واکسن کزاز، هر چند سال یکبار؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: هفته ۱۴ بارداری هستم یادم نمی آید دقیقا کی واکسن کزاز زدم سال ۸۲ یا ۸۳ یا ۸۴ ولی یادمه این سال ها واکسن تزریق کردم. حالا باید دوباره بزنم یا نه؟ اگر بله بهترین زمان برای تزریق کی است؟ می تونم سوم اسفند با پسرم همزمان تزریق کنم؟ در ضمن سوم اسفند تقریبا ۲۰ هفته هستم.

پاسخ دکتر احمد ربیعی، متخصص زنان و زایمان:
واکسن کزاز باید هر ۱۰ سال یکبار تجدید شود. واکسن کزاز در بارداری هم به این دلیل تزریق می شود که نوزاد در بدو تولد خود از راه ناف کزار نگیرد. اگر از تاریخ آخرین تزریق شما ۱۰ سال می گذرد باید واکسن را دریافت کنید. بهتر است واکسن کزاز در هفته ۷ بارداری و یا هفته ۸ بارداری زده شود.

مهم ترین مطالب در این‌باره:
بارداری نیاز به مراقبت های خاص خود را دارد که یا این مراقبت ها هم جان مادر در امان می ماند و هم جنین در بدن مادر به سلامت رشد و نمو پیدا می کند یکی از این مراقبت های خاص در بارداری واکسن کزاز در بارداری است که زمان و شرایط خاص خودش را می طلبد در بارداری نمی توان هر دارویی را بدون اجازه ی دکتر مصرف و یا تزریق نمود بنابراین واکسن کزاز در بارداری نیز با اجازه ی پزشک و در زمان مناسب خود باید تزریق شود.

تزریق به موقع واکسن کزاز در بارداری
ایمن و مقاوم سازی زنان باردار از طریق تزریق واکسن و انتقال آنتی ژن به جنین احتمال ابتلاء نوزاد به بیماری ها را کاهش می دهد. یافته های تازه نشان می دهند، کودکانی که مادران شان در دوران بارداری واکسن تزریق کرده اند، به بیماری سیاه سرفه مبتلا نخواهند شد.محققان آمریکایی بر روی بیش از ۱۴۹ هزار نوزادی که بین سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ به دنیا آمده اند مطالعه کردند و دریافتند، نوزادانی که مادران شان واکسن کزاز، دیفتیری و سیاه سرفه تزریق کرده اند، در مقایسه با کودکانی که مادران شان چنین نکرده اند کمتر به سیاه سرفه مبتلا شده اند.در سال ۲۰۱۳، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا به زنان باردار توصیه کرد برای پیشگیری از ابتلاء به بیماری بین هفته های ۲۷ تا ۳۶ بارداری واکسن سیاه سرفه، دیفتیری و کزار تزریق کنند.

زمان تزریق واکسن کزاز در بارداری
دکتر کایسر پرمننت، محق ارشد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا و سرپرست این مطالعه گفت : فرزندان مادرانی که واکسن سیاه سرفه، دیفتیری و کزاز تزریق کرده اند، در دو ماهه نخست تولد ۹۱ درصد کمتر به سیاه سرفه مبتلا می شوند. او افزود:" فرزندان مادرانی که واکسن دریافت کرده اند در یک سال نخست زندگی ۶۹ درصد کمتر به سیاه سرفه مبتلا خواهند شد.دکتر نیکولا کلیل، قائم مقام بخش واکسن مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا گفت: استراتژی ایمن و مقاوم سازی زنان باردار از طریق تزریق واکسن و انتقال آنتی ژن به جنین احتمال ابتلاء نوزاد به بیماری ها را کاهش می دهد. خوب است بدانید :همه واکسن‌هایی که زنان باردار باید تزریق کنند بسیاری از زنان ممکن است در مورد ایمن‌سازی و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که می‌تواند به آنها یا جنین‌شان آسیب‌ برساند، اطلاعات زیادی نداشته باشند، در صورتی که واکسیناسیون به موقع می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های عفونی قابل انتقال به جنین پیشگیری کند.بهتر است زنان به منظور بررسی وضعیت ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی و تنظیم برنامه واکسیناسیون خود، قبل از اینکه حامله شوند، با پزشک خود مشورت نمایند.

آیا واکسن‌ها ایمن و بی‌خطرند؟
همه واکسن‌ها از نظر ایمنی توسط انجمن غذا و دارو مورد آزمایش قرار می‌گیرند. کلیه واکسن‌ها از نظر استریل بودن و کارایی و بی‌ضرر بودن کنترل می‌شوند و مرکز مبارزه با بیماری‌های ایمنی کلیه واکسن‌ها را در طول مدت استفاده مورد پایش قرار می‌دهد. ممکن است بعضی از مردم به برخی از اجزای واکسن حساسیت داشته باشند (به عنوان مثال حساسیت به تزریق واکسن آنفلوآنزا به دلیل کشت روی تخم‌مرغ). این افراد قبل از تزریق واکسن باید با پزشک معالج مشورت نمایند.

آیا واکسن می‌تواند به جنین آسیب برساند؟
تعدادی از واکسن‌ها بخصوص آنها که از ویروس زنده تهیه شده‌اند نباید به زنان باردار تزریق شوند، زیرا ممکن است این واکسن‌ها برای جنین مشکل‌آفرین باشند. بعضی از واکسن‌ها می‌توانند به زنان باردار در سه ماهه دوم یا سوم بارداری تزریق شوند ولی عده‌ای معتقدند بهتر است تزریق واکسن‌ها حداقل سه ماه قبل از تولد یا بلافاصله بعد از تولد صورت گیرد.

چه واکسن‌هایی را نمی‌توان به زنان باردار تزریق کرد؟
ممکن است واکسن‌های زیر توانایی انتقال بیماری به جنین را داشته باشند و یا باعث بروز زایمان زودرس ، سقط جنین و نقایص مادرزادی شوند. بنابراین فعلا تزریق آنها در دوران بارداری به طور معمول توصیه نمی‌شود.
هپاتیت A: بی‌ضرر بودن این واکسن در بارداری تعیین نشده و باید طی این دوران از تزریق آن اجتناب نمود. زنانی که در معرض ابتلا به این ویروس هستند، باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
MMR (سرخک، سرخجه، اوریون): زنان باید حداقل سه ماه بعد از تزریق این واکسن باردار نشوند.
آبله ‌مرغان: این واکسن برای جلوگیری از آبله‌ مرغان استفاده می‌شود و باید زمان تزریق آن حداقل سه ماه قبل از بارداری باشد.
پنوموکوک: چون بی‌خطر بودن این واکسن ناشناخته است، باید از تزریق آن اجتناب شود، به جز برای زنان در معرض خطر یا زنان مبتلا به بیماری‌های مزمن.
فلج‌اطفال خوراکی و فلج اطفال تزریقی: هیچ‌ کدام از انواع این واکسن‌ها (ویروس زنده و یا ویروس کشته شده) برای زنان باردار توصیه نمی‌شود.