آیا تخمدان پلی کیستیک باعث ناباروری میشود؟

برای بسیاری از خانم‌هایی که با سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دست و پنجه نرم می‌کنند این سئوال وجود دارد که آیا کیست تخمدان پلی‌کیستیک باعث ناباروری میشود، یا نه. در این مقاله درباره این موضوع بیشتر توضیح می‌دهیم.

عدم تعادل هورمونی می‌تواند به علائم مختلفی منجر شود و ممکن است بر باروری زن تاثیر بگذارد. هر ماه، در زنان در سنین باروری، کیست‌های ریز پر از مایع به نام فولیکول‌ها روی سطح تخمدان ایجاد می‌شود. هورمون‌های جنسی زنانه، از جمله استروژن، باعث می‌شود یکی از فولیکول‌ها تخمک بالغ تولید کند. سپس تخمدان این تخمک را آزاد می‌کند و از فولیکول خارج می‌شود. 

آیا تخمدان پلی کیستیک باعث ناباروری میشود؟

در خانم‌هایی که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS دارند، عدم تعادل در هورمون‌های جنسی زنانه وجود داردکه این عدم تعادل ممکن است از رشد و آزادسازی تخمک‌های بالغ جلوگیری کند. بدون تخمک بالغ، نه تخمک‌گذاری امکان‌پذیر است، نه بارداری.

عدم تعادل هورمونی ممکن است شامل افزایش غیرطبیعی تستوسترون نیز باشد که در درجه اول یک هورمون جنسی مردانه است. زنان نیز در مقادیر کم تستوسترون تولید می‌کنند. بین 5 تا 10 درصد زنان 15 تا 44 ساله تحت تأثیر تخمدان پلی‌کیستیک قرار دارند و این مشکل، یکی از علت‌های شایعریال اما قابل درمان ناباروری است.

علل تخمدان پلی کیستیک

کارشناسان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث تخمدان پلی کیستیک می‌شود، اما ممکن است عوامل ژنتیکی باعث آن باشد. اگر مادر، یا خواهر شما به این عارضه مبتلا باشد، نسبت به سایرین شانس بیشتری برای ابتلا به آن دارید.
علاوه بر پیوند ژنتیکی، انسولین اضافی در بدن خطر ابتلا به این سندروم را در زنان افزایش می‌دهد. انسولین، هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و بدن از آن برای تبدیل قند موجود در غذا به انرژی استفاده می‌کند.
زنان مبتلا به PCOS اغلب مقاومت به انسولین دارند. مقاومت به انسولین شامل ناتوانی بدن در کاهش صحیح سطح قند خون است. سطح قند خون می‌تواند بسیار بالا باشد که باعث تولید انسولین بیشتر می‌شود.
انسولین بیش از حد هم تولید تستوسترون را افزایش می‌دهد که منجر به برخی از علائم PCOS می شود.

علائم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

علائم می‌تواند در هر سن یا زمانی در طول سال‌های باروری فرد رخ دهد و در طول زمان تغییر کند. برخی از رایج‌ترین علائم PCOS شامل موارد زیر است:

• رشد غیر طبیعی مو در صورت، سینه‌ها یا پشت
• آکنه یا تیره شدن پوست
• افزایش وزن
• نازک شدن موهای سر
• ناباروری
• دوره‌های قاعدگی نامنظم
• کیست‌های تخمدان
• افسردگی
• افزایش آکنه‌های پوستی

همه افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک علائم مشابهی ندارند.

تاثیر تخمدان پلی کیستیک بر باروری

سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند به طرق مختلف بر باروری فرد تاثیر بگذارد. مشکلات تخمک‌گذاری معمولا علت اصلی ناباروری در زنان مبتلا به PCOS است. تخمک‌گذاری ممکن است به دلیل افزایش تولید تستوسترون، یا به دلیل بالغ نشدن فولیکول‌های روی تخمدان‌ها رخ ندهد.

