وزن کم جنین، عوامل تاثیرگذار کدامند؟

این مقاله مخصوص مادرانی است که به واقع "مادر" شده اند، اما هنوز آن موجود شیرین، از درون و بطن آنان به بیرون و جهان خارج پا نگذاشته است.

عوامل موثر در رشد جنین

سن مادر
اولین عامل که می تواند بسیار موثر باشد، سن مادران است. بهترین سن بارداری 29-23 سالگی است و سن قابل قبول 35-20 سالگی می باشد.

استرس و حالات هیجانی وعاطفی مادر
عامل بسیار مهم دیگر، استرس و حالات هیجانی وعاطفی مادر می باشد. اضطراب شدید با میزان بیشتر سقط ، زودرسی، کم وزنی هنگام تولد و بیماری تنفسی نوزاد ارتباط دارد.

یکی از نقایص جسمانی شدید که نوزاد با آن درگیر است، کام شکافته و تنگی باب المعده یا تنگ شدن خروجی معده ی نوزاد است. مواجه ی دراز مدت با هورمون های استرس سبب تند خویی واختلال های گوارشی شده واز سویی دیگر استرس باعث ضعیف شدن دستگاه ایمنی می شود ومادران باردار را نسبت به بیماری عفونی آسیب پذیر می سازد. هورمون های استرس به دلیل این که از جفت رد می شوند، باعث افزایش ضربان قلب وسطح فعالیت جنین می شوند. حالات عاطفی مادر ممکن است به طور غیر مستقیم در عملکرد فیزیولوژیکی جنین تاثیر بگذارد. عواطف وهیجانات مادر در دوران بارداری از طریق غدد درون ریز بر جنین تاثیر می گذارند.

مصرف مواد مخدر و دخانیات
ازعوامل مهم دیگر مصرف مواد مخدر و دخانیات است. این مواد برقلب، وسایر اعضاء تاثیر دارند. نوزادانی که از مادران معتاد به کوکائین، هروئین یا متادون متولد می شوند، بامشکلاتی مثل زودرسی، کم وزنی هنگام تولد، نارسایی های جسمی، مشکلات تنفسی و مرگ در حدود زمان تولد، مواجه هستند.

مهمترین نکته در مورد این نوزادان آن است که این نوزادان معتاد به دنیا می آیند و هنگام تولد رفتارهایی مثل سراسیمگی و تندخویی داشته و با مشکل خوابیدن مواجه بوده و گریه آن ها به صورت غیر عادی، گوش خراش و گزنده است، این نشانه ی آخر از علائم مهمی است که در بین نوزادان تحت فشار روانی شایع است.

ازعلایم دیگر این نوزادان: رشد حرکتی کند و توجه بسیار کم به محیط است. مصرف ماری جوانا، باواکنش های یکه خوردن، خواب آشفته و بی توجهی شدید در نوباوگی کودکی در ارتباط است. نوزادانی که از مادرانی متولد می شوند که کراک مصرف کرده اند، ازنظر کم وزنی و آسیب وارده به دستگاه عصبی مرکزی، در وضع بدتری قرار دارند.

مصرف سیگار
عامل دیگری که اکثر افراد فکر می کنند خیلی هم تاثیرگذار نیست ، مصرف سیگار می باشد. نیکوتین که ماده اعتیاد آور در توتون است ، باعث می شود جفت به صورت غیر عادی رشد کند واین امر، انتقال مواد غذایی را کاهش می دهد و باعث کم وزنی جنین شده و از سوی دیگر سیگار کشیدن تراکم مونوکسیدکربن درجریان خون مادر را افزایش می دهد.

مشخص ترین اثر سیگار کشیدن تاخیر رشد جسمی کودک و کم وزنی در هنگام تولد است، همچنین موجب کاهش مقاومت در برابر بیماری ها می گردد.

الکل در بارداری
مصرف الکل در طول بارداری سبب عقب ماندگی ذهنی، ناهماهنگی حرکتی، حافظه و زبان معیوب و از همه مهمتر بیش فعالی می شود.

