

کافئین (چای، قهوه، کاکائو، شکلات)، الکل، شیرین کننده های مصنوعی حاوی ساخارین، ماهی های حاوی مقادیر زیادی جیوه مثل کوسه‌ ماهی، شمشیرماهی و ماهی خال مخالی، انواع پنیرهای غیر پاستوریزه، ماهی خام ،چیپس، پفک، غذاهای اماده و گوشت های فرایند شده مثل سوسیس، کالباس، سس و غذاهای چرب و شور ، جگر و سایر امعاء و احشاء گوسفند و گاو ، مغز حیوانات ، غذاهای نپخته یا سرد ، گوشت و مرغ خام ، شیر غیر پاستوریزه و بادام زمینی. سر خود دارو نخورید و اگر سیگار می کشید، سیگارتان را ترک کنید.