مشکلات تخمک‌گذاری معمولا علت اصلی ناباروری در زنان مبتلا به PCOS است. تخمک‌گذاری ممکن است به دلیل افزایش تولید تستوسترون، یا به دلیل بالغ نشدن فولیکول‌های روی تخمدان‌ها رخ ندهد.

حتی اگر تخمک‌گذاری رخ بدهد، عدم تعادل در هورمون‌ها ممکن است مانع از رشد مناسب پوشش داخلی رحم شود.
به دلیل هورمون‌های نامتعادل، تخمک‌گذاری و قاعدگی ممکن است نامنظم باشد. چرخه‌های قاعدگی غیرقابل پیش بینی هم می‌تواند باردار شدن را دشوار کند.

آیا کیست تخمدان پلی کیستیک باعث ناباروری میشود؟ عوارض دیگر چیست؟

ناباروری اغلب یکی از عوارض اصلی PCOS است، اما این تنها مورد نیست. افراد مبتلا به PCOS در معرض خطر بیشتری نسبت به سایرین قرار دارند که شامل موارد زیر است:

• سطح کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• دیابت
• افزایش وزن
• آپنه خواب
• افسردگی و اضطراب
• تصویر ضعیف بدن از خود
• سرطان آندومتر

تقریبا نیمی از همه زنان مبتلا به PCOS قبل از 40 سالگی به پیش‌دیابت یا دیابت مبتلا می‌شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر نگرانید که نمی‌توانید باردار شوید، یا علائمی دارید که ممکن است نشان‌دهنده PCOS باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
حتی اگر مایل به باردار شدن نیستید، تشخیص زودهنگام PCOS می‌تواند به جلوگیری از عوارض آن کمک کند.
دلایل احتمالی زیادی برای ناباروری وجود دارد، اما ارزیابی PCOS می‌تواند به درمان هدفمند و بهبود شانس باردار شدن کمک کند. پزشک بر اساس عوامل متعددی تخمدان پلی‌کیستیک را تشخیص می‌دهد. آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:

• معاینه فیزیکی
• تاریخچه پزشکی
• آزمایش خون برای سطوح هورمونی
• آزمایش خون برای سطح گلوکز
• سونوگرافی

درمان تخمدان پلی کیستیک

هیچ درمانی برای PCOS وجود ندارد. با این حال، درمان می‌تواند شانس باردار شدن را در افرادی که مایل به باردار شدن هستند، افزایش دهد. همچنین می‌تواند به افراد در مدیریت علائم خود کمک کند. علائم تخمدان پلی کیستیک بین افراد متفاوت است، بنابراین درمان همیشه یکسان نیست. گزینه‌ها همچنین به این موضوع بستگی دارد که آیا فرد می‌خواهد باردار شود، یا نه.
درمان ممکن است شامل این موارد باشد:

• قرص‌های ضد بارداری برای کمک به اصلاح عدم تعادل هورمونی.
• داروهای حساس‌کننده به انسولین برای بهبود استفاده بدن از انسولین و همچنین تولید تستوسترون.
• دارو برای کنترل سطح قند خون (در مورد دیابت)
• ورزش و تغذیه سالم برای کمک به بهبود سلامت کلی و کنترل وزن.
• حفظ وزن سالم می‌تواند به کاهش سطح انسولین و تستوسترون و بهبود علائم کمک کند.

درمان باروری برای تخمدان پلی کیستیک

اگر زنی بخواهد باردار شود، پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است داروهایی برای تنظیم دوره‌های قاعدگی و تقویت تخمک‌گذاری تجویز کند. اگر داروها باروری را بهبود ندهند، جراحی ممکن است یک گزینه دیگر باشد که شامل لاپاراسکوپیاست. این روش، یک گزینه جراحی محسوب می‌شود که در آن پزشک بریدگی‌های کوچکی در شکم ایجاد و سوزنی را با جریان الکتریکی وارد می‌کند.
پزشک از جریان الکتریکی برای از بین بردن مقدار کمی از بافتی که تستوسترون روی تخمدان تولید می‌کند، بهره می‌گیرد. کاهش سطح تستوسترون ممکن است تخمک‌گذاری منظم ایجاد کند.