تغذیه
عامل دیگر تغذیه مادران است. از مهمترین نکات در مورد تغذیه آن است که کودکان در دوره پیش از تولد از هر دوره ی دیگری سریع تر رشد می کنند و همین امربه اهمیت توجه به تغذیه در این دوره اشاره دارد. سوء تغذیه قبل از تولد می تواند بیشترین آسیب را به دستگاه عصبی مرکزی وارد کند و منجر به کاهش تعداد سلول های مغزی، وزن مغز کمتر ازمتوسط (۳۶%کمتر)، اختلال درلوزالمعده، کبد و رگ های خونی شود. کودکانی که پیش از تولد به سوء تغذیه دچار شده اند مشکلات جدی در زمینه ی بیماری های تنفسی دارند. زیرا سوء تغذیه از رشد دستگاه ایمنی جلوگیری می کند.

یکی از ویژگی های اصلی این دسته از نوزادان آن است که معمولا تندخو بوده و به تحریک پاسخ نمی دهند. آن ها مانند نوزادان معتاد به مواد مخدر گریه ی جیغ مانندی دارند و در بزرگسالی به بیماری های قلبی عروقی مبتلا می شوند.

برخی بیماری های مادر، می تواند در سرنوشت کودک تاثیرگذار باشد مثل:

سرخجه
در دوران بارداری و در صورت مبتلا نبودن نمی توان از واکسن سرخجه استفاده کرد حتی تا 2یا3 ماه قبل از بارداری.

در بین بیماری های عفونی، سرخجه انواع اختلال ها را ایجاد می کند ولی تاثیر ان بر حسب این که در چه زمانی از حاملگی، جنین را مبتلا کند متفاوت است.

بیماری قند
این بیماری موجب اختلال در دستگاه گردش خون و تنفس می شود. درمراقبت های ویژه دوران بارداری توجه به قند مادر اهمیت به سزایی دارد زیرا قند اضافی (در مادران مبتلا به دیابت) درجریان خون مادر باعث رشد بیش از حد متوسط جنین و در پی آن، مشکلات حاملگی و زایمان می شود.

اکلامپسی
یکی دیگر از مشکلات این دوران مسمومیت یا توکسمی است که به آن تشنج حاملگی (اکلامپسی) هم گفته می شود و طی آن فشار خون بالا می رود.

ویروس نقص دستگاه ایمنی (ایدز)
این بیماری دستگاه ایمنی را نابود می کند و در نوزادانی که در۶ ماهگی هستند، کاهش وزن، اسهال و بیماری های تنفسی مکررشایع است. این ویروس آسیب مغزی هم وارد می کند که حملات صرع، کاهش تدریجی وزن و مغز و تاخیر رشد ذهنی و حرکتی از نشانه های ان است و بیشتر نوزادان مبتلا به این ویروس، فقط ۵ تا ۸ ماه زنده می مانند.

مصرف خودسرانه و بدون تجویز دارو
یکی از آسیب های دوران بارداری و از عوامل تاثیرگذار بر رشد قبل از تولد، مصرف خودسرانه و بدون تجویز دارو از سوی مادران باردار است. یکی از رایج ترین این داروها، آسپیرین است که مصرف منظم آن با کم وزنی هنگام تولد، مرگ نوزاد درحدود تولد، رشد حرکتی ضعیف و نمرات هوشی پایین همراه است.

قهوه، چای، کولا، کاکائو، حاوی کافئین بوده و نشانه های ترک دارو در نوزاد مثل تحریک پذیری و استفراغ و همچنین سقط و کم وزنی را در پی دارد.

مصرف داروی تالیدومید
باعث آسیب مستقیم به دستگاه عصبی مرکزی شده و بدشکلی دست ها و پاها را به دنبال دارد.

اشعه
اشعه، عامل دیگری است که به خصوص در سه ماهه ی اول می تواند زیانبار باشد. نقایص جسمانی، اختلال های زبان و هیجانی، نمرات کمتر در آزمون هوش، مغز رشد نیافته و رشد جسمانی کم از نشانه های این دسته از نوزادان است.

یکی از خطرهایی که پرتو نگاری (اشعه x) در دوران بارداری برای کودک ایجاد می کند به ویژه در فاصله ی لقاح تا قرار گرفتن تخم در رحم، از بین رفتن تخمک بارور شده و خطر نقص می باشد. درسه ماهه ی اول باردای به هیچ وجه نباید از عکسبرداری با اشعه x استفاده کرد.