نکاتی برای افزایش باروری

نکاتی در مورد سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند به افزایش باروری کمک کند.
۱- کنترل وزن: برای افرادی که وزن اضافی دارند، کاهش وزن ممکن است به تعادل تولید هورمونی کمک کند و شانس تخمک‌گذاری و بارداری را افزایش دهد. حتی کاهش وزن ۱۰درصدی ممکن است به فردی که دارای اضافه‌وزن و مشکلات باروری است کمک کند تا تخمک‌گذاری طبیعی خود را بازگرداند.
افراد با وزن کم که مشکل باردار شدن دارند، لازم است به پزشک مراجعه کنند، چون ممکن است وزن کم، یکی دیگر از عوامل خطر ناباروری باشد.

2- مدیریت استرس: یافتن راه‌های سالم برای مدیریت استرس می‌تواند باروری را افزایش دهد. استرس طولانی‌مدت بر هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد. مثلا استرس مداوم می‌تواند کورتیزول را در بدن افزایش دهد که ممکن است باعث افزایش تولید انسولین شود. سطوح بالای انسولین می‌تواند منجر به عدم تعادل در هورمون‌های جنسی زنانه و ناباروری شود. نکاتی برای مدیریت استرس عبارتند از:

• ورزش منظم
• ایجاد تعادل بین کار و زندگی
• گذراندن وقت با دوستان و خانواده
• خواب کافی

3- تغییرات رژیم غذایی
برای برخی از افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، رژیم غذایی با گلیسمی پایین ممکن است علائم و باروری را بهبود بخشد. رژیم غذایی با گلیسمی پایین شامل خوردن غذاهای کمتری است که باعث افزایش سطح قند خون می‌شود.این کار باعث سطح قند خون پایدارتر می‌شود، در نتیجه سطح انسولین کاهش می‌یابد و تولید تستوسترون کمتر می‌شود.

عوارض تخمدان پلی کیستیک در بارداری

در صورت باردار شدن نیز ضروری است که بدانید تخمدان پلی‌کیستیک دارید یا نه، چون مطالعات نشان داده‌اند که خطر عوارض بارداری با این اختلال بیشتر است. عوارض بارداری با سندروم تخمدان پلی‌کیستیک عبارتند از: 

• دیابت بارداری
• زایمان زودرس
• فشار خون بالا در دوران بارداری
• تشخیص تخمدان پلی کیستیک

پزشک با آزمایشات زیر می‌تواند این مشکل را تشخیص دهد:

• معاینه فیزیکی
• سابقه پزشکی
• آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمونی
• آزمایش خون برای بررسی سطح گلوکز
• سونوگرافی

سایر عوامل موثر بر باروری

سندروم تخمدان پلی کیستیک، تنها یکی از علل احتمالی ناباروری زنان است. برخی از دلایل رایج دیگر عبارتند از:

• آندومتریوز: رشد بافت رحم در خارج از رحم هم می‌تواند منجر به ناباروری شود، به‌خصوص زمانی که در لوله‌های فالوپ ایجاد شود.
• مشکلات ساختاری: مشکل در ساختار لوله‌های فالوپ، یا سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی می‌تواند باردار شدن را دشوار کند.
• فیبروم: این تومورهای غیرسرطانی در رحم می‌توانند با جلوگیری از لانه‌گزینی باعث مشکلات باروری شوند.

با این حال، بسیاری از زنان با مشکلات باروری می‌توانند با کمک پزشک باردار شوند. اولین قدم برای افزایش شانس بارداری این است که فرد به پزشک مراجعه کند.

خلاصه

در این مقاله متوجه شدید که تخمدان پلی‌کیستیک باعث ناباروری میشود و اصلی‌ترین عارضه آن همین ناباروری است. با این حال برخی از خانم‌ها با تخمدان پلی‌کیستیک باردار می‌شوند. بارداری با تخمدان پلی‌کیستیک عوارضی مانند دیابت بارداری، زایمان زودرس و فشار خون بالا در دوران بارداری را به همراه دارد. بنابراین بهتر است درمان را آغاز کنید.